Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 15:56

« Poprzedni Następny »


Kruchość prawdy


Steven Novella 2017-08-02


Wiele jest powodów przerażenia przemysłem medycyny alternatywnej (CAM). Przemysł ten sprzedaje głównie oszustwo i dezinformację kosztem zdrowia publicznego. Mnie jednak często najbardziej przeraża to, co ten przemysł mówi o relacjach między ludźmi a rzeczywistością.

Przez lata omawiałem wiele sposobów, głównie ujawnionych przez badania psychologiczne, na jakie ludzie budują swoje narracje o świecie i jak te narracje zniekształcają rzeczywistość, a często także elementarną logikę. Jeśli kiedykolwiek wątpiliście, czy ludzie potrafią zbudować fałszywą narrację i oddawać jej hołd, pamiętajcie, że istnieją ludzie, którzy w XXI wieku nadal wierzą, że Ziemia jest płaska.


Ludzie mają jednak także naukę, filozofię, logikę i myśl krytyczną. Udało nam się, szczególnie w ostatnich stuleciach, wspólnie wypełznąć z głębokiej jaskini samo oszustwa i powoli gromadzić rzeczywistą wiedzę o wszechświecie, o tym, jak on działa. Jako gatunek mamy tę dziwaczną, podwójną naturę, czasami rygorystycznie racjonalną, a czasami beznadziejnie łatwowierną i ideologiczną.


W zjawisku CAM najbardziej może niepokoi to, co to zjawisko mówi nam o równowadze między krytyczną myślą a oszustwem. Patrząc na szczyty postępu naukowego ostatnich kilku stuleci, z pewnością wydaje się, że nauka i rozsądek zwyciężają. Być może jednak ten punkt widzenia daje nam skrzywioną perspektywę. W tym okresie w znacznej mierze przeszliśmy od przednaukowego poglądu na świat do naukowego. Nauka pokazała swoją moc przez zebranie wielu nisko wiszących owoców – odpowiadając na najłatwiejsze pytania.


Dokonaliśmy olbrzymich odkryć, jak odkrycie układu odpornościowego, teorii zarazków jako przyczyn choroby oraz genetyki. Odkryliśmy fundamentalne cegiełki wszechświata i różne formy energii – zrozumieliśmy je wystarczająco dobrze, by bezpośrednio zaprząc je dla naszych potrzeb. Nasza technologia dotrzymywała kroku w rozwoju i przekształciliśmy naszą cywilizację.


Teraz jednak wydaje się, że pytania stają się trudniejsze, subtelniejsze, bardziej złożone i potrzeba coraz więcej wysiłku, by uczynić kolejne postępy w naszej wiedzy. Prawdopodobnie nigdy więcej nie zobaczymy sytuacji, jak ta, kiedy Einstein opublikował jednostronicowy artykuł, który dał mu doktorat i Nagrodę Nobla, zmieniając nasz fundamentalny pogląd na naturę fizyki. Dzisiejsze zespoły ludzi pracujących z wyposażeniem takim jak Wielki Zderzacz Hadronów mozolą się przez lata, by dodać maleńki kawałek puzzla do fizyki cząstek elementarnych.


W miarę jak pytania naukowe stają się coraz trudniejsze widzimy także, jak łatwo jest subtelnie wypaczyć proces nauki, by służyła pożądanej narracji. Przypomina nam to, jak krucha może być prawda.


Dzisiaj jest naprawdę trudno odpowiedzieć definitywnie na pytanie naukowe. Nie może zrobić jednego sprytnego eksperymentu, który ujawnia fundamentalną naturę rzeczywistości. W medycynie, na przykład, potrzeba 10-20 lat i dziesiątków eksperymentów o coraz większym rygorze, by wiarygodnie wywnioskować, czy leczenie jest skuteczne, czy nie. Ponadto ten proces musi być wyraźnie zaprojektowany, by rzeczywiście odpowiadał na pytanie – czy to działa? Niezbędna jest pewna doza obiektywności i osądu, co wymaga sceptycyzmu i krytycznego myślenia. Po drodze większość poszczególnych badań okaże się błędna lub wprowadzająca na zły trop. Badacze mogą z łatwością i nawet nieświadomie przeważyć szalę na rzecz wadliwego odczytania danych. W publikacji i cytowaniach mogą  się pojawić dodatkowe wypaczenia.


Także w medycynie głównego nurtu, która zajmuje się naukowo zasadnymi i wysoce prawdopodobnymi hipotezami, jest piekielnie trudno dostarczyć rozstrzygających odpowiedzi. Możemy to zrobić, ale wymaga to więcej czasu i wysiłku niż większość ludzi zdaje sobie z tego sprawę. I dopóki nie dojdziemy do końcowego etapu, w którym przeprowadzamy najbardziej rygorystyczne i obiektywne badania, wszystko jest możliwe. Nie wiemy, czy leczenie działa, czy nie. Wstępne wyniki są po prostu mylące.


Tu wkracza świat CAM. Wiele było krytyki z zewnątrz i ujawniania  od wewnątrz świata CAM z pokazywaniem, co dzieje się, kiedy stronniczość, narracja i głębokie przekonania są ważniejsze niż rygor naukowy i prawda. Edzard Ernst jest najsłynniejszym chyba informatorem od środka CAM. Zaczął swoją karierę zawodową jako homeopata i lekarz pełen entuzjazmu wobec niewykorzystanego potencjału alternatywnych podejść do terapii medycznych.


Doprowadziło go to do badania naukowego najpopularniejszych terapii CAM, przeglądu istniejących dowodów i współpracy z kolegami-entuzjastami CAM. Chciał naukowo dowieść, że pewne terapie CAM działają, ale był uczciwy wobec nauki i odkrył, że jest to przekręt od początku do końca. Odkrył, że ludzie uprawiający CAM są „jak dzieci”, zazdrośnie broniący swojej wiary i atakujący każdego, kto ośmiela się mówić prawdę. W książce (napisanej z Simonem Singhem), Trick or Treatment, pisze:

“Pojęcia takie jak qi z tradycyjnej medycyny chińskiej są mitem, który ma ten sam status co wiara religijna. Wierni uporczywie trzymają się mitu mimo dowodów, reinterpretują mit, żeby pasował do dowodów lub kłamią o dowodach, żeby wesprzeć mit”.

oraz

“Medycyna zintegrowana promuje CAM niezależnie od tego, co mówią dowody”.

Ernst nie jest jedyny. Britt Hermes zajęła się naturopatią sądząc, że jest to prawdziwa medycyna i odkryła, że prześladuje ją oszustwo. Frank van der Kooy miał podobne doświadczenie z CAM w Australii i udokumentował, jak działa ten przemysł, by stworzyć fałszywą narrację.


Oczywiście ja wykonałem własne dochodzenia w sprawie nauki i oszustwa CAM. Wspaniałym przykładem jest homeopatia – jest to czysta magia z zerową wiarygodnością naukową, a obecnie góry dowodów klinicznych pokazują, że nie działa absolutnie na nic. A jednak naturopaci i homeopaci podtrzymują kłamstwo o homeopatii przy życiu, wypaczając dowody, kłamiąc o dowodach, zmyślając szalone usprawiedliwienia, próbując zmienić reguły dowodowe i atakując każdego, kto ośmiela się krytykować homeopatię.  


Akupunktura jest chyba jeszcze lepszym przykładem tego, o czym tu mówię, ponieważ jest mniej oczywista. Akupunktura w sposób ewidentny nie działa na nic i również nie ma żadnego wiarygodnego mechanizmu. Jej orędownicy jednak stali się mistrzami w całkowicie fałszywym konstruowaniu badań akupunktury, które są zaprojektowane do promowania akupunktury i wykazania, że działa, podczas gdy rzadko kiedy projektują badania, które mają odpowiedzieć na pytanie „czy to działa”? Te badania, które są rzeczywiście w stanie odpowiedzieć na poprawnie postawione pytanie, wyraźnie pokazują, że akupunktura jest bezwartościowa.


Tak więc orędownicy akupunktury na ogół przestali wykonywać ten rodzaj badań, który mógłby pokazać, że akupunktura nie działa. Projektują badania, które dadzą gwarantowanie pozytywne wyniki, z mylącą mieszanką zmiennych, które nie są poprawnie zaślepione, z użyciem dziwacznych pomiarów rezultatów, a nawet nadając wynikom wypaczoną i stronnicza interpretację.


Badania akupunktury są dobrą reprezentacją CAM na całym świecie. Cały ten przemysł jest domkiem z kart opartym na stronniczości i wypaczeniu nauki. Żyją na wstępnej fazie dowodów i nigdy nie dochodzą do rygorystycznego, rozstrzygającego etapu lub, kiedy to robią, ignorują lub odrzucają wyniki. Są znakomici w marketingu, reklamie, atakowaniu swoich krytyków, a ich klienci papugują ich propagandę tak dokładnie, że to przeraża. Co tydzień dostaję e-maile od ludzi wypluwających standardową apologetykę CAM, jak gdyby przepisywali z broszury propagandowej.


Jako użyteczny eksperyment myślowy mam otwarte wyzwanie dla każdego, kto opowie mi o jednej terapii, którą odrzucił jakiś człowiek lub instytucja praktykujący CAM z powodu braku skuteczności. Nie istnieje. Jest to potężny dowód, że są niezdolni bądź niechętni by pokazać, że jakaś terapia nie działa, co musi znaczyć, że nie są w stanie pokazać, że jakakolwiek działa.


Jeszcze bardziej alarmujący jest stopień, do jakiego ich samospełniająca się narracja rozprzestrzeniła się w popularnej kulturze, a nawet w świecie akademickim. Zbudowali alternatywną rzeczywistość, w której ich oszustwo jest prawomocne, i z powodzeniem sprzedali tę rzeczywistość światu.


Jest wiele innych przykładów tego zjawiska, głównie izolowanych do specyficznych grup ideologicznych. Łatwiej to zobaczyć, kiedy jest to inna grupa, która przyjmuje fałszywą, antynaukową narrację. Są ci, którzy odrzucają ewolucję, zaprzeczają zmianie klimatycznej, uważają GMO za zło i wierzą, że szczepienia to holokaust. Ludzie w tych grupach wierzą, że mają wiedzę, sądzą, że mają odpowiedź i mają długą listę gotowych racjonalizacji, których można użyć, żeby odeprzeć logikę i dowody.


CAM jest, być może, bardziej niebezpieczna, bo jest obustronna. Jej orędownicy nauczyli się działać po obu stronach podziału. Jest także zbyt wielu shruggie [shruggie: osoba, której nie obchodzi debata o nauce kontra pseudonauce. przyp. tłum.] w nauce i w świecie akademickim. Politycy na ogół nie mają wystarczająco dużo wiedzy, by przejrzeć oszustwo.  

Temu wszystkiemu pomagają także ułomności w nauce, medycynie i świecie akademickim głównego nurtu.


Nauka jest trudna i staje się coraz trudniejsza. Być może wchodzimy w epokę post-oświeceniową, gdzie psychologiczne siły oszustwa i wiary mają przewagę nad nauką i rozumowaniem. Przypomina to, że prawda może być krucha. Pozostaję jednak optymistą – już zidentyfikowaliśmy wiele konkretnych kroków, jakie możemy podjąć dla poprawienia sytuacji. Musimy tylko mieć wolę, by jest wykonać.

 

The Fragility of Truth

23 lipca 2017

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella


Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe.  Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine.

Prowadzi blog Neurologica.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
“Daily Beast” wypacza epigenetykę oszukańczymi twierdzeniami, że dzieci mogą “odziedziczyć wspomnienia Holocaustu”   Coyne   2017-10-05
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
“Odwrócenie specjacji” (fuzja gatunków) u kruków   Coyne   2018-03-16
“Partenogenetyczny” rak rozmnaża się bez seksu: czy to jest nowy gatunek?   Coyne   2018-02-17
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
“Współczesny” Homo sapiens mógł być w Eurazji aż 210 tysięcy lat temu   Coyne   2019-07-17
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
100 milionów lat ozdabiania się śmieciami   Yong   2016-07-05
12 podstawowych punktów biologii ewolucyjnej   Cobb   2016-03-02
Pseudonauka Masaru Emoto   Novella   2017-12-18
Czy „toksyczna kobiecość” jest główną przyczyną bojów o społeczną sprawiedliwość?   Coyne   2021-02-08
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
“New Scientist”: Darwin jednak miał rację    Coyne   2020-10-01
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 2. Rzekome nieistnienie gatunków   Coyne   2020-10-05
Klasyczna historia skorygowana: porosty to grzyby + glony + drożdże (inne grzyby)   Coyne   2016-08-05
Homo floresiensis, hominin “hobbit”, w Internecie   Coyne   2016-11-25
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
„ Całujące się” koralowce złapane in flagranti   Yong   2016-07-28
”Sygnalizowanie cnoty” może nas irytować. Cywilizacja byłaby jednak bez niego niemożliwa    Miller   2019-09-13
A jednak chorują na raka    Łopatniuk   2016-02-13
Czyste okrucieństwo cięć w pomocy żywnościowej   Lomborg   2017-08-07
Dalszy spadek zgonów z powodu raka   Novella   2019-02-04
Dlaczego mamy alergie?   Zimmer   2016-01-28
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Dlaczego zwierzęta są urocze?   Coyne   2014-12-30
Dziennik z Mozambiku: Demony w kurzu   Naskręcki   2018-03-30
Dziwaczne, wysysające krew czerwie jurajskie   Cobb   2014-06-28
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Gigantyczne “paleonory” wykopane przez wymarłe ssaki   Coyne   2017-06-29
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
Kilka lekcji z rosyjskiej rewolucji. Jak kuszący radykalny nihilizm prowadzi do ekstremizmu   Geifman   2021-03-22
Komisja Europejska ukrywa naukę o pszczołach   Ridley   2017-05-03
Malaria pachnąca cytryną    Zimmer   2015-04-07
Małpo ty moja   Koraszewski   2015-04-17
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Minęło 40 lat od wydania „Samolubnego genu” – śmiała książka Richarda Dawkinsa ostała się próbie czasu   Ridley   2016-02-17
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Nowe badanie wskazuje na jednego oszusta   Coyne   2016-08-18
Nowy i dziwaczny rodzaj mimikry: nasiona rośliny naśladują kształt i zapach odchodów zwierzęcych, by ułatwić roznoszenie ich przez żuki gnojowe   Coyne   2015-10-20
O porażkach wolności i lęku przed nauką   Dennett   2016-05-20
O rzeczywistości rasy i odrazie do rasizmu    i Brian Boutwell   2017-09-04
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Osobisty mikrobiom w cyfrach   Zimmer   2014-08-14
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami”    Coyne   2015-07-29
Palestyńska intersekcjonalność z nazistami   Frantzman   2017-07-08
Pochwała ignorancji, czyli wiem, że nie wiem   Cullen   2017-01-11
Przykre niespodzianki, czyli czerniak i siwizna   Łopatniuk   2015-08-01
Przypuszczalnie złamana kość    Coyne   2015-06-04
Rozum i Wiara IICzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-22
Ryba z biodrami   Mayer   2016-03-30
Siedem narzędzi myślenia   Dennett   2014-11-19
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Wierzący nagradzani za życia   Coyne   2014-12-21
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Świetna ewolucyjna innowacjaktóra okazała się zgubna   Yong   2015-12-10
Dlaczego odmawiamy dostrzegania jaśniejszej strony, choć powinniśmy   Pinker   2018-04-17
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Mądrość w pułapce autorytetu   Witkowski   2020-04-18
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Pochwała jednoznaczności   Witkowski   2019-10-29
Z perspektywy naszego kurnika   Witkowski   2020-01-16
A co to takie włochate?   Łopatniuk   2016-04-02
A genomy ciągle kurczą się…   Zimmer   2016-11-22
A teraz dobre wiadomości: Sprawy naprawdę idą w dobrym kierunku   Pinker   2015-11-24
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
A.N. Wilson znowu kopie Darwina, tym razem w “Times”   Coyne   2017-09-07
Adam i Ewa: dwoje, czy więcej niż dwoje przodków?   Coyne   2017-01-07
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
AI – asystent lekarza   Novella   2020-12-09
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Akademicki skandal: troje badaczy umyślnie publikowało fałszywe artykuły o „badaniach żałości”, by pokazać fatalne standardy akademickie w naukach społecznych   Coyne   2018-10-12
Akcja afirmatywna w wieloetnicznym narodzie   Hyams   2020-07-17
Aktywacja telomerazy mogłaby prowadzić do leczenia samej starości   Ridley   2015-10-27
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności   Novella   2018-12-15
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Akupunktura kwantowa   Novella   2019-04-23

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk