Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 16:36

« Poprzedni Następny »


Mózgi neandertalczyków


Steven Novella 2022-09-20


Neandertalczycy (Homo neanderthalensis) są najbliższymi ewolucyjnymi kuzynami współczesnego człowieka (Homo sapiens). W rzeczywistości są tak bliscy, że toczyła się debata na temat tego, czy są naprawdę odrębnym gatunkiem od ludzi, czy też podgatunkiem (Homo sapiens neanderthalensis), ale wydaje się, że ostatnio konsensus przesunął się w kierunku tego pierwszego. Nie są naszymi przodkami – ludzie nie wyewoluowali z neandertalczyków (tak samo jak my nie wyewoluowaliśmy od współczesnych szympansów). Mamy raczej wspólnego przodka z neandertalczykami, który żył około 700 000 lat temu.

Neandertalczycy dominowali w Europie od około 400 000 do 40 000 lat temu, a ich bliscy krewni, denisowanie, w Azji. Przez długi czas istnieli obok współczesnych ludzi, ale potem zniknęli. Prawdopodobnie nie ma jednego prostego powodu, dla którego tak się stało. Prawdopodobnie było wiele czynników – nieco konkurencji, nieco krzyżowania się i niezależne przyczyny upadku neandertalczyków, które być może nie miały nic wspólnego z ludźmi. Ale częścią tego pytania jest odrębne, ale powiązane pytanie – czy współcześni ludzie są w jakiś sposób z natury lepsi od neandertalczyków? Czy wygraliśmy z nimi, bo byliśmy lepsi?

 

Na to pytanie trudno odpowiedzieć na podstawie samych dowodów kopalnych. Neandertalczycy byli bardziej wytrzymali niż ludzie i mieli mózgi, które były równie duże (jak na masę ciała, co oznacza, że w rzeczywistości były nieco większe). Być może zastąpienie neandertalczyków przez ludzi było ubocznym efektem. A może neandertalczycy byli lepiej przystosowani do europejskiej epoki lodowcowej, a współcześni ludzie mieli przewagę w cieplejszym klimacie?

 

Ale jest bardziej bezpośrednie pytanie niż ostateczne siły ewolucyjne – czy współcześni ludzie byli mądrzejsi od neandertalczyków? Aby odpowiedzieć na to pytanie, możemy użyć dowodów biologicznych lub kulturowych. W drugiej kolejności przejdę do dowodów biologicznych, omawiając ostatnie badania, które mogą rzucić istotne światło na tę kwestię. Ale najpierw spójrzmy na dowody kulturowe.

 

Wciąż jest tu wiele kontrowersji, ale możemy odrzucić dawne postrzeganie neandertalczyków jako głupich brutali. Byli mniej więcej tak inteligentni jak współcześni ludzie, używali wyrafinowanego zestawu narzędzi i byli skutecznymi myśliwymi. Debata dotyczy tego, czy istniała jakakolwiek znacząca różnica w inteligencji i czy to wystarczyło, aby zapewnić przewagę w przetrwaniu. Wiele uwagi poświęcono różnym kamiennym narzędziom wczesnych ludzi i neandertalczyków.

 

Ludzie robili delikatniejsze i bardziej skomplikowane kamienne narzędzia. Byli w stanie wykonać długie ostrza, podczas gdy narzędzia tnące neandertalczyków miały głównie kształt dysku. Jednak dłuższe ostrza mogły nie być bardziej funkcjonalne, a w rzeczywistości grubsze ostrza mogły być trwalsze. Jest jednak jedna zaleta, możliwość przymocowania długiego ostrza do drewnianego drzewca w celu zrobienia włóczni. Ponownie toczy się debata na temat tego, jak ważne byłoby to z punktu widzenia przewagi konkurencyjnej, ale jest to odrębne od pytania, czy bardziej skomplikowane ostrza reprezentują wyższą inteligencję.

 

Ludzie byli też bardziej kreatywni niż neandertalczycy. Początkowo myśleliśmy, że neandertalczycy nie tworzyli żadnej sztuki, ale oczywiście wniosek ten opiera się na braku dowodów. Zmieniło się to w momencie, gdy odkryliśmy sztukę neandertalską – wydaje się, że to oni narysowali pierwsze malowidła naskalne. Mimo to Homo sapiens tworzyli znacznie więcej i bardziej zróżnicowaną sztukę niż ich neandertalscy kuzyni. Dlatego ludzie wydają się być bardziej pomysłowi niż neandertalczycy.

 

Jednak dowody kulturowe są pośrednie. Możliwe, że współcześni ludzie nie byli z natury mądrzejsi od neandertalczyków, ale po prostu trafili na pewne innowacje kulturowe, które miały pozytywne sprzężenie zwrotne prowadzące ostatecznie do całego nowoczesnego społeczeństwa. Wydaje się jednak mało prawdopodobne, aby było to czysto kulturowe. Neandertalczycy mieli identyczny zestaw narzędzi przez ponad 100 000 lat, dopóki nie zniknęli. Nigdy nie rozwinęli języka pisanego ani rolnictwa. Współcześni ludzie wydają się bardziej innowacyjni.

 

A co z dowodami biologicznymi? Jak powiedziałem, neandertalczycy faktycznie mieli większe mózgi niż ludzie, chociaż proporcjonalne do ich większego ogólnego rozmiaru ciała. Ich mózgi rozwijały się dłużej, aby osiągnąć ten większy rozmiar. Ale rozmiar mózgu nie koreluje bezpośrednio z inteligencją, ponieważ mózgi robią coś więcej niż tylko poznanie.

 

Na przykład badanie z 2013 roku porównujące czaszki ludzi i neandertalczyków wykazało, że większa część mózgu neandertalczyka była poświęcona kontroli motorycznej i przetwarzaniu sensorycznym, pozostawiając mniej tkanki mózgowej przeznaczonej na wyższe funkcje poznawcze. Potrzebowali więcej mózgu, aby kontrolować swoje większe ciała, ale nie mieli płatów czołowych tak dużych jak ludzie.

 

Mamy teraz również dowody genetyczne, co prowadzi nas do nowych badań. Być może nawet ważniejsza niż całkowita wielkość mózgu, gdy próbujemy wywnioskować inteligencję, jest gęstość neuronów – ile neuronów mózgu jest obecnych w danej objętości? Nowe badanie dotyczy wersji białka TKTL1. Wersja znaleziona u współczesnych ludzi powoduje większą neurogenezę, zwłaszcza w korze czołowej, niż wersja powszechna u neandertalczyków. Dlatego ludzie prawdopodobnie mają większą gęstość neuronów w wyższych obszarach poznawczych mózgu niż ich neandertalscy kuzyni.

 

Ponownie, samo to nie odpowiada na pytanie ewolucyjne, ale prawdopodobnie nie jest bez znaczenia. Patrząc na wszystkie dowody, jest jasne, że neandertalczycy byli bardzo bystrzy i nie byli aż tak prymitywni jak ich przedstawiano w przeszłości. Mieli zaawansowane narzędzia i początki sztuki. Ponadto mieszali swoje geny ze współczesnymi ludźmi. Ale wydaje się również, że współcześni ludzie mieli intelektualną przewagę nad neandertalczykami.

 

Ciekawe, co stałoby się z kulturą neandertalską, gdyby nigdy nie wymarła lub nie musiała konkurować ze współczesnymi ludźmi. Czy nadal tkwiliby w epoce kamienia łupanego? Być może współcześni ludzie ewoluowali neurologicznie poza pewien krytyczny próg, umożliwiając rozwój kultury technologicznej. Czy było to nieuniknione, a przynajmniej bardzo prawdopodobne, biorąc pod uwagę ewolucję hominidów? A może istnieje wiele światów ze stworzeniami, które mają inteligencję na poziomie neandertalczyka, ale nigdy nie przekraczają krytycznego progu rozwoju cywilizacji technologicznej?

 

Neanderthal Brains

NeuroLogica Blog, 9 września 2022

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.
 

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Kameleon przekazuje różne informacje różnymi częściami ciała   Yong   2013-12-14
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
Wielki skandal z biopaliwami   Lomborg   2013-12-19
Przedwczesna wiadomość o śmierci samolubnego genu   Coyne   2013-12-22
Czy jest życie na Europie?   Ridley   2013-12-22
Nowa data udomowienia kotów: około 5300 lat temu – i to w Chinach   Coyne   2013-12-26
Na Zeusa, natura jest przeżarta rują i korupcją   Koraszewski   2013-12-26
Proces cywilizacji   Ridley   2013-12-28
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Żebropławy, czyli dziwactwa ewolucji   Coyne   2013-12-30
Czy może istnieć sztuka bez artysty?    Wadhawan   2013-12-30
Zderzenie mentalności   Koraszewski   2014-01-01
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Delfiny umyślnie narkotyzują się truciznami rozdymków   Coyne   2014-01-04
Długi cień anglosfery   Ridley   2014-01-05
Ciemna materia genetyki psychiatrycznej   Zimmer   2014-01-06
Co czyni nas ludźmi?   Dawkins   2014-01-07
Twoja choroba na szalce   Yong   2014-01-08
Czy mamut włochaty potrzebuje adwokata?   Zimmer   2014-01-09
Pradawne rośliny kwitnące znalezione w bursztynie   Coyne   2014-01-10
Ratując gatunek możesz go niechcący skazać   Yong   2014-01-11
Ewolucja ukryta w pełnym świetle   Zimmer   2014-01-13
Koniec humanistyki?   Coyne   2014-01-15
Jak poruszasz nogą, która kiedyś była płetwą?   Yong   2014-01-16
Jak wyszliśmy na ląd, kość za kością   Zimmer   2014-01-19
Twoja wewnętrzna mucha   Cobb   2014-01-22
Ukwiał żyje w antarktycznym lodzie!   Coyne   2014-01-25
Dlaczego poligamia zanika?   Ridley   2014-01-26
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności   Cobb   2014-01-28
Ewolucja i Bóg   Coyne   2014-01-29
O delfinach, dużych mózgach i skokach logiki   Yong   2014-01-30
Dziennikarski „statek upiorów” Greg Mayer   Mayer   2014-01-31
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi?   Bruce Lyon   2014-02-02
Moda na kopanie nauki   Coyne   2014-02-03
Neandertalczycy: bliscy obcy   Zimmer   2014-02-05
O pochodzeniu dobra i zła   Coyne   2014-02-05
Sposób znajdowania genów choroby   Yong   2014-02-07
Czy humaniści boją się nauki?   Coyne   2014-02-07
Kiedy zróżnicowały się współczesne ssaki łożyskowe?   Mayer   2014-02-10
O przyjaznej samolubności   Koraszewski   2014-02-12
Skąd wiesz, że znalazłeś je wszystkie?   Zimmer   2014-02-15
Nauka odkrywa nową niewiedzę o przeszłości   Ridley   2014-02-18
Żyjące gniazdo?   Zimmer   2014-02-19
Planeta tykwy pospolitej   Zimmer   2014-02-21
Nowe niezwykłe skamieniałości typu “Łupki z Burgess”   Coyne   2014-02-22
Dziennik z Mozambiku: Pardalota   Naskręcki   2014-02-23
Wskrzeszona odpowiedź z kredy na “chorobę królów”   Yong   2014-02-26
Dziennik z Mozambiku: Sybilla     2014-03-01
Spojrzeć ślepym okiem   Yong   2014-03-02
Intelektualne danie dnia  The Big Think   Coyne   2014-03-04
Przeczołgać się przez mózg i nie zgubić się   Zimmer   2014-03-05
Gdzie podziewają się żółwiki podczas zgubionych lat?   Yong   2014-03-10
Supergen, który maluje kłamcę   Yong   2014-03-14
Idea, którą pora oddać na złom   Koraszewski   2014-03-15
Zwycięstwa bez chwały   Ridley   2014-03-17
Twarde jak skała   Naskręcki   2014-03-18
Pasożyty informacyjne   Zimmer   2014-03-19
Seymour Benzer: humor, historia i genetyka   Cobb   2014-03-21
Kto to był Per Brinck?   Naskręcki   2014-03-23
Potrafimy rozróżnić między przynajmniej bilionem zapachów   Yong   2014-03-25
Godzina Ziemi czyli o celebrowaniu ciemności   Lomborg   2014-03-27
Słonie słyszą więcej niż ludzie   Yong   2014-03-30
Niebo gwiaździste nade mną, małpa włochata we mnie   Koraszewski   2014-03-31
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Najstarsze żyjące organizmy   Coyne   2014-04-03
Jak zmienić bakterie jelitowe w dziennikarzy   Yong   2014-04-06
Eureka! Sprytne wrony to odkryły   Coyne   2014-04-07
Sukces upraw GM w Indiach   Lomborg   2014-04-09
Wirus, który sterylizuje owady, ale je pobudza   Yong   2014-04-12
Przystosować się do zmiany klimatu   Ridley   2014-04-14
Jeden oddech, który zmienił planetę   Naskręcki   2014-04-16
Najgorsze w karmieniu komarów jest czekanie   Yong   2014-04-17
Kłopotliwa podróż w przyszłość   Ridley   2014-04-19
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy     2014-04-23
Seksizm w nauce o jaskiniowych owadach   Coyne   2014-04-26
Musza bakteria zaprasza inne muszki na uczty owocowe   Yong   2014-04-27
Zachwycający rabuś, który liczy sto milionów lat   Cobb   2014-04-28
Mądrość (małych) tłumów   Zimmer   2014-04-29
Tak bada się ewolucję inteligencji u zwierząt   Yong   2014-05-02
Fantastyczna mimikra tropikalnego pnącza   Coyne   2014-05-03
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Pomidory tworzą pestycydy z zapachu swoich sąsiadów   Yong   2014-05-07
Potrawy z pasożytów   Zimmer   2014-05-08
Technologia jest często matką nauki, a nie odwrotnie   Ridley   2014-05-09
Montezuma i jego flirty   Coyne   2014-05-11
Insekt dziedziczy mikroby z plemnika taty   Yong   2014-05-12
Polowanie na nietoperze   Naskręcki   2014-05-14
Zmień swoje geny przez zmianę swojego życia   Coyne   2014-05-15
Obrona śmieciowego DNA   Zimmer   2014-05-17
Gdzie są badania zwierzęcych wagin?   Yong   2014-05-20
Niemal ssaki   Naskręcki   2014-05-21
Zobaczyć jak splątane są gałęzie drzewa   Zimmer   2014-05-23
Dlaczego ramiona ośmiornicy nie plączą się   Yong   2014-05-24
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Wąż zgubiony i ponownie odnaleziony   Mayer   2014-05-28
Niespodziewani krewni mamutaków   Yong   2014-05-30
Trochę lepszy  świat   Ridley   2014-05-31
Tam, gdzie są ptaki   Mayer   2014-06-01
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Jestem spełniony   Naskręcki   2014-06-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk