Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 16:17

« Poprzedni Następny »


Opowieści o nauce zastępują fikcję w Teatrze Narodowym Ugandy


Isaac Ongu 2019-07-05


Naukowe Opowieści Afryki (SSA), pomysł entuzjastycznej popularyzatorki nauki, Patricii Nanteza, zamieniły normalne baśnie wystawiane w Teatrze Narodowym Ugandy w wypakowane faktami historie, opowiadane przez miejscowych naukowców.  


Impreza – pierwsza tego rodzaju w 60-letniej historii teatru – została zorganizowana, by dostarczyć platformy afrykańskim naukowcom do opowiedzenia, jak technologia oferuje rozwiązania dla afrykańskich wyzwań i problemów.    


“Zachód jest liderem w tworzeniu treści, a Afryka na ogół po prostu konsumuje je i wierzy w każdą narrację, jaka stamtąd przychodzi – mówi Nanteza, która jest Ugandyjką. – To było widoczne w debacie o GMO, z kilkoma afrykańskimi krajami mówiącymi ‘nie’ modyfikowanym roślinom uprawnym tylko dlatego, że bardzo hałaśliwa część mieszkańców Zachodu jest przeciwko nim”.


Nanteza szukała sposobu przeciwdziałania temu propagowaniu antynauki: „Mogłam przyczynić się do zmiany narracji wokół akceptacji technologii, szczególnie w rolnictwie. Wtedy wpadłam na pomysł Naukowych Opowieści Afryki. Chcemy umożliwić społeczeństwu zrozumienie i docenianie innowacji i stopniowe ich przyjmowanie”.


Nanteza rozpoczęła tę podróż z pięcioma naukowcami, którzy aktywnie propagują rozwiązania problemów we własnych społecznościach. Są to:  dr Priver Namanya, biotechnolożka z Krajowych Laboratoriów Badań Rolnych (NARL) w Kawanda; dr Wilberforce Tushemereirwe, badacz bananów i dyrektor NARL; Allan Muhumuza, inżynier elektryk z Kiira Motors Corp.; Alphonse Candia, inżynier Centrum Mechanizacji Ministerstwa Rolnictwa w Namalere; i Martin Tumusiime, informatyk z uniwersytetu Makerere University i współzałożyciel Yo-Waste, mobilnej aplikacji do usuwania odpadów.



”Niemal poddałam się” – tak zatytułowała swoje spotkanie z publicznością w teatrze doktor Priver Namanya. Namanya zamieniła skomplikowaną naukę o roślinach, która jest przedmiotem jej badań, w opowieść, która mogła przemówić do publiczności.


“Rozmaite rodzaje szkodników i chorób wyniszczają banany – powiedziała. - Ryjkowce, nicienie, grzyby, bakterie w różnym stopniu powodują spustoszenia na plantacjach w całej Ugandzie. Konwencjonalne metody dostarczyły pewnych rozwiązań, ale narastające trudności wymagały lepszych technik, takich jak inżynieria genetyczna. Naukowcy w Ugandzie zaczęli genetyczne modyfikacje bananów, by oparły się nicieniom i bakteryjnemu czernieniu, ale nie dawało się wyprowadzić rośliny z komórek ugandyjskich matooke (wschodnioafrykańskie banany)”.


Według opublikowanego przez Namanya badania, chociaż matooke “normalnie nie podporządkowuje się konwencjonalnym instrukcjom”, może być teraz ulepszona przez inżynierię genetyczną. Jednak jej sukces z matooke nie przyszedł łatwo.


“Mój zespół i ja próbowaliśmy wyhodować rośliny z komórek matooke i nie udawało nam się. Doszłam do punktu totalnej frustracji i złożyłam podanie o pracę w innej organizacji” – wspomina Namanya. Osoba, która rozpatrywała jej podanie, znała jej badania nad bananami i dała radę: ”Jesteś inteligentną kobietą, ale nie dam ci tej pracy. Wróć do Kawanda; tam jest twoja praca i twoja kariera”.


Czerpała również inspirację z powiedzenia, które było częścią jej edukacji w dzieciństwie.


“Kiedy byłam dzieckiem, moja matka wysłała mnie, żebym przyniosła cukier z szafki, ale nie potrafiłam jej otworzyć. Kiedy powiedziałam to matce, rzekła: ‘Co powiedziała ci szafka?” Zanim  Namanya mogła odpowiedzieć, matka dodała: ‘To, co do ciebie nie mówi, nie może cię pokonać’”.  

Ta nauczka doprowadziła ją do stworzenia pionierskiego systemu hodowli komórek w zawiesinie w celu wyprowadzenia EAHB (East Africa Highland Banana) z komórki, ponieważ zdecydowała, że komórka matooke, która nigdy do niej nie mówiła, nie pokona jej.


Dzięki pracy Namanya naukowcy w Ugandzie i w innych krajach są teraz w stanie ulepszyć EAHB używając inżynierii genetycznej. Tushemereirwe jest jednym z naukowców, który wychodząc z jej badań stworzył matooke z większą ilością karotenu niż mają obecne odmiany bananów w Ugandzie.



Beta-karoten pomaga organizmowi produkować witaminę A, której brak w pożywieniu ludzi żyjących w zachodniej Ugandzie. Dane z UNICEF pokazują, że niedobory witaminy A powodują zgony z powodu chorób dziecięcych, takich jak biegunka, i że jedna trzecia tych, którzy potrzebują suplementu witaminy A, nie ma do niego dostępu.


“Kiedy dorastałem, w mojej wsi umierało dużo dzieci - opowiadał Tushemereirwe. – Pierwszy pogrzeb, na jakim byłem w życiu, był pogrzebem dziecka, które znałem. Zastanawiałem się, dlaczego tylko dzieci umierają, a nie dorośli”. Później odkrył, że dzieci w jego wsi umierały z powodu niskiej odporności wynikającej z nadmiernego polegania na matooke jako podstawie wyżywienia, a w matooke brak beta-karotenu.


“Kiedy dowiedziałem się, że brak witaminy A spowodował śmierć mojego przyjaciela, uznałem, że jeśli dostarczę rozwiązania tego problemu, będę użyteczny dla społeczeństwa” – powiedział  Tushemereirwe. Pojawiła się na to szansa, kiedy Bill & Melinda Gates Foundation wezwała do składania propozycji rozwiązań dla największych problemów świata, w tym niedoborów witaminy A. „To była dla nas wspaniała możliwość. Razem z kolegami z Queensland University w Australii udało nam się stworzyć banan wzbogacony beta-karotenem” .


Wszyscy naukowcy, którzy opowiadali swoje historie, byli zainspirowani pilną potrzebą rozwiązania problemu w swoich społecznościach. Muhumuza, inżynier elektryk, należy do zespołu, który stworzył w Ugandzie pierwszy elektryczny autobus, żeby zmniejszyć korki i poziom zanieczyszczenia powietrza w miastach. Niedawno został ojcem po raz pierwszy i chce, żeby jego trzymiesięczna córeczka dorastała w czystym środowisku.


Candia, inżynier mechanik, opowiadał, jak w dzieciństwie matka karmiła go wędzonymi rybami, bo uważała, że taka dieta przyczyniła się do akademickich osiągnięć jego starszego brata, lekarza. Później dowiedział się, że metoda wędzenia używana do przygotowania tego smakołyku, naraża konsumentów na składniki rakotwórcze. Stworzył więc piec do wędzenia ryb, który filtruje dym i usuwa składniki rakotwórcze.


Tumusiime, którego irytowały śmieci w miejscowości jego ciotki, u której spędzał wakacje, zaprojektował mobilną aplikację, które zapewnia, że określone śmieci będą zebrane przez specjalnego zbieracza, który przetwarza plastik i używa śmieci organicznych jako nawozu w rolnictwie.  


Te frapujące opowieści pozostałyby u wynalazców lub schowane gdzieś w pismach naukowych, gdyby nie idea Naukowych Opowieści Afryki. Zamiast tego zatem zabawiały i edukowały zwykłych ludzi, którzy normalnie przychodzą do teatru oczekując fikcji.



Zdjęcia: Isaac Ongu

 

Science fact replaces fiction Uganda’s National Theatre

Alliance for Science, 27 czerwca 2019

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Isaac Ongu


Popularyzator nauki, zajmuje się agronomią i nowymi technologiami w rolnictwie oraz wyzwaniami dla rolnictwa w krajach rozwijających się. Związany z grupą  Genetic Literacy Project.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
9. Demografia Jan Res 2019-07-09
8. Demografia Jan Res 2019-07-07
7. Demografia Jan Res 2019-07-06
6. IFS MEF 2019-07-06
5. Demografia Jan Res 2019-07-05
4. Demografia Jan Res 2019-07-05
3. Niby maltuzjanizm Marek Eyal 2019-07-05
2. Demografia Jan Res 2019-07-05
1. Cornell Alliance for Science Marek Eyal 2019-07-05


Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
“Daily Beast” wypacza epigenetykę oszukańczymi twierdzeniami, że dzieci mogą “odziedziczyć wspomnienia Holocaustu”   Coyne   2017-10-05
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
“Odwrócenie specjacji” (fuzja gatunków) u kruków   Coyne   2018-03-16
“Partenogenetyczny” rak rozmnaża się bez seksu: czy to jest nowy gatunek?   Coyne   2018-02-17
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
“Współczesny” Homo sapiens mógł być w Eurazji aż 210 tysięcy lat temu   Coyne   2019-07-17
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
100 milionów lat ozdabiania się śmieciami   Yong   2016-07-05
12 podstawowych punktów biologii ewolucyjnej   Cobb   2016-03-02
Pseudonauka Masaru Emoto   Novella   2017-12-18
Czy „toksyczna kobiecość” jest główną przyczyną bojów o społeczną sprawiedliwość?   Coyne   2021-02-08
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
“New Scientist”: Darwin jednak miał rację    Coyne   2020-10-01
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 2. Rzekome nieistnienie gatunków   Coyne   2020-10-05
Klasyczna historia skorygowana: porosty to grzyby + glony + drożdże (inne grzyby)   Coyne   2016-08-05
Homo floresiensis, hominin “hobbit”, w Internecie   Coyne   2016-11-25
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
„ Całujące się” koralowce złapane in flagranti   Yong   2016-07-28
”Sygnalizowanie cnoty” może nas irytować. Cywilizacja byłaby jednak bez niego niemożliwa    Miller   2019-09-13
A jednak chorują na raka    Łopatniuk   2016-02-13
Czyste okrucieństwo cięć w pomocy żywnościowej   Lomborg   2017-08-07
Dalszy spadek zgonów z powodu raka   Novella   2019-02-04
Dlaczego mamy alergie?   Zimmer   2016-01-28
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Dlaczego zwierzęta są urocze?   Coyne   2014-12-30
Dziennik z Mozambiku: Demony w kurzu   Naskręcki   2018-03-30
Dziwaczne, wysysające krew czerwie jurajskie   Cobb   2014-06-28
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Gigantyczne “paleonory” wykopane przez wymarłe ssaki   Coyne   2017-06-29
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
Kilka lekcji z rosyjskiej rewolucji. Jak kuszący radykalny nihilizm prowadzi do ekstremizmu   Geifman   2021-03-22
Komisja Europejska ukrywa naukę o pszczołach   Ridley   2017-05-03
Malaria pachnąca cytryną    Zimmer   2015-04-07
Małpo ty moja   Koraszewski   2015-04-17
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Minęło 40 lat od wydania „Samolubnego genu” – śmiała książka Richarda Dawkinsa ostała się próbie czasu   Ridley   2016-02-17
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Nowe badanie wskazuje na jednego oszusta   Coyne   2016-08-18
Nowy i dziwaczny rodzaj mimikry: nasiona rośliny naśladują kształt i zapach odchodów zwierzęcych, by ułatwić roznoszenie ich przez żuki gnojowe   Coyne   2015-10-20
O porażkach wolności i lęku przed nauką   Dennett   2016-05-20
O rzeczywistości rasy i odrazie do rasizmu    i Brian Boutwell   2017-09-04
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Osobisty mikrobiom w cyfrach   Zimmer   2014-08-14
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami”    Coyne   2015-07-29
Palestyńska intersekcjonalność z nazistami   Frantzman   2017-07-08
Pochwała ignorancji, czyli wiem, że nie wiem   Cullen   2017-01-11
Przykre niespodzianki, czyli czerniak i siwizna   Łopatniuk   2015-08-01
Przypuszczalnie złamana kość    Coyne   2015-06-04
Rozum i Wiara IICzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-22
Ryba z biodrami   Mayer   2016-03-30
Siedem narzędzi myślenia   Dennett   2014-11-19
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Wierzący nagradzani za życia   Coyne   2014-12-21
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Świetna ewolucyjna innowacjaktóra okazała się zgubna   Yong   2015-12-10
Dlaczego odmawiamy dostrzegania jaśniejszej strony, choć powinniśmy   Pinker   2018-04-17
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Mądrość w pułapce autorytetu   Witkowski   2020-04-18
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Pochwała jednoznaczności   Witkowski   2019-10-29
Z perspektywy naszego kurnika   Witkowski   2020-01-16
A co to takie włochate?   Łopatniuk   2016-04-02
A genomy ciągle kurczą się…   Zimmer   2016-11-22
A teraz dobre wiadomości: Sprawy naprawdę idą w dobrym kierunku   Pinker   2015-11-24
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
A.N. Wilson znowu kopie Darwina, tym razem w “Times”   Coyne   2017-09-07
Adam i Ewa: dwoje, czy więcej niż dwoje przodków?   Coyne   2017-01-07
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
AI – asystent lekarza   Novella   2020-12-09
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Akademicki skandal: troje badaczy umyślnie publikowało fałszywe artykuły o „badaniach żałości”, by pokazać fatalne standardy akademickie w naukach społecznych   Coyne   2018-10-12
Akcja afirmatywna w wieloetnicznym narodzie   Hyams   2020-07-17
Aktywacja telomerazy mogłaby prowadzić do leczenia samej starości   Ridley   2015-10-27
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności   Novella   2018-12-15
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Akupunktura kwantowa   Novella   2019-04-23

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk