Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 02:07

« Poprzedni Następny »


Metamorfozy

 


Athayde Tonhasca Júnior 2022-04-09

Fig 1. Manuskrypt Owidiusza na pergaminie, Xi do XIII wieku. Biblioteca Nazionale di Napoli.
Fig 1. Manuskrypt Owidiusza na pergaminie, Xi do XIII wieku. Biblioteca Nazionale di Napoli.

(Jerry A Coyne: Dzisiaj mamy niezwykłe połączenie biologii, sztuki i historii nauki przysłane przez Athayde’a Tonhasca Júniora. Napisał mi: “Niektórych Twoich czytelników może zainteresować historia Marii Merian, niezwykłej i mało znanej przyrodniczki”.)


Poemat Owidiusza Metamorfozy (8 n.e.) jest zestawem mitów i legend wokół centralnego tematu przekształcenia lub metamorfozy, od greckiego meta (zmiana) i morfe (kształt). Poemat wywarł głęboki wpływ na zachodnią literaturę i sztukę, więc inspirowani klasycyzmem biolodzy i przyrodnicy mieli doskonałe słowo do opisania jednego z najbardziej fascynujących i zagadkowych zjawisk biologicznych.


Metamorfoza jest procesem, w którym pewne owady i inne zwierzęta ulegają radykalnej zmianie kształtu i funkcji, kiedy przechodzą z niedojrzałej do dorosłej postaci. Ta transformacja wymaga całkowitego rozpłynięcia się wewnętrznych narządów i ich ponownego zgromadzenia się w całkowicie nowym stworzeniu: patrz na przykład jak gąsienica zamienia się w motyla. Nadal nie rozumiemy w pełni mechanizmu i procesów chemicznych metamorfozy.


Metamorfoza wydaje się tak dezorientująca, że przez stulecia nikt nie uważał, by larwa i owad były tym samym zwierzęciem. Ten pogląd zaczął zmieniać się wraz z pracami Jana Goedarta (1617–1688) i Jana Swammerdama (1637–1680), holenderskich przyrodników i entomologów, którzy pokazali, że larwa, poczwarka i dorosły owad były fazami rozwoju jednego osobnika.


Rysunki i opisy Goedarta i Swammerdama zauważyła młoda imigrantka niemiecka, Maria Sibylla Merian (1647-1717), kobieta o niezwykłej biografii. Od czasu, kiedy była nastolatką, Merian malowała, zbierała i badała rośliny i owady, szczególnie ćmy i motyle. Wyszła za mąż i założyła rodzinę, ale nigdy nie porzuciła swojej sztuki i badań naukowych. Kiedy mąż ją opuścił przeniosła się do Amsterdamu i zarabiała na życie swoje i dwóch córek publikacjami, sprzedażą samodzielnie wyrabianych farb i płócien oraz uczeniem młodych kobiet malarstwa i hafciarstwa.


W 1699 roku w wieku 52 lat Merian i jej młodsza córka wybrały się do Surinamu, wówczas holenderskiej kolonii. Podczas wyprawy, która wymagałaby i dzisiaj niemałej odwagi, panie Merian przez dwa lata podróżowały przez południowoamerykańską dżunglę, obserwując, rysując i zbierając rośliny i zwierzęta. Merian była jedną z pierwszych ludzi, którzy opisali pasożytniczą osę wyłaniającą się z kokonu ćmy lub motyla, i metamorfozę tropikalnego motyla. Obie kobiety wróciły do Amsterdamu obładowane spreparowanymi okazami roślin i zwierząt. Merian opublikowała książkę o swoich badaniach, Metamorphosis insectorum Surinamensium, i do śmierci kontynuowała malowanie, publikowanie i handlowanie okazami.  


Fig. 2. Tom Metamorphosis insectorum Surinamensium oprawiony w skórę cielęcą z towarzyszącym tekstem po łacinie. Merian zadedykowała ksiażkę “wszystkim miłośnikom i badaczom przyrody”.  



Artyści-przyrodnicy owych czasów byli przewidywalni i formalni: na ogół przedstawiali okazy pojedynczo na neutralnym tle. Merian jednak rysowała i malowała zwierzęta i rośliny w ich środowisku i we wzajemnej interakcji. Jej obrazy były opisowe, na przykład pokazujące reprodukcyjny cykl kwiatu od pączka do owocu. Albo też wszystkie fazy motyla, od gąsienicy do imago (dorosłego, dojrzałego etapu), włącznie z rośliną-gospodarzem. Obrazy Merian pokazują ekologiczne społeczności na dwa stulecia zanim niemiecki zoolog Ernst Haeckel ukuł termin oecologie, który stał się podstawą dziedziny ekologii.


Fig 3. Cykl życia motyla i granatu (Punica granatum). Metamorphosis insectorum Surinamensium, wydanie 1726.



Fig 4. Mrówki i pająki z Surinamu. Metamorphosis insectorum Surinamensium, 1705:



Artystyczny styl Merian stał się standardem naukowych ilustracji nadal używanym w dzisiejszych przewodnikach do przyrody. Dzięki pięknej sztuce i poprawnym obserwacjom Merian rozprzestrzeniła wiedzę o biologicznych zjawiskach i pomogła w odrzuceniu zakorzenionego poglądu, że owady powstają spontanicznie.


Fig 5. Metamorfoza żaby, M.S. Merian, 1701.



Fig 6. Kajman okularowy (Caiman crocodilus) i cylindrowiec koralowy (Anilius scytaleMetamorphosis insectorum Surinamensium, 1705.



Merian była szanowana i uznana jako przyrodniczka w swoim pokoleniu. Carl Linnaeus klasyfikował później owady w oparciu o jej rysunki, a Goethe, który był poetą i przyrodnikiem, wychwalał Merian za jej zdolność poruszania się “między sztuką i nauką, między obserwacją przyrody i artystycznym zamiarem”. Z czasem jednak jej prace zostały zapomniane aż do lat 1970., kiedy radziecka Akademia Nauk ponownie opublikowała jej obrazy. Świat na nowo odkrył osiągnięcia Merian i honorowano ją na banknotach, znaczkach pocztowych, w akademickich publikacjach, książkach i wystawach muzealnych. Rodzaj roślin (Meriania), jaszczurka (Salvator merianae), ropucha (Rhinella merianae), pająk (Metellina merianae), wśród innych gatunków, otrzymały nazwy na jej cześć. Te pochwały są w pełni zasłużone. Maria Sibylla Merian była kobietą, która uczyniła naukę piękną.


Fig 6. Niemiecki banknot z portretem Marii Sibylli Merian i pasożytniczej osy.



Readers’ wildlife photos 1552

Maria Merian, a remarkable and not widely known scientist

Why Evolution Is True, 23 lutego 2022

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

 

Athayde Tonhasca Júnior jest brazylijskim entomologiem.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Uprawy GM są dobre dla środowiska     2014-07-08
Bliskie spotkania z baronem MünchausenemPaulina Łopatniuk     2017-07-22
Indyjscy farmerzy wysiali ziarna GMO w proteście obywatelskiego nieposłuszeństwa     2019-06-13
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Maniok o wysokiej zawartości żelaza i cynku może poprawić odżywianie i zdrowie w Afryce Zachodniej     2019-02-05
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy     2014-04-23
Wojna domowa w ludzkim genomie     2014-10-13
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Film dokumentalny “Know GMO”, nakręcany w Afryce, stawia wyzwanie panikarskiej kampanii straszenia ludzi     2015-11-07
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Maleńkim lisom na Wyspach Santa Barbara brakuje różnorodności genetycznej i strachu przed ludźmi     2016-05-15
Ekomodernizm i zrównoważona intensyfikacja     2015-06-17
Chemicznie zakamuflowana żaba     2015-12-12
Nie jesteśmy wszyscy neandertalczykami: tak postępuje nauka     2016-02-02
Strepsiptera – najdziwaczniejsze owady?     2015-12-22
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Ogniska odry w Brooklynie w 2013 r.: Badanie kosztów antyszczepionkowej pseudonauki     2018-08-14
Atak “doktorostwa Wolfson” na rodziców chłopca, który zmarł na koklusz     2018-09-20
Naiwna promocja “integrowania” znachorstwa do medycyny     2018-01-29
Triumf Mao: Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnie akceptuje szarlatanerię tradycyjnej chińskiej medycyny     2019-06-04
Rolnictwo biodynamiczne: podobne do antropozoficznej medycyny, ale dla farm     2018-04-06
Fabrizio Benedetti pyta: “Czy badania placebo wzmacniają pseudonaukę?”     2019-11-01
Naturopaci: potrafią uczynić nawet sól z Epsom potencjalnym zabójcą     2017-10-23
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Szarlatan handlujący fałszywą nadzieją     2017-05-12
Czego może nas nauczyć była zwolenniczka antyszczepionkowców, Kelley Watson-Snyder     2019-08-30
Nanocząstki: nowy, jedyny, prawdziwy powód wszystkich chorób?     2017-03-24
Finansowanie społecznościowe terapii komórkami macierzystymi o nieudowodnionej skuteczności: wykorzystywanie hojności obcych, by płacić za szarlatanerię     2018-05-18
Antyszczepionkowcy - pielęgniarka lub lekarz nie powinni opiekować się dziećmi     2018-09-10
Wybuchy epidemii odry w Europie: zapowiedź tego, co przyjdzie do USA?     2017-07-24
Szczepionka HPV działa. Koniec kropka     2019-07-13
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Śmiertelność z powodu raka nadal spada wbrew twierdzeniom szarlatanów     2020-02-11
Efekt Krugera-Dunninga, antyszczepionkowcy i arogancja ignorancji     2018-08-09
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Tydzień Świadomości Homeopatii. Pomaga przypomnieć ludziom, że jest to szarlataneria!     2018-05-02
Plastry uśmierzające ból z Luminas: gdzie słowa „kwantum” i „energia” w rzeczywistości znaczą „magia”     2018-09-07
Zabobonne pojęcia u sedna przekonań antyszczepionkowych     2017-08-21
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Jak to jest, że Stanisław Burzyński nadal żeruje na zrozpaczonych pacjentach z rakiem?     2018-05-12
Helen Lawson i czarna maść: wycinanie, wypalanie i zatruwanie w sposób „naturalny”     2018-06-09
Homeopatia, wibracje i oszustwo     2018-06-12
Kolejne przypomnienie, nie ma epidemii autyzmu     2017-03-13
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Naturopatyczna propaganda głosi normalne porady dotyczące stylu życia jako własne i dodaje szamaństwo     2018-02-14
Rzekł antyszczepionkowiec: Szczepionki powodują autyzm u psów!     2017-04-28
Dychotomiczne myślenie, niepewność i zaprzeczanie nauce     2020-01-01
Dlaczego szarlatani nie powinni nadzorować sami siebie     2019-05-08
Zły tydzień dla homeopatii jest dobrym tygodniem dla nauki     2018-03-23
Inicjatywa „Globalna Spójność”: nonsens na globalną skalę     2018-04-11
Dziennik z Mozambiku: Sybilla     2014-03-01
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Musi się potępić akademicki mobbing uczonego     2018-12-14
Przekonania antyoświeceniowe są „zaskakująco trwałe”     2018-05-11
Na zdrowie: izraelscy naukowcy warzą piwo na ”wskrzeszonych” drożdżach sprzed 5000 lat     2019-05-31
Ostateczna klęska teorii ewolucji     2016-02-15
Co mówi nam ruch płaskiej Ziemi     2018-05-17
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności   Cobb   2014-01-28
Uderzające podobieństwo: rewolucyjne wyniki badań nad bliźniętami   Dynesen   2018-08-27
Opera mydlana z życia łysek amerykańskich, część III   Lyon   2017-07-28
Edytowanie genów kluczem do ulepszenia podstawowych upraw w Afryce   Abugu   2021-10-01
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Ugandyjscy studenci nalegają na powszechne stosowanie biotechnologii i uchwalenie prawa o biobezpieczeństwie   Agaba   2021-11-17
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
Czy wykształceni ludzie są bardziej antysemiccy?   Albert Cheng i Ian Kingsbury   2021-04-05
Fałszywe nadzieje i niewidzialni wrogowie   Anomaly   2018-02-09
Skuteczny kontra patologiczny altruizm   Anomaly   2018-10-10
Dziwaczny rodzaj rasistowskiego patriarchatu   Arora   2020-12-31
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Wszystkie antyizraelskie wiadomości zasługują na publikację   Bard   2021-09-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
Opowieść o dwóch krzywych dzwonowych   Ben Winegard   2017-04-12
Przeddarwinowscy “darwiniści”   Berry   2020-10-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Niebezpieczne życie antropologa   Blackwell   2019-10-12
Nowe zastosowania zużytych filtrów do dializy   Blum   2018-08-07
Odwołajcie antyszczepionkową konferencję w Tel Awiwie   Blum   2019-11-15
Fałszywa pokora nie uratuje planety   Boudry   2020-01-09
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
Ryzyko niewarte podejmowania: list otwarty do moich kolegów w świecie akademickim   Boutwell   2017-06-14
Stagnacja socjologii i jej przyczyny   Boutwell   2017-03-21
Ewolucyjne wyjaśnienie nienaukowych przekonań   Bretl   2020-01-31
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi?   Bruce Lyon   2014-02-02
Zaprzeczanie neuronauce o różnicach płci   Cahill   2019-04-05
Propaganda w wykonaniu nauczycieli akademickich   Chesler   2021-06-02
Nagonka na Izrael grasuje w stowarzyszeniach nauk ścisłych, medycyny i edukacji   Chesler   2021-06-24
Ugandyjski dziennikarz: jak informować o biotechnologii, kiedy jej krytycy rozsiewają dezinformację?   Christopher Bendana   2017-11-03
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
Zrozumienie nowoczesnych horrorów afrykańskich zakorzenionych w handlu niewolnikami przez Ocean Indyjski   Clarfield   2019-02-28
Ewolucyjne korzyści udawania ofiary   Clark   2021-03-11
Co byłoby, gdyby Wilkins i Franklin umieli ze sobą współpracować?   Cobb   2016-09-03
Ewolucja człowieka: zarośnięty brzeg   Cobb   2016-02-24
Google świętuje Antoniego van Leeuwenhoeka   Cobb   2016-10-31
Ogony CAT osłabiają centralny dogmat – dlaczego ma to znaczenie i dlaczego nie ma   Cobb   2015-01-08
Z okazji urodzin Maxa Delbrücka   Cobb   2016-09-22
Wesołych Świąt od Oswalda Avery’ego – ale co byłoby, gdyby zmarł wcześniej?   Cobb   2016-12-30
Kacze dzioby, Umwelt i a priori Kanta   Cobb   2019-03-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk