Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 17:32

« Poprzedni Następny »


Obraz Izraela na amerykańskich uniwersytetach


Hussein Aboubakr Mansour 2022-10-19


Uprzedzenia wobec Izraela w amerykańskich instytucjach szkolnictwa wyższego są tak powszechne i wszechobecne, że prawie nie mija tydzień bez doniesień o antyizraelskich i antysemickich incydentach na kampusach. Mniej jednak wiadomo, że antysyjonistyczna postawa nie ogranicza się do studenckiego aktywizmu, ale stała się założeniem większości nauk społecznych zajmujących się współczesnym Bliskim Wschodem lub współczesnymi społeczeństwami muzułmańskimi. Jest to w znacznej części bezkrytyczna akceptacja nacjonalistycznej narracji palestyńskiej i arabskiej jako historycznego opisu początku bliskowschodniej nowoczesności politycznej, która często jest dołączana do postkolonialnej antyzachodniej perspektywy ideologicznej, opartej na historycznym potępieniu kapitalizmu jako ideologicznego źródła wszelkiego zła zachodniego imperializmu, co jest tak głęboko zakorzenione w dzisiejszych naukach społecznych.

Pouczające jest moje niedawne doświadczenie w Elliot School of International Affairs na Uniwersytecie George'a Washingtona. Szkoła, strategicznie zlokalizowana w Waszyngtonie, ma silne powiązania z rządowymi instytucjami polityki zagranicznej i zapewniła służbie zagranicznej USA wielu absolwentów. Ma jeden z najbardziej prestiżowych wydziałów studiów bliskowschodnich w USA, a także jest obecną siedzibą notorycznie antyizraelskiego Middle East Studies Association, które niedawno głosowało za poparciem ruchu BDS. Dzięki moim doświadczeniom w tej szkole stało się dla mnie jasne, że w dużej mierze funkcjonuje ona jako obóz ideologiczny dla lewicowych uczonych i studentów. Jest także domem notorycznie propalestyńskich profesorów, takich jak Ilana Feldman, profesorka antropologii i była prodziekan szkoły oraz wybitna działaczka BDS, i Marca Lyncha, znakomitości wśród profesorów badań bliskowschodnich, którego prace pokazują propalestyński i niemal papugujący Chomsky’ego pogląd na Izrael.

Powiedzenie, że Elliot School jest wyjątkowo antyizraelska, byłoby całkowicie chybione. Odzwierciedla jedynie konsensus najbardziej prestiżowych badań w dziedzinie nauk społecznych, który jest ideologicznie zakorzeniony w teorii krytycznej i ideologii postmodernistycznej. Takie struktury analityczne budowane są na fundamencie, który łączy przekonania marksistowskie i antyzachodnie. Innymi słowy, wrogość wobec Izraela nie jest wynikiem procesu analitycznego, ale założeniem naukowego konstruktu o przymusowej treści, która delegitymizuje wszelkie alternatywne poglądy. Nie da się zrozumieć takiej wrogości bez zrozumienia ideologicznego światopoglądu, którego jest częścią a zarazem domyślnym stanowiskiem głównego nurtu nauki o Bliskim Wschodzie. Doprowadziło to do sytuacji, w której założenie, że Izrael jest opresyjną potęgą kolonialną, jest często wykorzystywane jako punkt wyjścia do budowy kolejnych struktur analitycznych niezwiązanych z Izraelem czy Bliskim Wschodem. Izrael stał się jedynie punktem odniesienia używanym do celów porównawczych, który pośrednio przekazuje studentom wyrok potępiający Izrael.

Przykładem tego może być teoretyczna dyskusja naukowa na temat przymusu państwowego i demokracji w książce The Dark Side of Democracy, autorstwa profesora UCLA Michaela Manna. Izrael jest tam mimochodem i pośrednio oskarżony o morderstwo i porównywany niekorzystnie do Związku Radzieckiego i socjalistycznej Jugosławii:

„Reżimy, które mordują dużą liczbę swoich obywateli, nie mogą być uważane za demokracje, ponieważ rażąco naruszają część demokracji, jaką są wolności obywatelskie… Istnieje jednak niepokojąca liczba wyjątków. Europejscy osadnicy od XVII wieku byli bardziej ludobójczy, jeśli żyli pod rządami konstytucyjnymi, niż autorytarnymi. Być może demokracje osadnicze można lepiej opisać jako etnokracje, demokrację dla jednej grupy etnicznej… [jak w przypadku] Izraela. Związek Radziecki i Jugosławia Tito zwykle tłumiły konflikty etniczne…”.

W innym miejscu autor książki wykorzystuje Izrael jako przykład autorytarnego reżimu używającego wojen etnicznych przeciwko innym do krajowych celów politycznych. Ta książka nie jest związana z obszarem Bliskiego Wschodu, ale z naukami politycznymi i polityką porównawczą. Wystarczy powiedzieć, że dla argumentacji Manna student musi bezkrytycznie zaakceptować jego założenia i przykłady. Można założyć, że wysoko wykształcony profesjonalista wyprodukowany przez ten proces edukacyjny prawdopodobnie zaakceptuje antyizraelskość jako naturalne stanowisko liberalne.

Dla postmodernistycznych uczonych nie ma potrzeby choćby udawania akademickiego obiektywizmu. W Memories of Revolt Teda Swedenburga autor, który wykłada na Uniwersytecie w Arkansas, przedstawia argumenty za odrzuceniem szkolenia akademickiego, które wymaga obiektywizmu i twierdzi, że opinia Palestyńczyków, iż są ofiarami, niezależnie od tego, jak jest w rzeczywistości, oraz ich przekonanie, że Izrael jest dominującym państwem opresyjnym, ma znacznie silniejszą wartość prawdy. Ten rodzaj aktywistycznego nauczania jest również bardzo powszechny w środowisku akademickim i opiera się na teoriach Michela Foucaulta. W całej książce autor broni palestyńskiego terroryzmu, bez względu na to, jak makabryczny i brutalny, i zachęca swoich czytelników akademickich do tego samego.


W analizie Bliskiego Wschodu historyczna narracja, na której opiera się ta nauka społeczna, jest niemal identyczna z ideologiczną narracją arabskiego nacjonalizmu, która zaczyna się od twierdzenia, że europejski kolonializm wykorzystywał Bliski Wschód i niszczył jego społeczną i kulturową tkankę. Skolonizował społeczeństwa muzułmańskie zarówno terytorialnie, jak i kulturowo oraz zniszczył ich tradycyjną strukturę. Była to katastrofa, z której Arabowie nigdy się nie podnieśli. Ten europejski imperializm jest uważany za integralną część wyjątkowo diabolicznej ideologii zwanej kapitalizmem. Opowieść o tym, jak Brytyjczycy i Francuzi spiskowali w celu terytorialnego podziału regionu, uosobiona w micie Sykes-Picot, uważana jest za punkt wyjścia współczesnej polityki i społeczeństw Bliskiego Wschodu i obwiniana za wszystkie późniejsze zawirowania polityczne w regionie. Założenie państwa Izrael w 1948 roku jest zatem solidnie umocowane w tej narracji i włączone do kolonialnego dziedzictwa Zachodu w regionie.

Jest to metanarracja, z której wywodzi się cała nauka o społeczeństwie na Bliskim Wschodzie. Wszelkie dyskusje na temat politologii, teorii stosunków międzynarodowych czy socjologii historycznej regionu biorą ją za punkt wyjścia. Nauczanie przechodzi następnie do politycznej analizy świata arabskiego, który pozostaje wyjątkowo podatny politycznie na ciągłe manipulacje Zachodu oraz do tego, w jaki sposób instytucje międzynarodowe są wyraźnie konstruowane, aby zdominować i utrzymać władzę Zachodu. W tej metanarracji Izrael jest bezsprzecznie uważany za część dominującego obozu zachodniego. Nieproporcjonalnie potężniejszy Izrael ustanawia się jako regionalny hegemon i używa swojej potęgi, by karać, zakłócać i destabilizować. Duży deficyt demokracji arabskiej i brak rozwoju zasobów ludzkich, społecznych, ekonomicznych i politycznych jest postrzegany jako wynik działań tych międzynarodowych sił imperialistycznych. Palestyńczycy przyjmują rolę głównych ofiar systemu dominacji, specjalnie skonstruowanego w celu utrwalenia struktury władzy, która jest opresyjna, autorytarna i drapieżna, by wspierać rasistowski syjonizm.

Całkowicie nieobecna w tym nauczaniu jest jakakolwiek perspektywa przeciwna lub syjonistyczna. Informacje historyczne są selektywnie zbierane i porządkowane w celu wsparcia struktury ideologicznej. Studentom studiów magisterskich i licencjackich brakuje narzędzi do kwestionowania lub innego myślenia o polityce regionu. Profesorowie nalegają na rozpoczęcie współczesnej historii społeczno-politycznej regionu od kolonializmu i Sykes-Picot, całkowicie wykluczając ważne wydarzenia, takie jak masowe wypędzenie Żydów Mizrahi z krajów arabskich. Studenci mogą uzyskać tytuł magistra studiów bliskowschodnich na tak prestiżowym uniwersytecie, nigdy nie napotykając na informacje o antysemityzmie lub terroryzmie antysemickim w społeczeństwach arabskich. Prowadzi to do usunięcia ważnych kontekstów politycznych i społecznych, bez których izraelskie działania zawsze wydają się niesprowokowaną agresją. Przykładem tego może być omawianie izraelskiej inwazji na Liban w 1982 roku. Na kursie magisterskim poświęconym polityce libańskiej, omówienie izraelskiej inwazji bez żadnego szerszego kontekstu wielu lat ataków terrorystycznych z południowego Libanu dokonywanych przez palestyńskie grupy zbrojne przeciwko izraelskim cywilom dawało studentom przekonanie, że Izrael nagle zdecydował się na inwazję arabskiego kraju bez żadnego powodu.

Na podyplomowych zajęciach na temat Porównawczej Polityki Bliskiego Wschodu prowadzonej przez Charlesa E. Kiamie III, który jest również zastępcą dyrektora Centrum Edukacji Amerykańskiej Agencji Rozwoju Międzynarodowego (USAID), pan Kiamie w wykładzie wprowadzającym koncentrował się na kolonializmie i orientalizmie Edwarda Saida, dając listę lektur, które wahały się od całkowitej demonizacji syjonistycznego „kolonializmu osadniczego”, do głoszenia, że Zachód jest rasistowski w stosunku do islamu, ponieważ islam jest antyimperialistyczny. Prowadziłem na tej uczelni godzinną dyskusję z tym profesorem na temat rzetelności Saida. Mój polemista, wprowadzając studentów do zajęć z nauk społecznych, używał pojęcia kolonializmu jako kategorii analitycznej, która jest w stanie, jak to sugerował również w swoich książkach, wyjaśnić wszystko, od upadłych państw Bliskiego Wschodu po migracje, zmiany klimatu, i karierę Donalda Trumpa. Kwestionowałem teoretyczne podstawy traktowania syjonistycznego przedsięwzięcia za kolonializm osadniczy oraz poglądu, że islam jest antyimperialistyczny. Po długiej rozmowie, w końcu i z zauważalną frustracją, pan Kiamie zakończył zajęcia oświadczeniem, że kolonializm jest rzeczywiście jedyną koncepcją analityczną, za pomocą której można analizować współczesny Bliski Wschód i że to będzie podstawowa logika jego zajęć. Wtedy zdecydowałem się wycofać z zajęć i wykorzystać ograniczone zasoby gdzie indziej. Należy wspomnieć, że kilku studentów, dwóch oficerów wojskowych i jeden cywil skontaktowali się ze mną po zajęciach, by powiedzieć mi, że po raz pierwszy usłyszeli krytykę teorii Edwarda Saida lub dekonstrukcję kolonializmu jako narzędzia ideologicznego, a nie rzeczywistej kategorii analitycznej.

Na innym kursie, zatytułowanym Stosunki Międzynarodowe na Bliskim Wschodzie, ani jedna lektura nie była przyjazna ani nawet neutralna wobec Izraela. Większość literatury o stosunkach międzynarodowych była albo marksowska, albo marksistowska w swoich ideologicznych podstawach. W tygodniu poświęconym prawu międzynarodowemu i stosunkom międzynarodowym profesor wybrał „Sprawiedliwość dla niektórych” Noury Erekat, książkę, która jest antysyjonistyczną propagandą, a próba dowiedzenia się z niej czegokolwiek, co ma związek z mechaniką i działaniem prawa międzynarodowego, okazuje się frustrująco trudna. Pomimo mojego braku zgody ze stanowiskiem Erekat, miałem nadzieję, że poznam zasady funkcjonowania międzynarodowego systemu prawnego w stosunkach między państwami, ale rozczarowałem się. Inne lektury wahały się od krytycznej analizy ekonomii politycznej stosunków międzynarodowych jako funkcji kapitalizmu do tego, że Izrael i USA są hegemonicznymi i opresyjnymi potęgami. Wszelkie moje próby kwestionowania teoretycznych podstaw tego światopoglądu lub rażącego braku krytycznego kontekstu historycznego i społecznego, który obejmuje współczesną arabską historię intelektualną, były po prostu dla słuchaczy niezrozumiałe, ponieważ nie były zgodne z ideologiczną strukturą zajęć. Próby mówienia o antysemityzmie, naseryzmie, islamizmie, dżihadyzmie lub baatyzmie były zwykle ignorowane i odsuwane na bok. Jedyną ideologią, o której studenci i wykładowcy byli w stanie dyskutować, była ideologia „kapitalizmu”.


Historia Izraela w środowisku akademickim to nie tylko opowieść o nieposkromionych uprzedzeniach i ambiwalencji wobec żydowskiego i izraelskiego życia na Bliskim Wschodzie, ale opowieść o wyższych uczelniach, które w coraz większym stopniu stają się źródłem dogmatyzmu i ideologicznego zaciemniania rzeczywistości. Dzisiaj nauki społeczne, świadomie lub nieświadomie, są bardziej nastawione na tworzenie intelektualnego konformizmu przebranego za krytyczny konsensus i krytyczne teorie, niż na tworzenie nowego pokolenia studentów zdolnych do prawdziwego krytycznego myślenia, zdolnych do kwestionowania ukrytych domniemań i zamaskowanych założeń. Co więcej, takie środowisko okazuje się być nie tylko wrogie ludziom o innych poglądach, ale także gościnne dla ekstremistycznych, antysemickich, antyizraelskich i antydemokratycznych ideologii z zagranicy.

Israel in Higher Learning Instituions
Times of Israel, 8 października 2022
Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Hussein Aboubakr Mansour

Urodzony w 1989 roku w Kairze i wychowany w antysemickiej muzułmańskiej rodzinie, jako zradykalizowany student chciał się nauczyć języka wroga i dowiedzieć czegoś więcej o Żydach. Zaczął studiować hebrajską literaturę, co go natychmiast naraziło na przykre doświadczenia z egipską policją. Kiedy zamienił swoje poglądy na Żydów i Izrael został wyklęty przez rodzinę, był aresztowany i torturowany. Brał potem udział w „arabskiej wiośnie” i po kolejnym aresztowaniu uciekł za granicę. Obecnie mieszka w Stanach Zjednoczonych. Wykłada w Kalifornii na wydziale hebraistyki i walczy z obłędem antysemityzmu.

 

 


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28
Rzecz o splątaniu nauki i wiary   Koraszewski   2022-12-26
Pradawny ekosystem zrekonstruowany przy użyciu skamieniałego DNA   Coyne   2022-12-19
Rozważania heretyckiego mediewisty o historii, wartościach i zdumiewającej głupocie   Landes   2022-12-16
Ewolucyjne ślepe zaułki i lepkie urządzenia: botanik Darwin   Tonhasca Júnior   2022-12-14
Ewolucja nie idzie prostą drogą   Novella   2022-12-08
Geny i języki   Novella   2022-11-26
Uporczywa obecność religijnego mitu   Winegard   2022-11-24
Znaleziono skrytkę posągów z brązu   Novella   2022-11-23
W oparach zrównoważonej ignorancji   Koraszewski   2022-11-21
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
List otwarty do wszystkich oszołomów   Novella   2022-11-03
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Czy mizoandria może być zakaźna?   Tonhasca Júnior   2022-10-24
Niezwykła fizjologia hibernujących niedźwiedzi   Coyne   2022-10-22
Cuchnąca pułapka i przytulna kryjówka   Tonhasca Júnior   2022-10-21
Obraz Izraela na amerykańskich uniwersytetach   Mansour   2022-10-19
Kenia aprobuje GMO po 10 latach zakazu   Maina   2022-10-18
Pangenom jedwabnika morwowego   Novella   2022-10-14
Czy Samolubny gen zaszkodził publicznemu rozumieniu biologii?   Coyne   2022-10-13
Nieokrzesani goście   Tonhasca Júnior   2022-10-11
Niezrozumienie równości   Winegard   2022-10-07
Zyski klimatyczne to „niewygodna prawda” — nie wszystkie wiadomości o środowisku są złymi wieściami   Lomborg   2022-10-06
Gorzko-słodki, uzależniający lek   Tonhasca Júnior   2022-09-30
Przeciwko autentyczności   Winegard   2022-09-27
Biomedyczne znaczenie płci (i jej binarnej natury)   Coyne   2022-09-22
Mózgi neandertalczyków   Novella   2022-09-20
Oszuści i oszukani w grze w zapylanie   Tonhasca Júnior   2022-09-15
Po raz kolejny “Scientific American” wypacza biologię, a teraz także historię, by podeprzeć swoją ideologię   Coyne   2022-09-14
Upadek czasopisma “Nature”   Winegard   2022-09-08
Instynkt macierzyński i “New York Times”   Coyne   2022-09-07
Ćmy ze złym public relations   Tonhasca Júnior   2022-09-05
Studenci Uniwersytetu Ghany debatują nad wykorzystaniem upraw GMO w ich kraju   Gakpo   2022-09-02
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
Dysonansy poznawcze: czekolada a muszki, wino a osy   Júnior   2022-08-29
Patrick Matthew: prawdziwy autor idei doboru naturalnego?   Coyne   2022-08-26
Odporny na choroby, genetycznie modyfikowany maniok zapowiada przełom w Kenii   Maina   2022-08-25
Niekochane, ale czasem pożyteczne   Tonhasca Júnior   2022-08-23
Trwałość laktazy w populacjach pijących mleko: ponowna ocena klasycznej historii z ewolucji człowieka   Coyne   2022-08-19
Pierwszy znany drapieżnik: nowo opisana skamieniałość   Coyne   2022-08-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Kot Mehitabel pisze w “Science”   Coyne   2022-08-09
Nauka o wolności: rozmowa z Anną Kryłow   i Anna Kryłow   2022-08-06
Pierwsze dowody kopalne na opiekę nad lęgiem i niezwykły przypadek asymetrii kierunkowej   Coyne   2022-08-05
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Horyzontalny transfer genów u owadów: jest rozpowszechniony, ale co to znaczy?   Coyne   2022-08-02
Dokonane w Afryce badanie genomu fasolnika egipskiego oznacza krok naprzód w dywersyfikacji światowego zaopatrzenia w żywność   Karavolias   2022-08-01
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Raz jeszcze: czy rasy są tylko społecznym konstruktem bez naukowego lub biologicznego znaczenia?   Coyne   2022-07-28
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Carl Sagan i wolność wątpienia   Jacoby   2022-07-18
Jak Darwin spowodował globalne ocieplenie swoją teorią doboru płciowego   Coyne   2022-07-16
Dieta mieszana misiów i innych   Júnior   2022-07-14
Londyńskie Natural History Museum popełnia błąd naturalistyczny - wielokrotnie   Coyne   2022-07-11
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Szczepionki przeciwko grypie związane ze zmniejszonym ryzykiem choroby Alzheimera   Novella   2022-07-07
Nowoczesność Darwina: w O powstawaniu jest antycypacja neutralnej teorii i przerywanej równowagi   Coyne   2022-07-06
Pinker: “Wojna o ewolucję jest także wojną kulturową”   Coyne   2022-07-05
Raz jeszcze: błędny artykuł o tym, dlaczego teoria ewolucji jest przestarzała   Coyne   2022-07-04
Niech Moc będzie z pszczołą   Júnior   2022-06-28
Dramatyczny wzrost cen paliw kopalnych jest bolesny, ale daje niewielkie korzyści w walce z globalnym ociepleniem   Lomborg   2022-06-25
Efekt grupy – paskudny błąd poznawczy   Novella   2022-06-22
Nasiona z edytowanymi genomami będą miały przystępną cenę   Maina   2022-06-15
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
Kartofel z Matką Boską w jednej klapie i Karolem Marksem w drugiej   Koraszewski   2022-06-06
Jak nasze wspomnienia są powiązane   Novella   2022-06-04
Wielka Brytania dąży do zezwolenia na edytowanie genów   Novella   2022-06-02
„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Naukowiec z Ghany: “Afryka potrzebuje GMO bardziej niż reszta świata”   Gakpo   2022-05-26
GMO i edytowanie genów: jaka jest różnica?   Karavolias   2022-05-23
Toksyczny nektar, czyli ostrożnie z tureckim miodem   Júnior   2022-05-20
Kolejna nieudana i podyktowana ideologią próba wykazania, że płeć u ludzi nie jest binarna   Coyne   2022-05-18
Brian Charlesworth o błędach nowego artykułu rzekomo pokazującego, że fundamentalne założenie ewolucji neodarwinowskiej jest błędne   Coyne   2022-05-16
Trutnie i inni fruwający panowie   Junior   2022-05-13
Wygnanie z uniwersyteckiego świata – dwa lata później   Winegard   2022-05-10
Życie kwitnące po śmierci   Junior   2022-05-05
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Oxitec rozszerza próby z komarami GMO, by zredukować szerzenie się malarii   Conrow   2022-04-28
Słowa w wosku zapisane   Tonhasca Junior   2022-04-26
Rodzice, szkoła, państwo: kultura niskich oczekiwań   Koraszewski   2022-04-25
Nowoczesne ulepszanie roślin uprawnych przyjmuje historyczne podejście   Karavolias   2022-04-20
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Indie zwalniają edytowanie genów z wymaganej dla GMO oceny bezpieczeństwa   Paranjape   2022-04-11
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Rolnicy nie mogą uprawiać tego, na co ich nie stać   Ongu   2022-04-07
Rośliny zmodyfikowane: odkłamać opinię o GMO   Conrow   2022-04-07
Odmowa szczelinowania jest szaleństwem   Ridley   2022-04-02
Jak wirusy chorób układu oddechowego ewoluują, by stać się łagodniejsze   Ridley   2022-03-22
Czy globalne ocieplenie może być dla nas dobre?   Ridley   2022-03-03
Południowa Afryka powinna przemyśleć regulacje dotyczące genetycznie modyfikowanych roślin   i Priyen Pillay   2022-03-01
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
O figach i osach   Júnior   2022-02-18
Pień liczący 40 tysięcy lat przekazany Maorysom zamiast nauce   Coyne   2022-02-14
Propaganda anty-GMO obraża drobnych farmerów w Afryce i w Azji   Gakpo   2022-02-08
Jak “tubylcza medycyna” różni się od medycyny   Coyne   2022-02-07

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk