Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 14:57

« Poprzedni Następny »


Opera mydlana: Z życia łysek amerykańskich – część VI


Bruce Lyon 2018-02-02

Niezmiernie ozdobne pisklę łyski popisuje się przed rodzicem.
Niezmiernie ozdobne pisklę łyski popisuje się przed rodzicem.

Oto końcowy odcinek o naszej pracy z łyskami amerykańskimi, Fulica americana (poprzednie odcinki są tutututu i tu). Ten odcinek jest o dziwacznie ozdobionych pisklętach. Poniższa scena powinna być znajoma dla każdego, kto ogląda programy przyrodnicze w telewizji: barwny, niezmiernie ozdobiony ptak kłania się i roztacza pokazy przed jakimiś znacznie bardziej burymi osobnikami, które uważnie się przypatrują. Normalnie byłby to opis pokazu godowego, gdzie samce roztaczają swoje wdzięki przed samicami. Jednak ta scena opisuje także życie rodzinne łysek, gdzie niezmiernie ozdobne pisklęta popisują się przed swoim dość niewyszukanymi w wyglądzie rodzicami.

Moje pierwsze spotkanie z pisklęciem łyski było dość szokujące, ponieważ pisklęta ptaków nie powinny tak wyglądać. Pracowałem przy projekcie badania kaczek w centralnej Kolumbii Brytyjskiej w pobliżu miasta 150 Mile House i usłyszałem nieznane mi dźwięki dochodzące z szuwarów na niewielkim mokradle, brodziłem więc tam, żeby znaleźć ich źródło. Dźwięki wydawało pisklę łyski amerykańskiej, unoszące się na wodzie – pomarańczowy potworek niepodobny do żadnego pisklęcia, jakie kiedykolwiek widziałem. To świeżo wyklute pisklę pokryte było fluorescencyjnym, pomarańczowym upierzeniem, z nagim, pomarańczowym szczytem głowy, niebieskimi cieniami na oczach i jaskrawo czerwonymi brodawkami wokół oczu.


Poniżej: Zdjęcie trzech piskląt łyski oczekujących na oznakowanie. Słowo “nadzwyczajne” jest często nadużywane, ale myślę, że pasuje do tych piskląt.   



Poniżej: Po lewej. Zbliżenie twarzy pisklęcia łyski – proszę zwrócić uwagę na czerwone brodawki w pobliżu dzioba. Po prawej: Podobne brodawki mają samce batalionów (Calidris pugnax), co jest interesujące, bo ten ptak odbywa toki. Podczas toków grupy samców zbierają się na tokowisku i popisują, żeby przyciągnąć samice. Ten system dobierania się w pary odznacza się skrajnym doborem płciowym i bardzo ozdobnymi samcami, jak bataliony lub ptaki rajskie. Spodziewamy się skrajnej ornamentacji u gatunków tokujących, ale nie u piskląt.  



Poniżej: Dwoje piskląt mewy srebrzystej (Larus argentatus) pokazują, jak powinno wyglądać szanujące się pisklę – te pisklęta robią, co mogą, żeby przypominać kamienie. Pisklęta są smaczne i bezradne, więc kamuflaż ma sens. 



Przynajmniej dla ludzkiego oka pisklęta łysek w żadnym wypadku nie są mało widoczne, ze swoimi zwariowanymi ozdobami i bajerami. Ozdobne upierzenie u ptaków jest normalnie kojarzone z doborem płciowym; istotnie, ozdoby ptasie odegrały kluczową rolę w powstaniu teorii doboru płciowego Darwina (trzy rozdziały jego książki o doborze płciowym poświęcił ptakom). Przedstawił tezę, że ewolucja faworyzuje ozdoby, ponieważ zwiększają sukces w znajdowaniu partnerów seksualnych (zazwyczaj, ale nie zawsze, u samców) albo dlatego, że samice wolą ozdobne samce, albo ponieważ ozdoby pomagają samcom w wygrywaniu walk o dostęp do samic lub zasobów, które samice lubią. Najwyraźniej to nie jest wyjaśnienie, które można stosować do świeżo wyklutych piskląt.


Tuż po moim pierwszym spotkaniu z pisklętami łyski opisałem to dziwaczne stworzenie mojemu przyjacielowi, Johnowi Eadie (obecnie profesorowi na University of California Davis). Jak to często robią maniacy nie mogliśmy powstrzymać się przed rozpoczęciem burzy mózgów wokół możliwego wyjaśnienia tego dziwacznego upierzenia. Johnowi nagle przypomniała się koncepcja Mary Jane West-Eberhard, która wydawała się doskonałym wyjaśnieniem: teoria wyboru rodzicielskiego. Ta koncepcja była częścią szerszej teorii doboru społecznego West-Eberhart, która starała się rozszerzyć aspekty koncepcji doboru płciowego Darwina poza dobieranie partnerów. West Eberhard, zajmująca się biologią ewolucyjną ze specjalnością w owadach społecznych, zauważyła, że mechanizmy wyboru i społecznej konkurencji zdarzają się w rozmaitych innych kontekstach poza godami i te mechanizmy teoretycznie mogą prowadzić do tworzenia tego samego rodzaju cech, jakie daje dobór płciowy. Jej koncepcja wyboru rodzicielskiego jest analogiczna do wyboru partnera, z tym, że wybiórczymi osobnikami są rodzice zamiast osobników szukających partnerów i preferencja rodziców skierowana jest na cechy potomków, a nie partnerów. Pomysł jest prosty: w gatunkach, gdzie żywność od rodziców jest zasadnicza dla przeżycia potomków, mogło wyewoluować ozdobne potomstwo, jeśli rodzice kontrolują przydział żywności między potomkami i tak się składa, że wolą karmić bardziej ozdobionych potomków niż mniej ozdobionych. Założenia tej teorii doskonale pasują do łysek: jak omawiałem w  poprzednich postach, łyska rodzic używa agresji do kontrolowania, które pisklęta dostają pokarm, a żywność jest tak zasadnicza dla przeżycia piskląt, że wiele z nich ginie, ponieważ nie dostają dość pokarmu. Eadie i ja nie zaczęliśmy testować tych pomysłów przed moją pracą doktorską o łyskach, co wyszło na korzyść, ponieważ ta praca pozwoliła mi na wymyślenie terenowych metod badania rodzicielskich zachowań łysek.


Poniżej: Ozdobne pióro pisklęcia łyski z bliska. Budowa pióra umożliwiła łatwy sposób eksperymentalnej zmiany upierzenia piskląt: po prostu usuwaliśmy pomarańczowe czubki piór. Ozdobne pióra składają się z dwóch części: czarna podstawa z normalnym puchem, który dostarcza pisklęciu ciepła, i nagi, pomarańczowy czubek, wychodzący poza puch. Odcięcie czubka usuwa kolor, ale nie puch. Małe, czerwone plamki u góry po lewej to czerwone brodawki na twarzy – nie mają puchu i są zbyt małe, by można je było modyfikować przez obcięcie czubków.  



Poniżej. Pora “strzyżenia”!  Dla sprawdzenia czy rodzice łyski wolą ozdobne pisklęta, eksperymentalnie obcięliśmy połowie piskląt w każdym lęgu pomarańczowe czubki ich piór. (W późniejszych badaniach używaliśmy elektrycznych golarek, dużo szybszych niż nożyczki.) Brodawki pozostawiliśmy nienaruszone. 



W każdym lęgu przemiennie strzygliśmy i pozostawialiśmy nieostrzyżone pisklęta według kolejności wykluwania się, ponieważ kolejność wykluwania się bardzo mocno wpływa na przeżywalność w lęgu.   Rzut monetą decydował, czy ostrzyżemy pierwsze wyklute pisklę, a potem strzygliśmy co drugie w miarę jak się wykluwały. Jak pokazuje to zdjęcie ostrzyżonego i nieostrzyżonego pisklęcia, strzyżenie radykalnie zmniejsza ozdoby i wygląd. Ostrzyżone pisklęta nadal są jednak śliczne i puchate!



Co ciekawe, większość chruścieli, włącznie z niektórymi gatunkami łysek, ma czarne pisklęta, a więc nasze eksperymenty nie tworzyły wyglądu całkowicie nowego dla łysek lub ogólnie chruścieli. Ponadto filogeneza chruścieli pokazuje, że ozdoby wyewoluowały później, a więc strzyżenie piskląt przywracało im cechę przodków. Poniżej jest zdjęcie pisklęcia wodnika zwyczajnego (Rallus aquaticus) z Europy (zdjęcie: Gunnar Pettersson):



Rysunek, jakiego używałem na seminariach, pokazuje kluczowe wyniki eksperymentu. Bardziej ozdobione pisklęta w lęgu dostawały więcej pokarmu, rosły szybciej i przeżywało ich więcej niż ich nieozdobionego rodzeństwa. Nasz eksperyment potwierdził kluczowy aspekt hipotezy West-Eberhart: rodzice łyski mają silną preferencję wobec bardzo zdobnych piskląt i, przynajmniej w ramach eksperymentu, ta preferencja w wysokim stopniu wpływa na przeżycie ozdobionych piskląt.   Uwaga o etyce: przeciętnie 50% piskląt w naturalnym lęgu umiera z głodu i nasz eksperyment nie zwiększył śmiertelności piskląt, a tylko zmienił to, które pisklęta przeżyły, a które umarły. 



Nawiasem mówiąc, ornitolodzy normalnie chwytają pisklęta, by je zważyć i uzyskać dane o tempie wzrostu. Nie mogliśmy tego robić, bo w kilka dni po wykluciu pisklęta łyski stają się tak piekielnie sprawne w ukrywaniu się, że złapanie ich jest niemal niemożliwe. Dlatego stworzyłem metodę fotografowania dających się rozpoznać indywidualnych piskląt (w oparciu o przyczepione do nich oznaki) z pływającego schowka, określając równocześnie dokładnie odległość między pisklęciem a kamerą (zamieniłem mój teleobiektyw na wykrywacz odległości). Kiedy ta odległość jest znana, można zmienić relatywną wielkość obiektu na fotografii w jego rzeczywistą wielkość, przy pomocy czynników obliczeniowych zdobytych z fotografii obiektów o znanych rozmiarach fotografowanych ze znanej odległości. Mogłem sprawdzić dokładność tej metody, ponieważ hodowałem grupę piskląt łyski w niewoli i fotografowałem pisklęta o znanej wadze, kiedy pływały w przedszkolnym basenie. Metoda zdjęć okazała się bardzo dokładna i używaliśmy jej we wszystkich naszych badaniach łysek. 


Czytelnicy mogli zdać sobie sprawę z tego, że wyniki naszego eksperymentu można wyjaśnić czymś innym niż rodzicielską preferencją do ozdób pisklęcych. Może rodzice łyski w ogóle nie rozpoznają swojego ostrzyżonego potomstwa. Lub może, wbrew temu, co twierdziłem powyżej, w rzeczywistości ostrzyżenie wpływa na zdolność pisklęcia do pozostawania ciepłym i suchym. Na szczęście przypadkowa rozmowa z kolegą naświetliła ten problem zanim zrobiliśmy badanie i skłoniła mnie do myślenia o kontrolnym eksperymencie, który przetestowałby skutki samego strzyżenia. Stworzyliśmy dwa rodzaje kontrolnych lęgów: w jednych wszystkie pisklęta zostały ostrzyżone, w drugich żadnego nie ostrzygliśmy. Zobaczyliśmy, że nie było żadnej różnicy między tymi dwoma rodzajami lęgów: w przeciętnej częstotliwości karmienia, wzroście piskląt ani w ich przeżywalności. To pokazuje, że samo strzyżenie piór nie wpływa na sukces piskląt; ma znaczenie tylko wtedy, kiedy rodzice mają zarówno ozdobione, jak nieozdobione pisklęta, między którymi mogą wybierać. Zdjęcie poniżej pokazuje kontrolny lęg z wszystkimi pisklętami po ostrzyżeniu: proszę zauważyć, że żadne z piskląt nie ma zbyt dużo koloru, mimo że są bardzo młode.



Nasz eksperyment pokazał, że rodzice wolą ozdobione pisklęta, ale to z kolei podnosi pytanie, dlaczego mają taką preferencję. Jest znacznie trudniej odpowiedzieć na nie niż po prostu pokazać, że mają taką preferencję, ale nowsze badania, jakie zrobiłem na temat wzoru naturalnego zróżnicowania barw, sugeruje pewne możliwości (badania robiłem z Daiem Shizuką, moim doktorantem w owym czasie). Najpierw sprawdziliśmy, czy pisklęta pasożytów lęgowych są barwniejsze niż nie-pasożytnicze – ale okazały się mniej kolorowe. Po drugie, w dodatku do ich barwnego upierzenia, łyski mają łyse głowy, które mogą szybko zmieniać kolor z matowego na jaskrawy i może być, że kolor skóry przekazuje rodzicom użyteczną informację, na przykład wiarygodną informację o głodzie lub temperaturze ciała. Jeśli rodzice wyewoluowali preferencję do karmienia piskląt ze szczególnie barwnymi, nagimi głowami, ta preferencja mogła następnie faworyzować ewolucję cech piskląt, które wzmacniają sygnał głowy: być może kolor upierzenia jest cechą, która naśladuje najjaskrawszy kolor nagiej głowy. Wreszcie, inna możliwość nasuwa nasze odkrycie, że w ramach lęgu później wyklute pisklęta są zazwyczaj barwniejsze (czerwieńsze) niż wcześniej wyklute. Jak opisałem w poprzednim poście, kiedy rodzice z czasem przejmują kontrolę nad przydziałem żywności, dzielą lęg i specjalizują się w karmieniu najmłodszych, nadal żywych piskląt. Być może pomarańczowe ubarwienie jest uczciwym sygnałem wieku pisklęcia lub jego wielkości, co pomaga rodzicom w identyfikowaniu najmniejszych lub najmłodszych żywych piskląt.  


Poniżej są zdjęcia pokazujące kolor upierzenia i wzór piskląt w różnym wieku. Fluorescencyjne, pomarańczowe upierzenie może być uczciwym sygnałem wielkości (lub wieku), ponieważ po wykluciu się, pisklętom nie rosną nowe pomarańczowe pióra. W takim razie ich barwność musi zanikać w miarę dorastania pisklęcia, a pomarańczowe pióra są rzadziej rozrzucone na coraz większej powierzchni. Duże pisklęta nie mogą kłamać w sprawie swojego wieku! Wydaje się także, że pióra tracą kolor i wypadają z wiekiem.




Bruce Lyon


Profesor biologii ewolucyjnej na University of California. Jego główny obszar badań to ekologiczne i ewolucyjne podstawy strategii reprodukcyjnych, społeczne zachowania zwierząt oraz reprodukcyjne pasożytnictwo, opieka rodzicielska i harce godowe.  


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28
Rzecz o splątaniu nauki i wiary   Koraszewski   2022-12-26
Pradawny ekosystem zrekonstruowany przy użyciu skamieniałego DNA   Coyne   2022-12-19
Rozważania heretyckiego mediewisty o historii, wartościach i zdumiewającej głupocie   Landes   2022-12-16
Ewolucyjne ślepe zaułki i lepkie urządzenia: botanik Darwin   Tonhasca Júnior   2022-12-14
Ewolucja nie idzie prostą drogą   Novella   2022-12-08
Geny i języki   Novella   2022-11-26
Uporczywa obecność religijnego mitu   Winegard   2022-11-24
Znaleziono skrytkę posągów z brązu   Novella   2022-11-23
W oparach zrównoważonej ignorancji   Koraszewski   2022-11-21
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
List otwarty do wszystkich oszołomów   Novella   2022-11-03
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Czy mizoandria może być zakaźna?   Tonhasca Júnior   2022-10-24
Niezwykła fizjologia hibernujących niedźwiedzi   Coyne   2022-10-22
Cuchnąca pułapka i przytulna kryjówka   Tonhasca Júnior   2022-10-21
Obraz Izraela na amerykańskich uniwersytetach   Mansour   2022-10-19
Kenia aprobuje GMO po 10 latach zakazu   Maina   2022-10-18
Pangenom jedwabnika morwowego   Novella   2022-10-14
Czy Samolubny gen zaszkodził publicznemu rozumieniu biologii?   Coyne   2022-10-13
Nieokrzesani goście   Tonhasca Júnior   2022-10-11
Niezrozumienie równości   Winegard   2022-10-07
Zyski klimatyczne to „niewygodna prawda” — nie wszystkie wiadomości o środowisku są złymi wieściami   Lomborg   2022-10-06
Gorzko-słodki, uzależniający lek   Tonhasca Júnior   2022-09-30
Przeciwko autentyczności   Winegard   2022-09-27
Biomedyczne znaczenie płci (i jej binarnej natury)   Coyne   2022-09-22
Mózgi neandertalczyków   Novella   2022-09-20
Oszuści i oszukani w grze w zapylanie   Tonhasca Júnior   2022-09-15
Po raz kolejny “Scientific American” wypacza biologię, a teraz także historię, by podeprzeć swoją ideologię   Coyne   2022-09-14
Upadek czasopisma “Nature”   Winegard   2022-09-08
Instynkt macierzyński i “New York Times”   Coyne   2022-09-07
Ćmy ze złym public relations   Tonhasca Júnior   2022-09-05
Studenci Uniwersytetu Ghany debatują nad wykorzystaniem upraw GMO w ich kraju   Gakpo   2022-09-02
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
Dysonansy poznawcze: czekolada a muszki, wino a osy   Júnior   2022-08-29
Patrick Matthew: prawdziwy autor idei doboru naturalnego?   Coyne   2022-08-26
Odporny na choroby, genetycznie modyfikowany maniok zapowiada przełom w Kenii   Maina   2022-08-25
Niekochane, ale czasem pożyteczne   Tonhasca Júnior   2022-08-23
Trwałość laktazy w populacjach pijących mleko: ponowna ocena klasycznej historii z ewolucji człowieka   Coyne   2022-08-19
Pierwszy znany drapieżnik: nowo opisana skamieniałość   Coyne   2022-08-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Kot Mehitabel pisze w “Science”   Coyne   2022-08-09
Nauka o wolności: rozmowa z Anną Kryłow   i Anna Kryłow   2022-08-06
Pierwsze dowody kopalne na opiekę nad lęgiem i niezwykły przypadek asymetrii kierunkowej   Coyne   2022-08-05
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Horyzontalny transfer genów u owadów: jest rozpowszechniony, ale co to znaczy?   Coyne   2022-08-02
Dokonane w Afryce badanie genomu fasolnika egipskiego oznacza krok naprzód w dywersyfikacji światowego zaopatrzenia w żywność   Karavolias   2022-08-01
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Raz jeszcze: czy rasy są tylko społecznym konstruktem bez naukowego lub biologicznego znaczenia?   Coyne   2022-07-28
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Carl Sagan i wolność wątpienia   Jacoby   2022-07-18
Jak Darwin spowodował globalne ocieplenie swoją teorią doboru płciowego   Coyne   2022-07-16
Dieta mieszana misiów i innych   Júnior   2022-07-14
Londyńskie Natural History Museum popełnia błąd naturalistyczny - wielokrotnie   Coyne   2022-07-11
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Szczepionki przeciwko grypie związane ze zmniejszonym ryzykiem choroby Alzheimera   Novella   2022-07-07
Nowoczesność Darwina: w O powstawaniu jest antycypacja neutralnej teorii i przerywanej równowagi   Coyne   2022-07-06
Pinker: “Wojna o ewolucję jest także wojną kulturową”   Coyne   2022-07-05
Raz jeszcze: błędny artykuł o tym, dlaczego teoria ewolucji jest przestarzała   Coyne   2022-07-04
Niech Moc będzie z pszczołą   Júnior   2022-06-28
Dramatyczny wzrost cen paliw kopalnych jest bolesny, ale daje niewielkie korzyści w walce z globalnym ociepleniem   Lomborg   2022-06-25
Efekt grupy – paskudny błąd poznawczy   Novella   2022-06-22
Nasiona z edytowanymi genomami będą miały przystępną cenę   Maina   2022-06-15
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
Kartofel z Matką Boską w jednej klapie i Karolem Marksem w drugiej   Koraszewski   2022-06-06
Jak nasze wspomnienia są powiązane   Novella   2022-06-04
Wielka Brytania dąży do zezwolenia na edytowanie genów   Novella   2022-06-02
„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Naukowiec z Ghany: “Afryka potrzebuje GMO bardziej niż reszta świata”   Gakpo   2022-05-26
GMO i edytowanie genów: jaka jest różnica?   Karavolias   2022-05-23
Toksyczny nektar, czyli ostrożnie z tureckim miodem   Júnior   2022-05-20
Kolejna nieudana i podyktowana ideologią próba wykazania, że płeć u ludzi nie jest binarna   Coyne   2022-05-18
Brian Charlesworth o błędach nowego artykułu rzekomo pokazującego, że fundamentalne założenie ewolucji neodarwinowskiej jest błędne   Coyne   2022-05-16
Trutnie i inni fruwający panowie   Junior   2022-05-13
Wygnanie z uniwersyteckiego świata – dwa lata później   Winegard   2022-05-10
Życie kwitnące po śmierci   Junior   2022-05-05
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Oxitec rozszerza próby z komarami GMO, by zredukować szerzenie się malarii   Conrow   2022-04-28
Słowa w wosku zapisane   Tonhasca Junior   2022-04-26
Rodzice, szkoła, państwo: kultura niskich oczekiwań   Koraszewski   2022-04-25
Nowoczesne ulepszanie roślin uprawnych przyjmuje historyczne podejście   Karavolias   2022-04-20
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Indie zwalniają edytowanie genów z wymaganej dla GMO oceny bezpieczeństwa   Paranjape   2022-04-11
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Rolnicy nie mogą uprawiać tego, na co ich nie stać   Ongu   2022-04-07
Rośliny zmodyfikowane: odkłamać opinię o GMO   Conrow   2022-04-07
Odmowa szczelinowania jest szaleństwem   Ridley   2022-04-02
Jak wirusy chorób układu oddechowego ewoluują, by stać się łagodniejsze   Ridley   2022-03-22
Czy globalne ocieplenie może być dla nas dobre?   Ridley   2022-03-03
Południowa Afryka powinna przemyśleć regulacje dotyczące genetycznie modyfikowanych roślin   i Priyen Pillay   2022-03-01
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
O figach i osach   Júnior   2022-02-18
Pień liczący 40 tysięcy lat przekazany Maorysom zamiast nauce   Coyne   2022-02-14
Propaganda anty-GMO obraża drobnych farmerów w Afryce i w Azji   Gakpo   2022-02-08
Jak “tubylcza medycyna” różni się od medycyny   Coyne   2022-02-07

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk