Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 12:44

« Poprzedni Następny »


Oszaleć na punkcie nietoperzy w czasach korony i politykierstwa


Liat Collins 2020-07-25


Na początku miesiąca komunikat prasowy donosił: “Badacze z uniwersytetu w Tel Awiwie: Nietoperze nawigują tak samo jak ludzie, używając swego doskonałego wzroku i mentalnej mapy”. I to, już w samym tytule, podważa powiedzenie “ślepy jak nietoperz”. Artykuł pochwycił moją uwagę, ale jak na artykuł naukowy, raczej rozbija on nasze stereotypy niż dostarcza przełomowej wiedzy.   

 

Chociaż nietoperze są bardzo oczerniane, zawsze mnie fascynowały – i to nie tylko z powodu zdolności spania z głową w dół. Mój wzrok jest nędzny; dysonans poznawczy raczej niż mentalna mapa prowadzi mnie przez życie, a moje poczucie kierunku jest tak marne, że nazwanie mnie “nawigacyjnie ułomną” byłoby pochlebstwem.  


Chociaż, podobnie jak olbrzymia większość ludzi, lubię być pomocna, zawsze obawiałam się tego, co się stanie, kiedy turysta popełni błąd i zapyta mnie o drogę, a ja pomylę się i dam mu błędne wskazówki. (Och, mieć teraz szansę na spotkanie turysty w Jerozolimie!)  

 

Historia izraelskich nietoperzy poszybowała wysoko i wylądowała na pierwszej stronie w prestiżowym piśmie „Science”. Badacze z TAU – profesor Jossi Jowel razem ze studentami Amitaiem Katzem, Lee Hartenem, Ają Goldstein i Michalem Handelem z Laboratorium Percepcji Czuciowej i Poznania na wydziale Zoologii – wzięli, żeby tak powiedzieć, pod swoje skrzydła 22 nietoperze i śledzili je, kiedy przemierzały miasto w poszukiwaniu pokarmu. 

 

Jak piszą autorzy rezultaty były zaskakujące: “Nietoperze owocowe, tak samo jak ludzie tworzą mentalną mapę poznawczą przestrzeni wokół siebie, używając rzucających się w oczy punktów orientacyjnych. W tym wypadku, młode nietoperzy z uniwersytetu w Tel Awiwie poznały miasto przez patrzenie na duże, wyjątkowe budowle, takie jak wieże Azrieli i Centrum Dizengoffa, itp.”

 

Jest to szczególnie imponujące dla kogoś takiego jak ja. Potrafię zgubić się w dzielnicy, w której mieszkam od ponad 20 lat i ledwo potrafię znaleźć drogę wyjścia ze stacji autobusowej w Tel Awiwie, nie mówiąc już o nawigowaniu w innych dzielnicach tej metropolii. I to z Waze i mapami Google.

 

“Jest odwieczną zagadką, jak zwierzęta potrafią nawigować na długich dystansach – stwierdza profesor Jowel w komunikacie prasowym. – Nietoperze uważa się za mistrzów świata w nawigacji: przelatują dziesiątki kilometrów zaledwie w kilka godzin, a potem wracają do punktu wyjściowego. Do tego badania użyliśmy maleńkich urządzeń GPS – najmniejszych na świecie, zbudowanych przez nasz zespół, do eksperymentu, jakiego nigdy wcześniej nie próbowano: śledzenie młodych nietoperza od momentu, kiedy rozpościerają skrzydła, aż do dorosłości, żeby zrozumieć, jak rozwijają się ich umiejętności nawigacyjne…”

“Wyniki pokazują, że nietoperze telawiwskie nawigują w przestrzeni nad miastem w zasadzie w ten sam sposób, jak ludzcy mieszkańcy miasta. Nietoperze używają swoich sonarów do nawigacji na krótkie dystanse – na przykład, koło drzewa. Sonar nie działa na większe odległości. Do tego nietoperze owocowe używają wzroku. W sumie zmapowaliśmy 2000 nocy lotów nietoperzy w Tel Awiwie. Odkryliśmy, że nietoperze budują mentalną mapę: uczą się identyfikować i wykorzystywać istotne orientacyjne… Najwyraźniejszym dowodem na taką mentalną mapę jest  ich zdolność lotu na skróty.

 

Podobnie jak ludzie, na pewnym etapie nietoperze dostają się z jednego punktu do drugiego bezpośrednią, nową drogą, którą wcześniej nie leciały. Ponieważ znaliśmy historię lotu każdego nietoperza, zawsze mogliśmy powiedzieć, kiedy dany nietoperz wybrał po raz pierwszy drogę na skróty. Odkryliśmy, że lecąc nowym, nieznanym szlakiem nietoperze leciały powyżej budynków. To był kolejny znak, że używają punktów orientacyjnych”.  

Na tym etapie czytania raportu już zazdrościłam zarówno nietoperzom, jak badaczom. Moje próby chodzenia na skróty kończą się zwykle tak katastrofalne, że tego unikam. Wolę zarezerwować sobie dodatkowy czas na dostanie się z punktu A do punktu B powolną, malowniczą trasą.

 

Miło mi, że mogę dla odmiany dać nietoperzom dobrą prasę. Te biedne stworzenia mają poważny problem z public relations. Oczywiście ostatnio, były obwiniane jako źródło pandemii COVID-19. Osobiście uważam, że wina nie leży po stronie tych dzikich, latających ssaków, ale tych, którzy je chwytają i jedzą. Badania nietoperzy mogą nas poinformować nie tylko o zdolnościach nawigacyjnych nietoperzy, ale może także o tym, dlaczego nietoperze same są odporne na wirusy, które przenoszą. To jest wystarczajaco dobry powód, żeby nietoperze nas kręciły.

 

Siedząc i rozmyślając (o co tak łatwo w epoce koronawirusa), zdałam sobie sprawę z tego, że powinnam przeprosić mały, oblężony kraj: Tajwan. W rzeczywistości uważam, że cały świat powinien przeprosić Tajwan, ale zacznę od siebie.

 

Miałam dość szczęścia, by odwiedzić Republikę Chińską trzy razy, ostatnio w 2016 roku na inauguracji pierwszej kadencji prezydent Tsai Ing-wen. Po każdej sympatycznej wizycie dowcipkowałam na temat tego, co wydawało się obsesją na punkcie czystości. Przyjeżdżając z Izraela wydawało się dziwne, że musiałam umyć ręce przy wejściu do rządowego budynku, ale nikt nie sprawdzał zawartości mojej torby. Ludzie na ulicach noszą maseczki jako coś zupełnie oczywistego i ogłoszenie na stacji kolejowej informuje pasażerów, że powinni “Trzymać się poręczy. Są dezynfekowane”.  

 

Nie śmieję się już dłużej. Jak dotąd Tajwan dostarczył dobrego przykładu tego, jak zapobiec szerzeniu się wirusa i ograniczyć wypadki śmiertelne, których jest mniej niż 10 w społeczeństwie liczącym ponad 23 810 000 ludzi, bez powodowania ekonomicznej ruiny. Wszyscy moglibyśmy uczyć się z ich doświadczenia. Gdybyśmy mieli szansę. Tajwan nie jest członkiem WHO. Ten światowy organ nie uznaje Tajwanu, ponieważ ta mała, demokratyczna republika upiera się przy swojej suwerenności. Tsai oznajmiła wyraźnie, że nie akceptuje zasady “Jeden kraj dwa systemy”. Jeśli chcesz zrozumieć, dlaczego, wystarczy popatrzeć na to, co dzieje się w Hong Kongu. Mimo zasady autonomii w zeszłym miesiącu Chiny narzuciły szeroko zakrojone “prawo bezpieczeństwa”, które może zniszczyć wolność słowa i prawo do protestowania, a niektórzy mieszkańcy Hong Kongu mogą stanąć przed sądem w samych Chinach, sądzeni według prawa karnego Ludowej Republiki, które nie pozostawia miejsca na żaden sprzeciw.  

 

Wracając do nietoperzy (przepraszam za odejście od tematu), filozofując i antropomorfizując, zaczęłam śpiewać: “Czy wiesz dokąd idziesz?”

 

Jak uczy nas Miszna: Da me’ayin bata, u’l’an ata holech; v’lifnei mi ata atid liten din veheshbon. “Wiedz, skąd przychodzisz i dokąd idziesz; i przed kim zdasz rachunek”. Jest to zdanie recytowane na żydowskich pogrzebach, gdzie brzmi jak ostrzeżenie dla żałobników. Dotyczy jednak także życia, a nie tylko śmierci, i w liceum mojego syna użyto tę sentencję jako tematu na końcowym egzaminie latem zeszłego roku (co teraz wydaje się ogromnie dawno temu).

 

Podczas kryzysu z powodu koronawirusa wydaje się jasne, że rząd stracił z pola widzenia potrzebę planowania, a zawsze był kiepski ze zdawania rachunków. Nie można z minuty na minutę otwierać i zamykać szkół, przedsiębiorstw, publicznego transportu, restauracji, obiektów sportowych i tak dalej bez poważnych efektów ubocznych. Nawet Izraelczycy – słynni z umiejętności improwizowania – potrzebują pewnej stabilności i minimum czasu na przygotowania. Jeśli cokolwiek doprowadzało do szaleństwa to ogłoszenie wszechstronnego planu ekonomicznego jednego dnia; dodanie obietnicy finansowego wsparcia dla wszystkich kilka dni później; i szybkie wycofanie jednego i drugiego. Rządowe decyzje nie powinny przypominać lotu pijanego nietoperza.

 

Jako istoty ludzkie – bez dalekowzroczności nietoperzy – musimy wiedzieć, kiedy spytać o kierunek – i kogo spytać. To nie jest oznaka słabości.

 

A nade wszystko, musimy wiedzieć, kiedy jesteśmy bezpieczni i kiedy wiać od niebezpieczeństwa tak szybko jak nietoperz z pożaru.

 

Going batty in times of corona an politicking

Jerusalem Post, 24 lipca 2020

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Liat Collins

Urodzona w Wielkiej Brytanii, osiadła w Izraelu w 1979 roku i hebrajskiego uczyła się już w mundurze IDF, studiowała sinologię i stosunki międzynarodowe. Pracuje w redakcji “Jerusalem Post” od 1988 roku. Obecnie kieruje The International Jerusalem Post.

 

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
1. Doskonały artykuł Marek 2020-07-25


Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Kameleon przekazuje różne informacje różnymi częściami ciała   Yong   2013-12-14
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
Wielki skandal z biopaliwami   Lomborg   2013-12-19
Przedwczesna wiadomość o śmierci samolubnego genu   Coyne   2013-12-22
Czy jest życie na Europie?   Ridley   2013-12-22
Nowa data udomowienia kotów: około 5300 lat temu – i to w Chinach   Coyne   2013-12-26
Na Zeusa, natura jest przeżarta rują i korupcją   Koraszewski   2013-12-26
Proces cywilizacji   Ridley   2013-12-28
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Żebropławy, czyli dziwactwa ewolucji   Coyne   2013-12-30
Czy może istnieć sztuka bez artysty?    Wadhawan   2013-12-30
Zderzenie mentalności   Koraszewski   2014-01-01
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Delfiny umyślnie narkotyzują się truciznami rozdymków   Coyne   2014-01-04
Długi cień anglosfery   Ridley   2014-01-05
Ciemna materia genetyki psychiatrycznej   Zimmer   2014-01-06
Co czyni nas ludźmi?   Dawkins   2014-01-07
Twoja choroba na szalce   Yong   2014-01-08
Czy mamut włochaty potrzebuje adwokata?   Zimmer   2014-01-09
Pradawne rośliny kwitnące znalezione w bursztynie   Coyne   2014-01-10
Ratując gatunek możesz go niechcący skazać   Yong   2014-01-11
Ewolucja ukryta w pełnym świetle   Zimmer   2014-01-13
Koniec humanistyki?   Coyne   2014-01-15
Jak poruszasz nogą, która kiedyś była płetwą?   Yong   2014-01-16
Jak wyszliśmy na ląd, kość za kością   Zimmer   2014-01-19
Twoja wewnętrzna mucha   Cobb   2014-01-22
Ukwiał żyje w antarktycznym lodzie!   Coyne   2014-01-25
Dlaczego poligamia zanika?   Ridley   2014-01-26
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności   Cobb   2014-01-28
Ewolucja i Bóg   Coyne   2014-01-29
O delfinach, dużych mózgach i skokach logiki   Yong   2014-01-30
Dziennikarski „statek upiorów” Greg Mayer   Mayer   2014-01-31
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi?   Bruce Lyon   2014-02-02
Moda na kopanie nauki   Coyne   2014-02-03
Neandertalczycy: bliscy obcy   Zimmer   2014-02-05
O pochodzeniu dobra i zła   Coyne   2014-02-05
Sposób znajdowania genów choroby   Yong   2014-02-07
Czy humaniści boją się nauki?   Coyne   2014-02-07
Kiedy zróżnicowały się współczesne ssaki łożyskowe?   Mayer   2014-02-10
O przyjaznej samolubności   Koraszewski   2014-02-12
Skąd wiesz, że znalazłeś je wszystkie?   Zimmer   2014-02-15
Nauka odkrywa nową niewiedzę o przeszłości   Ridley   2014-02-18
Żyjące gniazdo?   Zimmer   2014-02-19
Planeta tykwy pospolitej   Zimmer   2014-02-21
Nowe niezwykłe skamieniałości typu “Łupki z Burgess”   Coyne   2014-02-22
Dziennik z Mozambiku: Pardalota   Naskręcki   2014-02-23
Wskrzeszona odpowiedź z kredy na “chorobę królów”   Yong   2014-02-26
Dziennik z Mozambiku: Sybilla     2014-03-01
Spojrzeć ślepym okiem   Yong   2014-03-02
Intelektualne danie dnia  The Big Think   Coyne   2014-03-04
Przeczołgać się przez mózg i nie zgubić się   Zimmer   2014-03-05
Gdzie podziewają się żółwiki podczas zgubionych lat?   Yong   2014-03-10
Supergen, który maluje kłamcę   Yong   2014-03-14
Idea, którą pora oddać na złom   Koraszewski   2014-03-15
Zwycięstwa bez chwały   Ridley   2014-03-17
Twarde jak skała   Naskręcki   2014-03-18
Pasożyty informacyjne   Zimmer   2014-03-19
Seymour Benzer: humor, historia i genetyka   Cobb   2014-03-21
Kto to był Per Brinck?   Naskręcki   2014-03-23
Potrafimy rozróżnić między przynajmniej bilionem zapachów   Yong   2014-03-25
Godzina Ziemi czyli o celebrowaniu ciemności   Lomborg   2014-03-27
Słonie słyszą więcej niż ludzie   Yong   2014-03-30
Niebo gwiaździste nade mną, małpa włochata we mnie   Koraszewski   2014-03-31
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Najstarsze żyjące organizmy   Coyne   2014-04-03
Jak zmienić bakterie jelitowe w dziennikarzy   Yong   2014-04-06
Eureka! Sprytne wrony to odkryły   Coyne   2014-04-07
Sukces upraw GM w Indiach   Lomborg   2014-04-09
Wirus, który sterylizuje owady, ale je pobudza   Yong   2014-04-12
Przystosować się do zmiany klimatu   Ridley   2014-04-14
Jeden oddech, który zmienił planetę   Naskręcki   2014-04-16
Najgorsze w karmieniu komarów jest czekanie   Yong   2014-04-17
Kłopotliwa podróż w przyszłość   Ridley   2014-04-19
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy     2014-04-23
Seksizm w nauce o jaskiniowych owadach   Coyne   2014-04-26
Musza bakteria zaprasza inne muszki na uczty owocowe   Yong   2014-04-27
Zachwycający rabuś, który liczy sto milionów lat   Cobb   2014-04-28
Mądrość (małych) tłumów   Zimmer   2014-04-29
Tak bada się ewolucję inteligencji u zwierząt   Yong   2014-05-02
Fantastyczna mimikra tropikalnego pnącza   Coyne   2014-05-03
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Pomidory tworzą pestycydy z zapachu swoich sąsiadów   Yong   2014-05-07
Potrawy z pasożytów   Zimmer   2014-05-08
Technologia jest często matką nauki, a nie odwrotnie   Ridley   2014-05-09
Montezuma i jego flirty   Coyne   2014-05-11
Insekt dziedziczy mikroby z plemnika taty   Yong   2014-05-12
Polowanie na nietoperze   Naskręcki   2014-05-14
Zmień swoje geny przez zmianę swojego życia   Coyne   2014-05-15
Obrona śmieciowego DNA   Zimmer   2014-05-17
Gdzie są badania zwierzęcych wagin?   Yong   2014-05-20
Niemal ssaki   Naskręcki   2014-05-21
Zobaczyć jak splątane są gałęzie drzewa   Zimmer   2014-05-23
Dlaczego ramiona ośmiornicy nie plączą się   Yong   2014-05-24
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Wąż zgubiony i ponownie odnaleziony   Mayer   2014-05-28
Niespodziewani krewni mamutaków   Yong   2014-05-30
Trochę lepszy  świat   Ridley   2014-05-31
Tam, gdzie są ptaki   Mayer   2014-06-01
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Jestem spełniony   Naskręcki   2014-06-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk