Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 14:21

« Poprzedni Następny »


O figach i osach


Athayde Tonhasca Júnior 2022-02-18


Tekst ze strony Jerrego A. Coyna, który Jerry tak wprowadza: „Dzisiaj mamy biologiczną opowieść o osach figowych zwanych bleskotkami, które są fascynującym gatunkiem. (Czy wiesz, że za każdym razem, kiedy zjadasz figę, połykasz co najmniej jedną osę?) Zdjęć nie robił czytelnik Athayde Tonhasca Júnior, ale sama opowieść jest jego.”

Kiedy ekolodzy mówią o gatunku “kluczowym” lub “wskaźnikowym”, często rozumieją przez to „mój ulubiony gatunek” lub „gatunek, nad którym pracuję”. Jest jednak grupa organizmów, które rzeczywiście zasługuje na etykietkę kluczowego gatunku: figi. Rodzaj Ficus obejmuje ponad 900 gatunków rozrzuconych na tropikalnych i subtropikalnych regionach jako krzewy, liany lub drzewa. Figowce dusiciele – które niczego nie duszą – są najlepiej znanym rodzajem drzew figowych.  


Wiele gatunków fig rodzi owoce asynchronicznie przez cały rok, więc wiele zwierząt ma stałą podaż obfitej i pożywnej żywności. Jest to szczególnie ważne w porze suchej, kiedy większość roślin nie owocuje. Zwierzęta często wolą figi, nawet kiedy inne owoce są dostępne, ponieważ figi zawierają dużo wapnia, minerału, którego na ogół brak. Tak więc figi są bardzo ważne dla wielu ptaków i ssaków, takich jak gołębie, tukany, papugi, ary, nietoperze, pekari i małpy. Ponad 1200 gatunków kręgowców żeruje na figach.   


Poniżej: Figowiec dusiciel Ficus aurea © Forest Starr and Kim Starr, (Wikipedia Creative Commons):



Poniżej: Różnorodność owoców figowców (© Lomáscolo et al. 2010. PNAS 107(33):14668-72):



Figi podtrzymują różnorodność i funkcjonowanie ekosystemów na całym świecie, ale mogą robić to tylko dzięki pewnym malutkim osom.


Poniżej: Bleskotki są olbrzymią grupą owadów zawierającą ponad 500 tysięcy gatunków. Większość z nich jest parazytoidami innych owadów, ale mała grupa należąca do rodziny Agaonidae ma jeden cel w życiu: dostać się do figi, żeby się rozmnożyć. Przez włamywanie się do owoców te osy, znane jako osy figowe, zapylają figowce.  



Ich misja jest niesłychanie skomplikowana z powodu morfologii fig. W języku botaników figa nie jest owocem, ale rodzajem owocostanu znanego jako sykonium (ze starogreckiego sykon, znaczącym „figa”, co dało źródło słowu „sykofant” czyli „ktoś, kto pokazuje figi”; słowo o ciekawej etymologii). Sykonium jest mięsistym workiem zawierającym uproszczone kwiaty i każdy z nich wyda owoc z ziarnami w środku. Figa zawiera dziesiątki do tysiąca kwiatów i owoców, zależnie od gatunku. Chrupiące kawałki figi, którą zjadamy, nie są nasionami, ale owocami.


Kwiaty wymagają zapylenia, co nie jest łatwe, kiedy są zgromadzone w bukiety i zamknięte w worku. Pierwszą przeszkodą dla bleskotki jest więc dostanie się do środka figi. Samice osy robią to przez otwór u spodu figi (ostiola), który otwiera się, kiedy figa jest gotowa na zapylenie.


Poniżej: Podłużny przekrój sykonium. Wewnętrzna ściana komory pokryta jest kwiatami, a otwór u dołu jest drzwiami dla samic os (© Gubin Olexander, Wikipedia Creative Commons):



Gotowa na zapylenie figa nie czyni życia samicy bleskotki dużo łatwiejszym. Musi ona przegryźć się przez otwór, pchać i przeciskać się, i często traci przy tym skrzydła i czułki. Znajduje kwiat, zanurza w niego swoje długie pokładełko i składa jajo. Kiedy to robi, drobinki pyłku przyczepione do jej ciała przenoszą się na pobliskie kwiaty, zapewniając ich zapylenie. Po wykonaniu zadania samica osy umiera.


Zalążki kwiatów, które otrzymują jajeczka, tworzą galasy, w których rozwija się larwa bleskotki, podczas gdy zapylone zalążki zamieniają się w owoce. Dorosłe bleskotki wygryzają się z galasów, samce pierwsze. Samce następnie wygryzają otwór w ściance figi, żeby pozwolić samicom na ucieczkę. Samce zostają: nie mogą nigdzie iść, bo nie mają ani oczu, ani skrzydeł. Po krótkim życiu spędzonym w fidze z wspaniałymi momentami, takimi jak zapładnianie samic i umożliwianie im ucieczki, samce umierają.


Poniżej: dwa samce osy Pleistodontes imperialis po lewej (bezskrzydłe, mniejsze, o czarnych głowach i bursztynowej barwie ciała) i dwie samice wewnątrz sykonium Ficus rubiginosa. Zapłodnione samice wydostały się ze swoich indywidualnych kwiatów i są gotowe do ucieczki (© W.P. Armstrong, US Forest Service):



Samica zbiera pyłek z nienaruszonych kwiatów lub gromadzi go na sobie przypadkiem przed ucieczką do świata zewnętrznego. Kieruje się szlakiem substancji chemicznych uwolnionych przez roślinę-gospodarza, żeby znaleźć inna figę gotową do zapylenia i rozpocząć cykl od nowa. Musi się jednak spieszyć: ma kilka godzin do trzech dni  życia, zależnie od gatunku. A żeby bardziej skomplikować sprawy, nie każda figa się nadaje. Każdy gatunek figowców jest zapylany przez jeden do kilku gatunków os figowych, co jest znakomitym przykładem ko-ewolucji.


Olbrzymiej większości samic nie udaje się, ale kilka poniesionych wiatrem ponad koronami drzew znajduje roślinę gospodarza ponad 10 kilometrów dalej, a jest to większa odległość niż pokonuje większości zapylaczy. Jest to niezwykłe osiągnięcie dla takiego małego, kruchego i krótko żyjącego owada.


Być może nic nie pokazuje lepiej cudów zapylania fig niż wyczyny Ceratosolen arabicus w Namibii. Ta osa zapyla afrykańskie drzewo figowe (Ficus sycomorus) nad rzeką Ugab na północy pustyni Namib. Jest to jedno z najbardziej niegościnnych i odległych zakątków naszej planety, słynne z Wybrzeża Szkieletowego, miejsca rozbitych okrętów i wyrzuconych na brzeg marynarzy. Afrykańskie drzewa figowe występują w izolowanych kępach wzdłuż brzegów rzeki, ale to nie jest przeszkodą dla samicy osy: przelatuje ona przeciętnie niemal 90 km (z maksimum 160 km), przez pustynię, nocą, w poszukiwaniu gotowej figi. Ponieważ żyje niespełna 48 godzin, jej poszukiwanie musi być bezbłędne.


Poniżej: Suche koryto rzeki Ugab, Namibia (© Theseus, Wikipedia Creative Commons):



Jaki jest związek fig i bleskotek z nami, mieszkańcami bezfigowych krajów? Ten system zapylania ma głęboki wpływ na globalną bioróżnorodność i funkcjonowanie ekosystemu, a więc wpływa i na nas, choćby pośrednio. Opowieść o figach i osach pokazuje także możliwości, energię i wytrzymałość malusieńkich, niezauważanych owadów, które są tak ważne dla nas i dla przyrody.


Można dowiedzieć się dużo więcej o figach i bleskotkach z Figweb przy Muzeum Iziko Południowej Afryki.  


Of figs and wasps

Why Evolution Is True, 12 lutego 2022

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

 

Athayde Tonhasca Júnior jest brazylijskim entomologiem.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
“Daily Beast” wypacza epigenetykę oszukańczymi twierdzeniami, że dzieci mogą “odziedziczyć wspomnienia Holocaustu”   Coyne   2017-10-05
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
“Odwrócenie specjacji” (fuzja gatunków) u kruków   Coyne   2018-03-16
“Partenogenetyczny” rak rozmnaża się bez seksu: czy to jest nowy gatunek?   Coyne   2018-02-17
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
“Współczesny” Homo sapiens mógł być w Eurazji aż 210 tysięcy lat temu   Coyne   2019-07-17
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
100 milionów lat ozdabiania się śmieciami   Yong   2016-07-05
12 podstawowych punktów biologii ewolucyjnej   Cobb   2016-03-02
Pseudonauka Masaru Emoto   Novella   2017-12-18
Czy „toksyczna kobiecość” jest główną przyczyną bojów o społeczną sprawiedliwość?   Coyne   2021-02-08
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
“New Scientist”: Darwin jednak miał rację    Coyne   2020-10-01
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 2. Rzekome nieistnienie gatunków   Coyne   2020-10-05
Klasyczna historia skorygowana: porosty to grzyby + glony + drożdże (inne grzyby)   Coyne   2016-08-05
Homo floresiensis, hominin “hobbit”, w Internecie   Coyne   2016-11-25
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
„ Całujące się” koralowce złapane in flagranti   Yong   2016-07-28
”Sygnalizowanie cnoty” może nas irytować. Cywilizacja byłaby jednak bez niego niemożliwa    Miller   2019-09-13
A jednak chorują na raka    Łopatniuk   2016-02-13
Czyste okrucieństwo cięć w pomocy żywnościowej   Lomborg   2017-08-07
Dalszy spadek zgonów z powodu raka   Novella   2019-02-04
Dlaczego mamy alergie?   Zimmer   2016-01-28
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Dlaczego zwierzęta są urocze?   Coyne   2014-12-30
Dziennik z Mozambiku: Demony w kurzu   Naskręcki   2018-03-30
Dziwaczne, wysysające krew czerwie jurajskie   Cobb   2014-06-28
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Gigantyczne “paleonory” wykopane przez wymarłe ssaki   Coyne   2017-06-29
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
Kilka lekcji z rosyjskiej rewolucji. Jak kuszący radykalny nihilizm prowadzi do ekstremizmu   Geifman   2021-03-22
Komisja Europejska ukrywa naukę o pszczołach   Ridley   2017-05-03
Malaria pachnąca cytryną    Zimmer   2015-04-07
Małpo ty moja   Koraszewski   2015-04-17
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Minęło 40 lat od wydania „Samolubnego genu” – śmiała książka Richarda Dawkinsa ostała się próbie czasu   Ridley   2016-02-17
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Nowe badanie wskazuje na jednego oszusta   Coyne   2016-08-18
Nowy i dziwaczny rodzaj mimikry: nasiona rośliny naśladują kształt i zapach odchodów zwierzęcych, by ułatwić roznoszenie ich przez żuki gnojowe   Coyne   2015-10-20
O porażkach wolności i lęku przed nauką   Dennett   2016-05-20
O rzeczywistości rasy i odrazie do rasizmu    i Brian Boutwell   2017-09-04
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Osobisty mikrobiom w cyfrach   Zimmer   2014-08-14
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami”    Coyne   2015-07-29
Palestyńska intersekcjonalność z nazistami   Frantzman   2017-07-08
Pochwała ignorancji, czyli wiem, że nie wiem   Cullen   2017-01-11
Przykre niespodzianki, czyli czerniak i siwizna   Łopatniuk   2015-08-01
Przypuszczalnie złamana kość    Coyne   2015-06-04
Rozum i Wiara IICzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-22
Ryba z biodrami   Mayer   2016-03-30
Siedem narzędzi myślenia   Dennett   2014-11-19
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Wierzący nagradzani za życia   Coyne   2014-12-21
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Świetna ewolucyjna innowacjaktóra okazała się zgubna   Yong   2015-12-10
Dlaczego odmawiamy dostrzegania jaśniejszej strony, choć powinniśmy   Pinker   2018-04-17
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Mądrość w pułapce autorytetu   Witkowski   2020-04-18
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Pochwała jednoznaczności   Witkowski   2019-10-29
Z perspektywy naszego kurnika   Witkowski   2020-01-16
A co to takie włochate?   Łopatniuk   2016-04-02
A genomy ciągle kurczą się…   Zimmer   2016-11-22
A teraz dobre wiadomości: Sprawy naprawdę idą w dobrym kierunku   Pinker   2015-11-24
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
A.N. Wilson znowu kopie Darwina, tym razem w “Times”   Coyne   2017-09-07
Adam i Ewa: dwoje, czy więcej niż dwoje przodków?   Coyne   2017-01-07
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
AI – asystent lekarza   Novella   2020-12-09
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Akademicki skandal: troje badaczy umyślnie publikowało fałszywe artykuły o „badaniach żałości”, by pokazać fatalne standardy akademickie w naukach społecznych   Coyne   2018-10-12
Akcja afirmatywna w wieloetnicznym narodzie   Hyams   2020-07-17
Aktywacja telomerazy mogłaby prowadzić do leczenia samej starości   Ridley   2015-10-27
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności   Novella   2018-12-15
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Akupunktura kwantowa   Novella   2019-04-23

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk