Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 15:20

« Poprzedni Następny »


Odporność stada na fakty


Andrzej Koraszewski 2020-05-13


Pojęcie odporności stada stało się w ostatnich czasach modne za sprawą epidemiologów. Kiedy znaczna część populacji jest odporna na daną chorobę, znika prawdopodobieństwo wybuchu epidemii. Dlatego właśnie szczepienia są zbawieniem. Choroby, które dziesiątkowały całe społeczeństwa, odchodzą do lamusa. Jest to jeden z tych cudów nowoczesnej medycyny, którym zawdzięczamy przerwanie długiej historii wysokiej śmiertelności niemowląt i dzieci oraz ciągłe przedłużanie średniej długości życia. Żyjemy dziś grubo ponad dwa razy dłużej niż nasi przodkowie w stanie natury i to nie tylko dlatego, że rzadziej się mordujemy. Mamy sztucznie zbudowaną odporność stadną na naszych najgorszych zabójców.

Dziś patrzymy z oburzeniem na wirusologów i polityków, że nie potrafią sobie dostatecznie szybko poradzić z koronawirusem, nowym mikrodraniem, pakującym się bezczelnie do naszych płuc i innych organów.


Szczepionka przeciw wrażym działaniom nowego wroga ludzkości nie jest sprawą łatwą ani małą, a czy zaliczenie COVID-19 daje odporność trwałą lub okresową, tego tak do końca jeszcze nie wiemy. Politycy i nie tylko politycy wypatrują odporności stadnej jak kania deszczu. Dopiero odporność stada pozwoli wrócić do pełnej normalności. Chwilowo mamy problem z powrotem do aktywności ograniczonej, pozwalającej przetrwać do lepszych czasów. Ograniczona aktywność wymaga koncentracji uwagi na tym, gdzie i jak nasz mikrodrań najłatwiej przeskakuje z człowieka na człowieka i jak najszybciej przyskrzynić nosiciela i ustalić z kim mógł się wirusem podzielić?


„Uczeni bardzo się spierają…” śpiewał Alosza Awdiejew w „Songu o jaju”, dając do zrozumienia, że ekspert ekspertowi nierówny, a my jesteśmy w kłopocie.


Nauka jest cudowna, eksperci to sprawa kluczowa, problemem jest rozumienie nauki i zdolność oceny tego, kto rzeczywiście jest ekspertem oraz (co może być w tym wszystkim najtrudniejsze), zdolność rozumienia, o co oni właściwie się spierają.


Biskup to nie ekspert, a ekspert to nie biskup. Eksperci nie mówią jednym głosem i praktycznie nigdy nie dysponują wiedzą w stu procentach pewną. Uczciwie mówiąc, im częściej ekspert zapewnia nas, że wie na dany temat wszystko, tym bardziej powinniśmy być wobec niego podejrzliwi (chociaż bywają ludzie zadufani, którzy są nieźle zorientowani).


Nauka jest metodą żmudnego przybliżania się do prawdy, a objawienia zostawia idiotom. Naukowiec zakłada gronostaje, kiedy nie ma nic ważnego do powiedzenia, ale kiedy sądzi, że coś znalazł, przedstawia swoje wyniki kolegom, żeby je mogli roznieść na strzępy, bo jeśli im się to nie uda, to być może to, co znalazł, jest ważne i bliskie prawdy (a jeśli im się uda, to wyprowadzą go z błędu). Innymi słowy, nauka jest tylko tak długo nauką, jak długo opiera się na ciągłym sprawdzaniu, czy nie da się jej prawd obalić. Ta naukowa metoda pozwala nam bez obaw wkraczać na mosty, latać samolotami, korzystać z lekarstw, żyć w zaczarowanym świecie technicznych cudów.


Jeśli jesteśmy tak mądrzy, to dlaczego jesteśmy tak mało rozsądni? Dobre pytanie. Podczas gdy w procesie badań naukowych zgadzamy się na dyktat rygorystycznej metodologii, która nie pozwala na ignorowanie faktów, w życiu codziennym mamy paskudny obyczaj używania wybranych faktów do podpierania złudzeń.


Dlaczego? Ponieważ jesteśmy zwierzętami stadnymi, a dla towarzystwa jesteśmy gotowi wyrzec się rozsądku. Wiele razy słyszałem zabawne stwierdzenie: „Byłem w błędzie, ale w dobrym towarzystwie”. Dla towarzystwa Cygan dał się powiesić, mawiała moja matka i było w tym ostrzeżenie nie tyle przed Cyganem, co przed towarzystwem. Istotnie, ewolucja tak ukształtowała nasze umysły, że obawa przed krzywym spojrzeniem stada napawa wielu paraliżującym strachem. Psycholodzy zajmujący się badaniem postaw religijnych pokazują, do jakiego stopnia obowiązujące w stadzie mity mogą nas powstrzymywać przed używaniem krytycznego myślenia.


Herezja i bluźnierstwo nie są ograniczone do sfery religijnej. Ostracyzm może powodować zdrada środowiskowych konsensusików. Zdaniem badaczy lojalność wobec myśli stadnej płynie z najstarszych pokładów naszego mózgu. Ewolucyjnie umocowana skłonność wzmacniana jest również wychowaniem. Najpierw wdrażani jesteśmy do ślepego posłuszeństwa, a dopiero długo potem zachęcają nas do samodzielnego sprawdzania faktów. Okrzyk Tertuliana – „wierzę, bo to absurd” jest ciekawym świadectwem tego, że gotowość zaprzeczenia własnym zmysłom jest próbą naszej lojalności wobec stada. Odporność stada na naruszające stadne wierzenia fakty jest stanem naturalnym.


Czy można to zmienić? Ogłoszenie: „Sprzedam czerep rubaszny, miecz zemsty (straszny) oraz garść myśli narodowej – tanio. (Możliwa ewentualna wymiana za szczyptę rozumu)” może rozśmieszyć, ale poważnego zainteresowania nie wzbudzi.


Czy w czasach pandemii widzimy to wszystko wyraźniej? Trudno powiedzieć. Obserwuje się mylenie ekspertów z biskupami. Nauka wdarła się na ołtarze, więc stado może oddawać jej hołd, bez próby rozumienia. Okrzyk „naukowcy mówią” zastępuje wysiłek zrozumienia, o co badacze się spierają. To upraszcza sprawę, pozwala dobrać ekspertów do potrzeb myśli stadnej. Media dostarczają wiedzy pewnej o tym, co nie jest pewne. Lubią zapewniać, że wiedzą już wszystko. Preferujemy te, które wiedzą to, co my wiemy, wyśmiewamy głupców, którzy wiedzą co innego. Odporność stada na fakty sprzeczne z wierzeniami wydaje się być wielkością stałą.


Namawiałem swego czasu polskich wydawców na wydanie książki Annaki Harris I Wonder, książeczki o sztuce mówienia dzieciom – „nie wiem”. Oczywiście przegrałem. Zachęcanie do pierwszego kroku w kierunku osłabienia odporności stadnej na fakty niemiłe nie jest ponętne. Samodzielne myślenie pozostaje herezją i bluźnierstwem, grozi utratą radości błądzenia w dobrym towarzystwie.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Uprawy GM są dobre dla środowiska     2014-07-08
Bliskie spotkania z baronem MünchausenemPaulina Łopatniuk     2017-07-22
Indyjscy farmerzy wysiali ziarna GMO w proteście obywatelskiego nieposłuszeństwa     2019-06-13
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Maniok o wysokiej zawartości żelaza i cynku może poprawić odżywianie i zdrowie w Afryce Zachodniej     2019-02-05
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy     2014-04-23
Wojna domowa w ludzkim genomie     2014-10-13
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Film dokumentalny “Know GMO”, nakręcany w Afryce, stawia wyzwanie panikarskiej kampanii straszenia ludzi     2015-11-07
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Maleńkim lisom na Wyspach Santa Barbara brakuje różnorodności genetycznej i strachu przed ludźmi     2016-05-15
Ekomodernizm i zrównoważona intensyfikacja     2015-06-17
Chemicznie zakamuflowana żaba     2015-12-12
Nie jesteśmy wszyscy neandertalczykami: tak postępuje nauka     2016-02-02
Strepsiptera – najdziwaczniejsze owady?     2015-12-22
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Ogniska odry w Brooklynie w 2013 r.: Badanie kosztów antyszczepionkowej pseudonauki     2018-08-14
Atak “doktorostwa Wolfson” na rodziców chłopca, który zmarł na koklusz     2018-09-20
Naiwna promocja “integrowania” znachorstwa do medycyny     2018-01-29
Triumf Mao: Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnie akceptuje szarlatanerię tradycyjnej chińskiej medycyny     2019-06-04
Rolnictwo biodynamiczne: podobne do antropozoficznej medycyny, ale dla farm     2018-04-06
Fabrizio Benedetti pyta: “Czy badania placebo wzmacniają pseudonaukę?”     2019-11-01
Naturopaci: potrafią uczynić nawet sól z Epsom potencjalnym zabójcą     2017-10-23
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Szarlatan handlujący fałszywą nadzieją     2017-05-12
Czego może nas nauczyć była zwolenniczka antyszczepionkowców, Kelley Watson-Snyder     2019-08-30
Nanocząstki: nowy, jedyny, prawdziwy powód wszystkich chorób?     2017-03-24
Finansowanie społecznościowe terapii komórkami macierzystymi o nieudowodnionej skuteczności: wykorzystywanie hojności obcych, by płacić za szarlatanerię     2018-05-18
Antyszczepionkowcy - pielęgniarka lub lekarz nie powinni opiekować się dziećmi     2018-09-10
Wybuchy epidemii odry w Europie: zapowiedź tego, co przyjdzie do USA?     2017-07-24
Szczepionka HPV działa. Koniec kropka     2019-07-13
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Śmiertelność z powodu raka nadal spada wbrew twierdzeniom szarlatanów     2020-02-11
Efekt Krugera-Dunninga, antyszczepionkowcy i arogancja ignorancji     2018-08-09
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Tydzień Świadomości Homeopatii. Pomaga przypomnieć ludziom, że jest to szarlataneria!     2018-05-02
Plastry uśmierzające ból z Luminas: gdzie słowa „kwantum” i „energia” w rzeczywistości znaczą „magia”     2018-09-07
Zabobonne pojęcia u sedna przekonań antyszczepionkowych     2017-08-21
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Jak to jest, że Stanisław Burzyński nadal żeruje na zrozpaczonych pacjentach z rakiem?     2018-05-12
Helen Lawson i czarna maść: wycinanie, wypalanie i zatruwanie w sposób „naturalny”     2018-06-09
Homeopatia, wibracje i oszustwo     2018-06-12
Kolejne przypomnienie, nie ma epidemii autyzmu     2017-03-13
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Naturopatyczna propaganda głosi normalne porady dotyczące stylu życia jako własne i dodaje szamaństwo     2018-02-14
Rzekł antyszczepionkowiec: Szczepionki powodują autyzm u psów!     2017-04-28
Dychotomiczne myślenie, niepewność i zaprzeczanie nauce     2020-01-01
Dlaczego szarlatani nie powinni nadzorować sami siebie     2019-05-08
Zły tydzień dla homeopatii jest dobrym tygodniem dla nauki     2018-03-23
Inicjatywa „Globalna Spójność”: nonsens na globalną skalę     2018-04-11
Dziennik z Mozambiku: Sybilla     2014-03-01
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Musi się potępić akademicki mobbing uczonego     2018-12-14
Przekonania antyoświeceniowe są „zaskakująco trwałe”     2018-05-11
Na zdrowie: izraelscy naukowcy warzą piwo na ”wskrzeszonych” drożdżach sprzed 5000 lat     2019-05-31
Ostateczna klęska teorii ewolucji     2016-02-15
Co mówi nam ruch płaskiej Ziemi     2018-05-17
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności   Cobb   2014-01-28
Uderzające podobieństwo: rewolucyjne wyniki badań nad bliźniętami   Dynesen   2018-08-27
Opera mydlana z życia łysek amerykańskich, część III   Lyon   2017-07-28
Edytowanie genów kluczem do ulepszenia podstawowych upraw w Afryce   Abugu   2021-10-01
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Ugandyjscy studenci nalegają na powszechne stosowanie biotechnologii i uchwalenie prawa o biobezpieczeństwie   Agaba   2021-11-17
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
Czy wykształceni ludzie są bardziej antysemiccy?   Albert Cheng i Ian Kingsbury   2021-04-05
Fałszywe nadzieje i niewidzialni wrogowie   Anomaly   2018-02-09
Skuteczny kontra patologiczny altruizm   Anomaly   2018-10-10
Dziwaczny rodzaj rasistowskiego patriarchatu   Arora   2020-12-31
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Wszystkie antyizraelskie wiadomości zasługują na publikację   Bard   2021-09-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
Opowieść o dwóch krzywych dzwonowych   Ben Winegard   2017-04-12
Przeddarwinowscy “darwiniści”   Berry   2020-10-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Niebezpieczne życie antropologa   Blackwell   2019-10-12
Nowe zastosowania zużytych filtrów do dializy   Blum   2018-08-07
Odwołajcie antyszczepionkową konferencję w Tel Awiwie   Blum   2019-11-15
Fałszywa pokora nie uratuje planety   Boudry   2020-01-09
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
Ryzyko niewarte podejmowania: list otwarty do moich kolegów w świecie akademickim   Boutwell   2017-06-14
Stagnacja socjologii i jej przyczyny   Boutwell   2017-03-21
Ewolucyjne wyjaśnienie nienaukowych przekonań   Bretl   2020-01-31
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi?   Bruce Lyon   2014-02-02
Zaprzeczanie neuronauce o różnicach płci   Cahill   2019-04-05
Propaganda w wykonaniu nauczycieli akademickich   Chesler   2021-06-02
Nagonka na Izrael grasuje w stowarzyszeniach nauk ścisłych, medycyny i edukacji   Chesler   2021-06-24
Ugandyjski dziennikarz: jak informować o biotechnologii, kiedy jej krytycy rozsiewają dezinformację?   Christopher Bendana   2017-11-03
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
Zrozumienie nowoczesnych horrorów afrykańskich zakorzenionych w handlu niewolnikami przez Ocean Indyjski   Clarfield   2019-02-28
Ewolucyjne korzyści udawania ofiary   Clark   2021-03-11
Co byłoby, gdyby Wilkins i Franklin umieli ze sobą współpracować?   Cobb   2016-09-03
Ewolucja człowieka: zarośnięty brzeg   Cobb   2016-02-24
Google świętuje Antoniego van Leeuwenhoeka   Cobb   2016-10-31
Ogony CAT osłabiają centralny dogmat – dlaczego ma to znaczenie i dlaczego nie ma   Cobb   2015-01-08
Z okazji urodzin Maxa Delbrücka   Cobb   2016-09-22
Wesołych Świąt od Oswalda Avery’ego – ale co byłoby, gdyby zmarł wcześniej?   Cobb   2016-12-30
Kacze dzioby, Umwelt i a priori Kanta   Cobb   2019-03-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk