Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 15:25

« Poprzedni Następny »


Niebezpieczeństwo upolitycznienia nauki


Anna I. Krylov 2022-01-01


Niszczenie słów jest czymś pięknym.

Czy nie rozumiesz, że nadrzędnym celem nowomowy jest zawężenie zakresu myślenia? W końcu doprowadzimy do tego, że myślozbrodnia stanie się fizycznie niemożliwa, gdyż zabraknie słów, żeby ją popełnić.

George Orwell, Rok 1984


Dorastałam w mieście, któremu w jego krótkiej historii (niewiele ponad 150 lat) trzykrotnie zmieniano nazwę. (2,3) Osiedle założone w 1869 roku wokół huty i kilku kopalń węgla przez walijskiego przemysłowca Johna Hughesa, początkowo nazywało się Hughesowka (czyli Juzowka). Kiedy bolszewicy doszli do władzy w 1917 roku, nowy rząd klasy  robotniczej, w imię proletariatu i światowej walki uciskanych mas zabrał się za czyszczenie kraju z ideologicznie nieczystych wpływów. Zmieniano nazwy miast i miejsc geograficznych, (4) obalano pomniki, palono książki i uwięziono oraz zamordowano wiele milionów ludzi. (5) Z czasem komisarze dotarli do Juzowki i odarli miasto z nazwiska jego założyciela, przedstawiciela wrogiej klasy ciemiężców i człowieka Zachodu. Mówiąc dzisiejszym językiem, Hughes został anulowany. Przez kilka miesięcy miasto nazywało się Trock (od nazwiska Leona Trockiego), aż Trocki przegrał w walce o władzę w partii i sam został anulowany (patrz Ilustracja 1). W 1924 roku miasto stało się imiennikiem najwyższego przywódcy partii komunistycznej (Stalina) i otrzymało nazwę Stalino. Na świadectwach szkolnych mojej matki widnieje nazwa Stalino. Po śmierci Stalina w 1953 roku partia komunistyczna dokonała skromnych rozliczeń i przyznała, że dziesięciolecia terroru i wiele milionów zamordowanych obywateli były pewną przesadą. Stalin został anulowany: jego zwłoki usunięto z Mauzoleum na Placu Czerwonym (gdzie były wystawione na pokaz obok Lenina); na nowo przepisano podręczniki i encyklopedie; i szybko zmieniono nazwy miast, instytucji i obiektów noszących jego imię. Stalino stało się Donieckiem od rzeki Doniec.  


Sowiecką historię nieustannie rewidowano, by była zgodna z linią partii. Retuszowano historyczne fotografie i przepisywano podręczniki, by wymazać anulowanych. <span style=\

Sowiecką historię nieustannie rewidowano, by była zgodna z linią partii. Retuszowano historyczne fotografie i przepisywano podręczniki, by wymazać anulowanych. (1) Po lewej: Lenin przemawia w Moskwie do żołnierzy Armii Czerwonej w 1920 r. z Leonem Trockim i Lwem Kamieniewem stojącymi po jego lewej stronie, na schodach po prawej.  Po prawej: Ta sama scena z Trockim i Kamieniewem wyretuszowanymi po tym, jak zostali anulowani. Wcześniejsi bohaterowie rewolucji, stali się zdrajcami i wrogami ludu. (Zdjęcie zrobione 5 maja 1920 r. przez G. P. Goldshteina. Część David King Collection. Kupione od David King przez Tate Archive 2016. Photo copyright Tate.)



Dorastałam w stosunkowo łagodnym okresie władzy sowieckiej, w okresie postalinowskim. Niemniej ideologia przenikała wszystkie aspekty życia i przetrwanie wymagało ścisłego trzymania się linii partyjnej i entuzjastycznych pokazów ideologicznie poprawnego zachowania. Nie wstąpienie do młodzieżowej organizacji komunistycznej (Komsomołu) było zawodowym samobójstwem – nie-członkowie nie mieli dostępu do wyższego wykształcenia. Jawne praktykowanie religii mogło mieć bardziej ponure konsekwencje, aż do uwięzienia. To samo dotyczyło czytania niewłaściwej książki (Orwell, Sołżenicyn, itd.). Także tomik poezji, który nie znajdował się na zaaprobowanej przez państwo liście, mógł ściągnąć ci na głowę kłopoty.  


Nie wystarczało jednak samo podporządkowanie się – komitety ideologiczne nieustannie szukały osób, których poparcie dla reżimu nie było wystarczająco entuzjastyczne. Często karano za zbyt spokojne siedzenie na obowiązkowych zbiórkach politycznych (informacja polityczna lub zebranie komsomolskie) lub za spóźnienie się na masowe obchody (takie jak demonstracje 1 maja lub obchody rocznicy Rewolucji Październikowej). Kiedyś dostałam naganę za propagowanie imperialistycznej agendy przez przyjście w dżinsach na nieformalną imprezę szkolną. Dossier mojego przyjaciela było na zawsze skażone – wręcz zamykało drogę do doktoratu – ponieważ nie w pełni uczestniczył w wymaganej od studentów akcji: “dobrowolnej” pomocy towarzyszom w kołchozach (Ilustracja 2).


Ilustracja 2


Studenci czwartego roku chemii Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego (autorka jest po prawej) podczas krótkiej przerwy na polu ziemniaków w ramach obowiązkowej pracy na roli, około 1987 r. Patyki służyły jako pomoc przy czyszczeniu ziemniaków z błota.
Studenci czwartego roku chemii Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego (autorka jest po prawej) podczas krótkiej przerwy na polu ziemniaków w ramach obowiązkowej pracy na roli, około 1987 r. Patyki służyły jako pomoc przy czyszczeniu ziemniaków z błota.

Nauce nie oszczędzono tej ścisłej, ideologicznej kontroli. (6) Zachodnie wpływy uważano za niebezpieczne. Podręczniki i naukowe artykuły niestrudzenie podkreślały pierwszeństwo i  wysoką pozycję rosyjskiej i radzieckiej nauki. Ogłaszano całe dyscypliny za ideologicznie nieczyste, reakcyjne i wrogie wobec sprawy dominacji klasy robotniczej i Światowej Rewolucji. Godnymi uwagi przykładami “burżuazyjnej pseudonauki” były genetyka i cybernetyka. Krytykowano także mechanikę kwantową i ogólną teorię względności za niewystarczającą zgodność z materializmem dialektycznym.


Dla chemii najważniejsza była kampania przeciwko rezonansowi (1949–1951). (7) Teoria rezonansu, która przyniosła Linusowi Paulingowi Nagrodę Nobla w 1954 roku, była uważana za burżuazyjną pseudonaukę. Naukowcy, którzy próbowali bronić tej teorii i jej użyteczności dla zrozumienia struktur chemicznych, byli oskarżani o “kosmopolityzm” (sympatię do Zachodu) i służalczość wobec zachodniej, burżuazyjnej nauki. Niektórzy stracili pracę. Dwoje znanych zwolenników teorii rezonansu, Syrkin i Dyatkina, zostali w końcu zmuszeni do przyznania się do swoich ideologicznych grzechów i do publicznego potępienia teorii rezonansu. Tymczasem niektórzy członkowie społeczności wykorzystali tę polityczną czystkę do robienia karier kosztem innych. (7,8) Jak zauważyło wielu naukowców, (7,8) włącznie z samym Paulingiem, (9) oddolną kampanię przeciwko rezonansowi prowadzili ludzie, którzy byli „niezadowoleni z rozłożenia sił w ich dziedzinie nauki”. (7) To jest powracający motyw we wszystkich politycznych kampaniach w nauce w Rosji Radzieckiej, nazistowskich Niemczech i Ameryce McCarthy’ego – ci, którzy są „po właściwej stronie” sprawy, mogą przeskoczyć kilka szczebli i zająć miejsce tych, którzy zostali anulowani. W czasie, kiedy studiowałam chemię kwantową na Moskiewskim Uniwersytecie Państwowym, teorię rezonansu już zrehabilitowano. Niemniej nie mówiono otwarcie o historii kampanii i o niesprawiedliwości, jakie  za sobą pociągnęła – partia nie chciała dyskusji o swoich błędach w przeszłości. Pamiętam, że słyszałam ułamki tej historii, jakie ktoś opowiadał przyciszonym głosem na przyjęciu po tym, jak obfita ilość alkoholu rozwiązała język.


Przeskoczmy do 2021 roku – innego stulecia. Zimna Wojna jest odległym wspomnieniem, a kraju, jaki widnieje na mojej metryce urodzenia, na świadectwach szkolnych i dyplomach uniwersyteckich, ZSRR, nie ma już na mapie. Doświadczam jednak jego dziedzictwa o tysiące kilometrów na zachód, jak gdybym żyła w orwellowskiej strefie cienia. Widzę coraz usilniejsze próby poddania nauki i edukacji ideologicznej kontroli i cenzurze. Tak samo jak w sowieckich czasach cenzurę uzasadnia się większym dobrem. Podczas gdy w 1950 roku większym dobrem było szerzenie Światowej Rewolucji (w ZSRR; w Ameryce większym dobrem była walka z komunizmem), w 2021 roku większym dobrem jest „Sprawiedliwość Społeczna” (duże litery są ważne: „Sprawiedliwość Społeczna” jest konkretną ideologią, której cele mają niewiele wspólnego z tym, co znaczy „sprawiedliwość społeczna” pisana w zwykłym języku z małych liter). (10−12) Podobnie jak w ZSRR cenzura jest także entuzjastycznie narzucana od dołu przez członków naukowej społeczności, których motywacja rozciąga się od naiwnego idealizmu do cynicznego zagarniania władzy.  


Tak samo jak podczas Wielkiego Terroru (5,13) wszędzie widziano niebezpieczne spiski i konspiracje przeciwko Światowej Rewolucji – od ilustracji w książkach dla dzieci, do fryzur i mody – tak dzisiaj mówi się nam, że rasizm, patriarchat, mizoginia i inne naganne idee są zakodowane w naukowych terminach, nazwach równań i w zwykłych słowach. Mówi się nam, że dla zbudowania lepszego świata i zajęcia się społecznymi nierównościami musimy oczyścić naszą literaturę z nazwisk ludzi, których osobista historia nie dorasta do wysokich ideałów samozwańczych chorążych nowej sprawy, Wybranych. (11) Mówi się nam, że musimy na nowo napisać nasze programy nauczania i zmienić sposób, w jaki uczymy i mówimy. (14,15)


Jako przykład politycznej cenzury rozważmy niedawną dyskusję w artykule (16) o wielowiekowej tradycji łączenia naukowych pojęć i odkryć z nazwiskami ich odkrywców (prawo Archimedesa,  zasady dynamiki Newtona, równanie Schrödingera, prawo Curie itd.). Autorzy wzywają do czujności przy nazywaniu odkryć i zapewniają, że “opieranie nazwy na inkluzywnych priorytetach może dostarczyć drogi do bogatszego, głębszego i solidniejszego rozumienia nauki i jej postępów”. Naprawdę? Na jakich empirycznych podstawach jest to oparte? Historia uczy nas czegoś odwrotnego: wyniki opartej na osiągnięciach nauki liberalnych, pluralistycznych społeczeństw są nieporównanie lepsze niż kontrolowanej przez ideologię nauki ZSRR i innych totalitarnych reżimów. (17) Autorzy wzywają do usunięcia nazwisk ludzi, którzy “przekroczyli granice” moralnych i etycznych standardów. Przykłady (16) obejmują Fritza Habera, Petera Debyego i Williama Shockley’a, ale tę listę można z łatwością powiększyć, by obejmowała Starka (bronił wyrzucenia Żydów z niemieckich instytucji), (18) Heisenberga (kierował programem broni jądrowej Niemiec), (19) i Schrödingera (miał romantyczne związki z nieletnimi dziewczętami). (19) Towarzystwa naukowe poświęcają obecnie znaczne wysiłki na takie kampanie zmiany nazw – wśród najnowszych anulowań jest zmiana nazwy Nagrody Fishera przez Evolution Society, mimo dobrze podbudowanego sprzeciwu 10 byłych przewodniczących i byłych wiceprzewodniczących tego Towarzystwa. (20)


Nie ulega wątpliwości, że wielu słynnych naukowców miało poglądy lub zachowywało się w sposób nie do przyjęcia według dzisiejszych standardów. (21) Ich naukowe dziedzictwo jest często mieszane; na przykład, Fritz Haber jest zarówno ojcem nowoczesnej wojny chemicznej, jak człowiekiem, którego metoda wiązania azotu karmi całą planetę. (22) Naukowcy nie są świętymi. (21) Są ludźmi urodzonymi w miejscu i czasie, których nie wybierali. Tak samo jak wszyscy inni ludzie znajdują swoją drogę w sytuacjach, w jakich się znaleźli, takich jak totalitarne reżimy, wojny światowe i rewolucje. Czasami dokonywali właściwych wyborów, a czasami błądzili. Niektórzy gorzko zapłacili za swoje błędy. Haber (22) był żarliwym niemieckim patriotą do tego stopnia, że stworzył broń chemiczną, by dać Niemcom militarną przewagę. Jego ojczyzna odrzuciła go jednak, ponieważ był Żydem. Ledwie udało mu się uciec z Niemiec, a część jego rozległej rodziny zginęła w obozach koncentracyjnych. Jak to elokwentnie napisał Stern w swoim eseju, (22) czy rzeczywiście stoimy o tyle wyżej moralnie, że możemy “osądzać życie na podstawie jednego, katastrofalnego wypaczenia, które w pewien sposób symbolizuje najgorsze błędy jego i jego kraju?”


Sowiecka historia pełna jest przykładów patriotycznych naukowców, uwięzionych i zamordowanych przez reżim, nawet gdy oświadczali o swojej bezwarunkowej lojalności wobec Światowej Rewolucji. Jedną z takich tragicznych postaci był Hans Hellmann, który uciekł z Niemiec w 1933 roku (z powodu swojej żydowskiej żony) i, mimo wielu ostrzeżeń, przyjechał do Rosji (bo wierzył w socjalistyczne ideały) tylko po to, by sowiecki reżim rozstrzelał go w 1938 roku jako wroga ludu. (23)


Jedni słynni naukowcy byli odważnymi dysydentami, a inni byli konformistami i oportunistami. Czy powinniśmy osądzać ich naukowy wkład według ich politycznych pozycji, rozmiarów kolaboracji z ciemiężącymi reżimami lub tego, jak poprawne było ich życie prywatne? Autorzy eseju The Compicated Morality of Named Inventions (16) posuwają się aż do propozycji używania nazw naukowych odkryć i instytucji do promowania ideologii – to jest, jako narzędzia propagandy – jak to robiły reżimy sowiecki, nazistowski i maoistyczny.


Wielu badaczy i historyków studiowało to skrzyżowanie nauki, moralności i ideologii. Historycy dostarczyli obfitości dowodów, że totalitarna cenzura nauki szkodzi postępowi i dobrostanowi społeczeństw. Merton w swoich normach dla nauki zaleca wyraźny rozdział między nauką a moralnością. (24) Szczególnie istotna tu jest zasada uniwersalności Mertona, która stanowi, że twierdzenia o prawdzie muszą być oceniane według uniwersalnych i  bezosobowych kryteriów, nie zaś na podstawie rasy, klasy, płci, religii lub narodowości. (24) Mówiąc wprost, powinniśmy oceniać, nagradzać i uznawać naukowy wkład wyłącznie na podstawie jego intelektualnej wartości, a nie na podstawie osobistych cech naukowców ani aktualnie panującej ideologii.  


Dyskusje o historii nauki i złożoności jej społecznych i etycznych aspektów mogą wzbogacić nasze życie i powinny być mile widzianym dodatkiem do programów nauczania. Historia nauki może nauczyć nas doceniania złożoności świata i człowieczeństwa. Może nam także pomóc w znalezieniu drogi w ocenach palących, współczesnych spraw. (25) Cenzura i anulowanie nie przyda nam bystrości, nie doprowadzi do lepszej nauki i nie pomoże kolejnemu pokoleniu naukowców w dokonywaniu lepszych wyborów.


Autorzy tego eseju (16) uznają historyczne zawiłości i fakt, że moralne i etyczne standardy zmieniają się w czasie. Wycofali się z żądania anulowania Debye’go, powołując się na decyzję komisji dochodzeniowej, która doszła do wniosku, że Debye nie przekroczył granicy. Żądają jednak nowej nazwy dla “granicy Shockleya–Queissera”. Wzywają do anulowania Shockleya jako kary za jego odrażające poglądy w sprawach spoza dziedziny jego ekspertyzy, takich jak rasa, płeć i IQ. Załóżmy, że zapomnimy o naładowanym politycznym aspekcie publikacji Shockleya na te tematy, możemy porównać jego minimalny wkład w te dziedziny do fiaska Paulinga w sprawie witaminy C. (26) Czy powinniśmy anulować Paulinga za wykroczenie poza swoją dziedzinę kompetencji i za przedstawianie medycznie niebezpiecznych twierdzeń? Co jest bardziej naganne – opublikowanie artkułu o eugenicznej treści, czy propagowanie witaminy C jako leku na raka? Proszę zauważyć, że zarówno w wypadku Paulinga, jak Shockley’a, zasada Mertona zorganizowanego sceptycyzmu (24) już skutecznie oddzieliła ziarna od plew: podczas gdy praca Shockleya o zasadzie równowagi (odn. 11) jest cytowana niemal 7000 razy, jego artykuł o rasie i IQ (odn. 12) jest w sumie cytowany 15 razy.


Dokopując się głębiej w sprawę Shockleya, wielu jego biografów przypisuje jego dobrze udokumentowane, aspołeczne cechy i zachowanie (społeczne wycofanie się i paranoja) zaburzeniu psychicznemu i opisuje go jako wysokofunkcjonującego autystę. W książce The Gene, Mukherjee używa Shockleya do zilustrowania etycznego problemu z edytowaniem genów, (27) wskazując, że ta sama kombinacja genów może równocześnie tworzyć geniusza i chorobę. A jeśli godne ubolewania poglądy Shockleya były wynikiem jego zaburzenia psychicznego? Czy i tak należy go anulować? Uważam, że powinniśmy mówić o jego mieszanym dziedzictwie  i uczyć się z jego złożonej historii w ten sam sposób, w jaki możemy uczyć się z historii Fritza Habera i innych. Te historie mogą pokazać nam złożoność świata i ludzkiego umysłu, znaczenie tolerancji i empatii. I powinniśmy zostawić w spokoju granicę Shockleya–Queissera (i nazwy innych odkryć i równań).


Sprawa moralizowania i cenzorowania nauki jest starsza niż XX-wieczne reżimy totalitarne. Na przykład, Giordano Bruno został anulowany (spalony na stosie w 1600), ponieważ uważano jego kosmologiczne poglądy za zagrożenie dla dominującej ideologii. Strażnicy prawdy, jego prześladowcy, “pragnęli służyć wolności i promować wspólne dobro”. (28) Stulecie później Leeuwenhoek sam cenzurował swoje badania i raporty z powodu obraźliwej treści (obserwacje plemników w spermie). (29,30) W 1911 roku Marie Curie była bojkotowana za niemoralne zachowanie – romans z żonatym mężczyzną (Langevinem) po tragicznej śmierci jej męża, Pierre’a Curie. Przewodniczący komitetu Nagrody Nobla, Svante Arrhenius, napisał do niej, by nie przyjeżdżała na oficjalną ceremonię przyznania jej Nagrody Nobla w chemii w związku z jej wątpliwą pozycją moralną. Curie odpowiedziała, że będzie obecna na ceremonii, ponieważ “otrzymała nagrodę za odkrycie  polonu i radu” i że “nie ma żadnego związku między jej pracą naukową a faktami z jej prywatnego życia”. (31) Dzisiaj uważamy tę próbę anulowania Curie na podstawie jej moralnej nieczystości za całkowicie absurdalną, niemniej nadal widzimy ingerencje moralnych argumentów w dziedzinę nauki. (31)


Przykłady minionych anulowań w imię zachowania moralnej czystości (jak była w owym czasie rozumiana) dostarczają użytecznego kontekstu dzisiejszej walki między wolnością słowa a kulturą anulowania. W 1952 roku anulowano Alana Turinga za to, że był gejem. Po tym, jak skazano go za „obrazę moralności” i poddano chemicznej kastracji, stracił pracę w brytyjskiej agencji wywiadowczej mimo niesłychanie ważnego wkładu w wysiłek wojenny, jak również otrzymał zakaz wjazdu do Stanów Zjednoczonych. Mniej więcej w tym samym czasie University of Minnesota cofnął ofertę zatrudnienia Michaela McConnella za jego zamiar poślubienia innego mężczyzny. (32) McConnell odwołał się do sądu, ale przegrał, bo sędzia potępił małżeństwo jednopłciowe jako “społecznie odrażającą koncepcję”, niezgodną z posiadaniem stanowiska na uniwersytecie.


Dzisiejsza cenzura nie zatrzymuje się na czystce naukowego słownictwa z nazwisk naukowców, którzy “przekroczyli granicę” lub nie zdali ideologicznego testu Wybranych. (11) W niektórych szkołach (33,34) na lekcjach fizyki nie mówi się już o “zasadach dynamiki Newtona”, ale o “trzech podstawowych zasadach fizyki”. Dlaczego anulowano Newtona? Ponieważ był biały, a nowa ideologia (10,12,15) wzywa do “decentralizacji białości” i “dekolonizacji” programów nauczania. Komentarz w “Nature” (35) wzywa do zastąpienia zaakceptowanego technicznego terminu “kwantowa supremacja” przez “kwantowa przewaga”. Autorzy uważają słowo “supremacja” za “agresywne” i zrównują jego użycie z rasizmem i kolonializmem. Ostrzegają także przed  “szkodami” wyrządzanymi przez używanie takich słów jak “conquest” [podbój, zwycięstwo]. Zakładam, że algorytm “divide and conquer” [dziel i zwyciężaj] też będzie musiał zniknąć. Niesamowite, jaką popularność zdobywa to gonienie upiorów w sowieckim stylu. Wraz z grupą Różnorodności, Równości i Włączenia wydział usług technologicznych na University of Michigan zabrał się za czystkę języka na uniwersytecie i poza nim (przez narzucenie restrykcji na dostawców dla uniwersytetu) z takich raniących i rasistowskich słów i zwrotów jak “picnic”, “brown bag lunch” [śniadanie wzięte do pracy/szkoły], “black-and-white thinking” [czarnobiałe myślenie], “master password” [hasło główne], “dummy variable”[fikcyjna zmienna], “disabled system” [wyłączony system], “grandfathered account” [konto dłużej niedostępne], “strawman argument” [błąd chochoła] i “long time no see” [niegramatycznie: dawno cię nie widziałem]. (36) “Ta lista nie jest wyczerpująca i będzie nadal rozszerzana”, ostrzega notatka. Istotnie, nowe słowa są anulowane codziennie – właśnie dowiedziałam się, że słowo “normalny” nie będzie dłużej używane na opakowaniach mydła Dove, ponieważ powoduje, że „większość ludzi czuje się wykluczona” (37) (moje podkreślenie; patrz Ilustracja 3).


Figure 3


Nagłówek artykułu w “New York Times” <span>(37)</span> z 13 marca 2021. Słowo “normalne” zostanie usunięte z ponad 200 produktów kosmetycznych. „Zmiany już są bardzo spóźnione i ‘absolutnie niezbędne’..., powiedziała Ateh Jewel, dziennikarka działu urody i członkini zarządu doradczego British Beauty Council.” <span>(37)</span>
Nagłówek artykułu w “New York Times” (37) z 13 marca 2021. Słowo “normalne” zostanie usunięte z ponad 200 produktów kosmetycznych. „Zmiany już są bardzo spóźnione i ‘absolutnie niezbędne’..., powiedziała Ateh Jewel, dziennikarka działu urody i członkini zarządu doradczego British Beauty Council.” (37)

Czy słowa mają własne życie i moc? Czy naprawdę mogą ranić? Czy niosą ukryte przesłanie? Tak twierdzi ideologia i zachęca nas wszystkich byśmy nieustannie mieli się na baczności przed obrazą. Jeśli nie jesteś pewny, kiedy powinieneś być obrażony – sprawdź listę mikroagresji – szybkie przeszukanie z Google może dostarczyć wielu oficjalnych dokumentów  wydanych przez poważne instytucje, które (z kilkoma wyjątkami) brzmią jak szkic do kolejnego filmu Borata. (38) Jeśli nic nie pasuje, zawsze można znaleźć złośliwość w dźwięku innego języka. Niedawno University of Southern California zawiesił profesora, ponieważ studenci twierdzili, że czuli się obrażeni dźwiękiem chińskich słów użytych do zilustrowania koncepcji słów-wypełniaczy na wykładzie o komunikacji. (39,40)


Dlaczego poświęciłam sporo czasu na napisanie tego eseju? Nie jestem przecież wielbicielką Shockleya; jego poglądy na eugenikę brzydzą mnie. Mimo jego olbrzymiego wkładu w jeden z najbardziej palących problemów, przed jakimi stoimy –  w ujarzmienie energii słonecznej – nie chciałabym siedzieć koło niego na przyjęciu. Jednak termin “granica Shockleya–Queissera” nie wywołuje we mnie żadnej emocjonalnej reakcji. Nie robi tego także “efekt Starka”, “proces Habera–Boscha”, ani “jednostki Debye’a”. Dla większości naukowców są to wygodne etykietki, które przypominają nam, że katedry nauki zbudowali zwykli śmiertelnicy (21) i nie są one jakimiś symbolami czci o głębokim znaczeniu. Dlaczego więc nie mielibyśmy ustąpić tym, którzy odczuwają to inaczej, (16) i nadali nowe nazwy wszystkiemu wokół? Ostatecznie, nadanie nowej nazwy równaniu jest o wiele łatwiejsze niż nadawanie nowych nazw miastom, budynkom lub charakterystycznym obiektom.


Odpowiedź jest prosta: stawką jest nasza przyszłość. Jako społeczność stoimy przed ważnym wyborem. Możemy poddać się skrajnie lewicowej ideologii i spędzić resztę życia na gonitwie za upiorami i polowaniach na czarownice, przepisując na nowo historię, upolityczniając naukę, przedefiniowując elementy języka i zamieniając edukację STEM (nauki ścisłe, technologia, inżynieria i matematyka) w farsę. (41−44) Albo też możemy bronić kluczowej zasady demokratycznego społeczeństwa – wolnej i nieocenzurowanej wymiany idei – i kontynuować naszą podstawową misję szukania prawdy, skupiając uwagę na rozwiązywaniu prawdziwych, ważnych problemów ludzkości.  


Lekcje historii są liczne i jednoznaczne. (17) Mimo olbrzymich zasobów naturalnych i ludzkich ZSRR przegrał zimną wojnę, rozkruszył się i upadł. Co ciekawe, nawet przywódcy najbardziej represyjnych reżimów byli w stanie zrozumieć do pewnego stopnia słabość totalitarnej nauki. Na przykład, w samym środku Wielkiego Terroru (5,13) Kapica i Joffe mogli przekonać Stalina o znaczeniu fizyki dla rozwoju armii i technologii, do tego stopnia, że cofnął decyzje o niektórych aresztowaniach; na przykład, wypuszczono na wolność Focka i Landaua (jednak ocenia się, że ∼10% fizyków zginęło w tym czasie (17)). Pod koniec lat czterdziestych, kiedy fizycy jądrowi wyjaśnili, że bez teorii względności nie będzie bomby jądrowej, Stalin zatrzymał planowaną kampanię przeciwko fizykom i nakazał Berii danie fizykom nieco swobody; to doprowadziło do znaczących postępów i osiągnięć radzieckich naukowców w kilku dziedzinach. Jednak ani Stalin, ani kolejni radzieccy przywódcy nie byli w stanie całkowicie zrezygnować z kontroli. Rządowa kontrola nauki okazała się wielką porażką i próby zasypania coraz głębszej przepaści między Zachodem a Wschodem przy pomocy szpiegostwa, niewiele pomogły. (17) Dzisiaj Rosja jest beznadziejnie opóźniona w stosunku do Zachodu zarówno w technologii, jak pod względem jakości życia. Książka Totalitarian Science and Technology dostarcza wielu przykładów takich nieudanych eksperymentów. (17)


Dzisiaj STEM ma klucz do rozwiązania problemów znacznie ważniejszych niż nuklearny wyścig zbrojeń: odwrócenie zmiany klimatycznej, zwalczenie globalnego głodu i nędzy, opanowanie pandemii i zaprzęgnięcia mocy nowych technologii (komputacji kwantowej, bioinżynierii i energii odnawialnej) do tworzenia korzyści dla ludzkości.


Normalizacja ideologicznego najazdu na naukę i porzucenie zasad Mertona (24) będzie nas drogo kosztować. Nie stać nas na to.


The Peril of Politicizing Science

The Journal of Physical Chemistry, 10 czerwca 2021

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

Przypisy:

 

1. Gessen, M. The photo book that captured how the Soviet regime made the truth disappear. The New Yorker2018https://www.newyorker.com/culture/photo-booth/the-photo-book-that-captured-how-the-soviet-regime-made-the-truth-disappear?fbclid=IwAR0vMHK7xyGcch7Hwn5RrS3A5zMEfh3FmoxKSbBe5VgpLwO5E3HeKbMG118.

Google Scholar]

2. Wikipedia article about the city of Donetsk. https://en.wikipedia.org/wiki/Donetsk. Google Scholar]

3. Hughesovka and the new Russia: Gwin Alf Williams in Donetsk. Review by D. Moorehttps://www.walesartsreview.org/hughesovka-and-the-new-russia-gwyn-alf-williams-in-donetsk2014. Google Scholar]

4. Bursa, G. R. F. Political Changes of Names of Soviet Towns. In The Slavonic and East European Review1985, vol. 63; pp 161– 193. Google Scholar]

5. Solzhenitsyn, A. I. The Gulag Archipelago1973. Google Scholar]

6. Graham, L. R. Science, Philosophy, and Human Behavior in the Soviet Union; Columbia University Press, 1991. Google Scholar]

7. Pechenkin, A. A. The 1949–1951 anti-resonance campaign in Soviet science. LLULL 199518, 135

Google Scholar]

8. Graham, L. R. A Soviet Marxist view of structural chemistry: The theory of resonance controversy. Isis 196455, 20,  DOI: 10.1086/349792 

[Crossref], [CAS], Google Scholar]

9. Pauling’s theory of resonance: A Soviet controversy. https://paulingblog.wordpress.com/2009/03/26/paulings-theory-of-resonance-a-soviet-controversy. The Pauling blog, 2009. As Pauling wrote in his letter to Frank Aydelotte in 1951: “As to the Russian scientists and the scientific controversies, I must say that I have great difficulty in understanding what is happening. The most likely explanation seems to be that some of the Russian scientists are taking advantage of the political situation to advance themselves at the expense of their colleagues. Others are then drawn into the controversy, and required by practical considerations to align themselves with those who say that they are supporting the correct Marxist position. I have read the Russian articles carefully, and I must say that I cannot understand the arguments.”
10. Pluckrose, H.; Lindsay, J. A. Cynical Theories: How Activist Scholarship Made Everything about Race, Gender, and Identity—and Why This Harms Everybody; Pitchstone Publishing: Durham, NC, 2020.

Google Scholar]

11. McWhorter, J. The Elect: The threat to a progressive America from anti-black anti-racists. Substack2021https://johnmcwhorter.substack.com/p/the-elect-neoracists-posing-as-antiracists.

Google Scholar]

12. Zinsmeister, K. The compound fractures of identity politics. City Journal2021.

13. Wikipedia article about the Great Terror. https://en.wikipedia.org/wiki/Great_Purge.

Google Scholar]

14. Diversity & inclusion syllabus statements at Brown university. https://www.brown.edu/sheridan/teaching-learning-resources/inclusive-teaching/statements (accessed 2021-03-21). An example DEI statement from a course syllabus: “In an ideal world, science would be objective. However, much of science is subjective and is historically built on a small subset of privileged voices. I acknowledge that the readings for this course, including the course reader and BCP were authored by white men. Furthermore, the course often focuses on historically important neuroscience experiments which were mostly conducted by white men.”

15. Antiracist pedagogy: YALE Poorvu Center for teaching and learning, https://poorvucenter.yale.edu/Antiracist-Pedagogy (accessed 2021-03-21). Recommendations include “decentering Whiteness in the course content” and “creating assessments that enable students to demonstrate different knowledge and ways of knowing”. Examples of good practices include “Yale Associate Professor of Computer Science ... includes discussions about the discriminatory racial history of computer science and mathematics as a way to help students understand the politics and power of fields that are often thought of as being objective.”

16. Ehrler, B.; Hutter, E. M.; Berry, J. J. The complicated morality of named inventions. ACS Energy Lett. 20216, 565,  DOI: 10.1021/acsenergylett.0c02657 

[ACS Full Text ], [CAS], Google Scholar]

17. Josephson, P. R. Totalitarian Science and Technology; Humanity Books: Amherst, NY, 2005.

Google Scholar]

18. Stark, J. The attitude of the German government towards science. Nature 1934133, 614,  DOI: 10.1038/133614b0 

[Crossref], Google Scholar]

19. Jones, S. The Quantum Ten: A Story of Passion, Tragedy, Ambition, and Science; Thomas Allen Publishers: Toronto, 2008.

Google Scholar

20. Evolution society renames Fisher Prize; some of us wrote a letter in response. https://whyevolutionistrue.com/2021/04/02/evolution-society-renames-fisher-prize-a-letter-some-of-us-wrote-in-response/ (Post on Jerry Coyne’s blog), 2021

21. Coffey, P. Cathedrals of Science: The Personalities and Rivalries That Made Modern Chemistry; Oxford University Press, Inc., 2008.

Google Scholar

22. Stern, F. Fritz Haber: Flawed greatness of person and country. Angew. Chem., Int. Ed. 201251, 50,  DOI: 10.1002/anie.201107900 

[Crossref], [CAS], Google Scholar

23. Wikipedia article about Hans Hellmann. https://en.wikipedia.org/wiki/Hans_Hellmann.

Google Scholar

24. Wikipedia article about R. K. Merton. https://en.wikipedia.org/wiki/Robert_K._Merton. Merton defined a set of ideals that he considered to be integral to the goals and methods of science and binding to scientists. The Mertonian norms of science, which are often referred to by the acronym “CUDOS”, include the following: (i) Communism: the common ownership of scientific discoveries, according to which scientists give up intellectual property in exchange for recognition; (ii) Universalism: according to which claims to truth are evaluated in terms of universal or impersonal criteria, and not on the basis of race, class, gender, religion, or nationality; (iii) Disinterestedness: according to which scientists are rewarded for acting in ways that outwardly appear to be self-less; and (iv) Organized Skepticism: all ideas must be tested and are subject to rigorous, structured community scrutiny.

25, Harari, Y. N. 21 Lessons for the 21st Century; Random House: New York, 2018.

Google Scholar

26. Wikipedia article about Linus Pauling. https://en.wikipedia.org/wiki/Linus_Pauling. See “Medical research and vitamin C advocacy” section.

Google Scholar

27. Mukherjee, S. The gene: An intimate history; Scribner: New York, 2017.

Google Scholar

28. Wikipedia article about Giordano Bruno. https://en.wikipedia.org/wiki/Giordano_Bruno. In 2000, Cardinal Sodano referred to Bruno’s death as a “sad episode” but defended the Inquisitors who “had the desire to serve freedom and promote the common good and did everything possible to save his life”.

29. Kremer, J. The significance of Antoni van Leeuwenhoek for the early development of andrology. Andrologia 197911, 243,  DOI: 10.1111/j.1439-0272.1979.tb02195.x 

[Crossref], [PubMed], [CAS], Google Scholar

30. Poppick, L. The long, winding tale of sperm science. Smithsonian; 2017;https://www.smithsonianmag.com/science-nature/scientists-finally-unravel-mysteries-sperm-180963578. Google Scholar

When Leeuwenhoek wrote to the Royal Society of London about his discovery of spermatozoa in 1677, he preceded his report with the following: “If your Lordship should consider that these observations may disgust or scandalise the learned, I earnestly beg your Lordship to regard them as private and to publish or destroy them as your Lordship sees fit”.

31. Gingras, Y. The moralisation of science is challenging its autonomy. https://www.universityworldnews.com/post.php?story=201903201456397582019.

Google Scholar

32. Eckholm, E. The same-sex couple who got a marriage license in 1971. New York Times2015https://www.nytimes.com/2015/05/17/us/the-same-sex-couple-who-got-a-marriage-license-in-1971.html. Google Scholar

33. Weiss, B. The miseducation of America’s elites. City Journal2021.

Google Scholar

34. Somerville, E. Isaac Newton latest historical figure swept up in ’decolonisation’ drive. The Telegraph2021https://www.telegraph.co.uk/news/2021/04/24/isaac-newton-latest-historical-figure-swept-decolonisation-drive. Google Scholar

A draft of “inclusive curriculum development” at the Sheffield University (UK) states that Dirac, Laplace, Newton, and Leibniz “could be considered as benefiting from colonial era activity” and, therefore, should be removed from the engineering curriculum. “Decolonising the curriculum is an ongoing process which prompts us to incorporate historically marginalised or suppressed knowledge into all disciplines...so all our students have the opportunity to see themselves reflected in what they are being taught,” said a spokesman of the University.

35. Palacios-Berraquero, C.; Mueck, L.; Persaud, D. M. We will take ’quantum advantage’. Nature 2019576, 213,  DOI: 10.1038/d41586-019-03781-0 

[Crossref], [PubMed], [CAS], Google Scholar

36. Executive summary by “Words Matter” taskforce. https://drive.google.com/file/d/11a8cUt1SCfIxQRBZk_TnRYM5ltENL7LI/view, 2020.

37. Taylor, D. B. Maker of Dove soap will drop the word ’normal’ from beauty products; New York Times2021https://www.nytimes.com/2021/03/09/business/unilever-normal-positive-beauty.html.

Google Scholar

38. Examples of microagressions and recommendations on inclusive language from University of California, University of Colorado, University of Minnesota, and University of Michigan; retrieved from internet. https://drive.google.com/drive/folders/1n6jB4oTDnrPqqKNVAHpA_MNwbK3TBGg; Link to exhibits, 2020.

39. Soave, R. USC suspended a communications professor for saying a Chinese word that sounds like a racial slur; Reason2020https://reason.com/2020/09/03/usc-greg-patton-chinese-word-offended-students. Google Scholar

40. Volokh, E. USC communications professor “on a short-term break” for giving Chinese word “neige” as example; The Volokh Conspiracy, Reason2020https://reason.com/volokh/2020/09/03/usc-communications-professor-on-a-short-term-break-for-giving-chinese-word-neige-as-example.

Google Scholar

41. A pathway to equitable math instruction: Resources and guidance to support Black, LatinX, and Multilingual students to thrive in grades 6–8. https://equitablemath.org. From the website: “A Pathway to Equitable Math Instruction is an actionable toolkit designed to support equitable access to math standards for Black, Latinx, and multilingual students in grades 6–8. We invite school leaders, educators, and advocates to join us at these virtual opportunities to dive deeper into each of the toolkit strides.” The program, which is supported by numerous educational boards and foundations, including Los Angeles County Office of Education and Bill and Melinda Gates foundation, calls to “dismantle white supremacy” in the classroom, which manifests itself by “the focus is on getting the ‘right’ answer” and asking students “to show their work”.

42. McWhorter, J. Is it racist to expect black kids to do math for real? https://johnmcwhorter.substack.com/p/is-it-racist-to-expect-black-kids; It Bears Mentioning, 2021.

Google Scholar

43. Klainerman, S. There is no such thing as “white” math. Common Sense with Bari Weiss; https://bariweiss.substack.com/p/there-is-no-such-thing-as-white-math2021.

Google Scholar

44. Deift, P.; Jitomirskaya, S.; Klainerman, S. America is flunking math. Persuasion2021https://www.persuasion.community/p/why-america-is-flunking-math-education?token=eyJ1c2VyX2lkIjoyNzY2MDE2NiwicG9zdF9pZCI6MzYzODMzNjEsIl8iOiJsVWgvMSIsImlhdCI6MTYyMTUyNDgzMywiZXhwIjoxNjIxNTI4NDMzLCJpc3MiOiJwdWItNjE1NzkiLCJzdWIiOiJwb3N0LXJlYWN0aW9uIn0.xBFk_7Ul9yZ_-W7rCgB7E68G_H3q1B61wN3ifIhYIlM

Google Scholar



Anna Krylov

Urodzona w Doniecku Anna Krylov, jest profesorem chemii na University of Southern California, jest przewodniczącą Q-Chem Inc., oraz stałym członkiem International Academy of Quantum Molecular Science. Studia ukończyła w 1990 roku w Moskwie, doktorat robiła w Jerozolimie, studia postdoktoranckie na University Of California.    


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Uprawy GM są dobre dla środowiska     2014-07-08
Bliskie spotkania z baronem MünchausenemPaulina Łopatniuk     2017-07-22
Indyjscy farmerzy wysiali ziarna GMO w proteście obywatelskiego nieposłuszeństwa     2019-06-13
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Maniok o wysokiej zawartości żelaza i cynku może poprawić odżywianie i zdrowie w Afryce Zachodniej     2019-02-05
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy     2014-04-23
Wojna domowa w ludzkim genomie     2014-10-13
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Film dokumentalny “Know GMO”, nakręcany w Afryce, stawia wyzwanie panikarskiej kampanii straszenia ludzi     2015-11-07
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Maleńkim lisom na Wyspach Santa Barbara brakuje różnorodności genetycznej i strachu przed ludźmi     2016-05-15
Ekomodernizm i zrównoważona intensyfikacja     2015-06-17
Chemicznie zakamuflowana żaba     2015-12-12
Nie jesteśmy wszyscy neandertalczykami: tak postępuje nauka     2016-02-02
Strepsiptera – najdziwaczniejsze owady?     2015-12-22
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Ogniska odry w Brooklynie w 2013 r.: Badanie kosztów antyszczepionkowej pseudonauki     2018-08-14
Atak “doktorostwa Wolfson” na rodziców chłopca, który zmarł na koklusz     2018-09-20
Naiwna promocja “integrowania” znachorstwa do medycyny     2018-01-29
Triumf Mao: Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnie akceptuje szarlatanerię tradycyjnej chińskiej medycyny     2019-06-04
Rolnictwo biodynamiczne: podobne do antropozoficznej medycyny, ale dla farm     2018-04-06
Fabrizio Benedetti pyta: “Czy badania placebo wzmacniają pseudonaukę?”     2019-11-01
Naturopaci: potrafią uczynić nawet sól z Epsom potencjalnym zabójcą     2017-10-23
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Szarlatan handlujący fałszywą nadzieją     2017-05-12
Czego może nas nauczyć była zwolenniczka antyszczepionkowców, Kelley Watson-Snyder     2019-08-30
Nanocząstki: nowy, jedyny, prawdziwy powód wszystkich chorób?     2017-03-24
Finansowanie społecznościowe terapii komórkami macierzystymi o nieudowodnionej skuteczności: wykorzystywanie hojności obcych, by płacić za szarlatanerię     2018-05-18
Antyszczepionkowcy - pielęgniarka lub lekarz nie powinni opiekować się dziećmi     2018-09-10
Wybuchy epidemii odry w Europie: zapowiedź tego, co przyjdzie do USA?     2017-07-24
Szczepionka HPV działa. Koniec kropka     2019-07-13
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Śmiertelność z powodu raka nadal spada wbrew twierdzeniom szarlatanów     2020-02-11
Efekt Krugera-Dunninga, antyszczepionkowcy i arogancja ignorancji     2018-08-09
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Tydzień Świadomości Homeopatii. Pomaga przypomnieć ludziom, że jest to szarlataneria!     2018-05-02
Plastry uśmierzające ból z Luminas: gdzie słowa „kwantum” i „energia” w rzeczywistości znaczą „magia”     2018-09-07
Zabobonne pojęcia u sedna przekonań antyszczepionkowych     2017-08-21
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Jak to jest, że Stanisław Burzyński nadal żeruje na zrozpaczonych pacjentach z rakiem?     2018-05-12
Helen Lawson i czarna maść: wycinanie, wypalanie i zatruwanie w sposób „naturalny”     2018-06-09
Homeopatia, wibracje i oszustwo     2018-06-12
Kolejne przypomnienie, nie ma epidemii autyzmu     2017-03-13
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Naturopatyczna propaganda głosi normalne porady dotyczące stylu życia jako własne i dodaje szamaństwo     2018-02-14
Rzekł antyszczepionkowiec: Szczepionki powodują autyzm u psów!     2017-04-28
Dychotomiczne myślenie, niepewność i zaprzeczanie nauce     2020-01-01
Dlaczego szarlatani nie powinni nadzorować sami siebie     2019-05-08
Zły tydzień dla homeopatii jest dobrym tygodniem dla nauki     2018-03-23
Inicjatywa „Globalna Spójność”: nonsens na globalną skalę     2018-04-11
Dziennik z Mozambiku: Sybilla     2014-03-01
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Musi się potępić akademicki mobbing uczonego     2018-12-14
Przekonania antyoświeceniowe są „zaskakująco trwałe”     2018-05-11
Na zdrowie: izraelscy naukowcy warzą piwo na ”wskrzeszonych” drożdżach sprzed 5000 lat     2019-05-31
Ostateczna klęska teorii ewolucji     2016-02-15
Co mówi nam ruch płaskiej Ziemi     2018-05-17
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności   Cobb   2014-01-28
Uderzające podobieństwo: rewolucyjne wyniki badań nad bliźniętami   Dynesen   2018-08-27
Opera mydlana z życia łysek amerykańskich, część III   Lyon   2017-07-28
Edytowanie genów kluczem do ulepszenia podstawowych upraw w Afryce   Abugu   2021-10-01
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Ugandyjscy studenci nalegają na powszechne stosowanie biotechnologii i uchwalenie prawa o biobezpieczeństwie   Agaba   2021-11-17
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
Czy wykształceni ludzie są bardziej antysemiccy?   Albert Cheng i Ian Kingsbury   2021-04-05
Fałszywe nadzieje i niewidzialni wrogowie   Anomaly   2018-02-09
Skuteczny kontra patologiczny altruizm   Anomaly   2018-10-10
Dziwaczny rodzaj rasistowskiego patriarchatu   Arora   2020-12-31
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Wszystkie antyizraelskie wiadomości zasługują na publikację   Bard   2021-09-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
Opowieść o dwóch krzywych dzwonowych   Ben Winegard   2017-04-12
Przeddarwinowscy “darwiniści”   Berry   2020-10-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Niebezpieczne życie antropologa   Blackwell   2019-10-12
Nowe zastosowania zużytych filtrów do dializy   Blum   2018-08-07
Odwołajcie antyszczepionkową konferencję w Tel Awiwie   Blum   2019-11-15
Fałszywa pokora nie uratuje planety   Boudry   2020-01-09
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
Ryzyko niewarte podejmowania: list otwarty do moich kolegów w świecie akademickim   Boutwell   2017-06-14
Stagnacja socjologii i jej przyczyny   Boutwell   2017-03-21
Ewolucyjne wyjaśnienie nienaukowych przekonań   Bretl   2020-01-31
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi?   Bruce Lyon   2014-02-02
Zaprzeczanie neuronauce o różnicach płci   Cahill   2019-04-05
Propaganda w wykonaniu nauczycieli akademickich   Chesler   2021-06-02
Nagonka na Izrael grasuje w stowarzyszeniach nauk ścisłych, medycyny i edukacji   Chesler   2021-06-24
Ugandyjski dziennikarz: jak informować o biotechnologii, kiedy jej krytycy rozsiewają dezinformację?   Christopher Bendana   2017-11-03
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
Zrozumienie nowoczesnych horrorów afrykańskich zakorzenionych w handlu niewolnikami przez Ocean Indyjski   Clarfield   2019-02-28
Ewolucyjne korzyści udawania ofiary   Clark   2021-03-11
Co byłoby, gdyby Wilkins i Franklin umieli ze sobą współpracować?   Cobb   2016-09-03
Ewolucja człowieka: zarośnięty brzeg   Cobb   2016-02-24
Google świętuje Antoniego van Leeuwenhoeka   Cobb   2016-10-31
Ogony CAT osłabiają centralny dogmat – dlaczego ma to znaczenie i dlaczego nie ma   Cobb   2015-01-08
Z okazji urodzin Maxa Delbrücka   Cobb   2016-09-22
Wesołych Świąt od Oswalda Avery’ego – ale co byłoby, gdyby zmarł wcześniej?   Cobb   2016-12-30
Kacze dzioby, Umwelt i a priori Kanta   Cobb   2019-03-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


&#8222;Choroba&#8221; przywrócona przez Putina


&#8222;Przebudzeni&#8221;


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk