Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 07:07

« Poprzedni Następny »


Inicjatywa „Globalna Spójność”: nonsens na globalną skalę


Orac 2018-04-11


Scientific Reports jest otwartym pismem on line publikowanym przez Nature Publishing Group i na tym polega problem. Problem wynika z tego, że wielu maniaków i szarlatanów widzi wątpliwej jakości naukę publikowaną w Scientific Reports i wierzy, że jest to odpowiednik „Nature”, jedno z najsłynniejszych i o największym wpływie pism naukowych, jakie istnieją. Zauważyłem Scientific Reports półtora roku temu, kiedy zobaczyłem opublikowane w tym piśmie badanie, które w zasadzie było torturowaniem myszy w imię pseudonauki.

Wówczas przedstawiłem analogię, która zdecydowanie nie była pochlebna dla Scientific Reports. W zasadzie powiedziałem, że Scientific Reports chciało być jak odpowiedź “Nature” na “PLoS”, ale w rzeczywistości jest odpowiedzią na “Medical Hypotheses”, pisma słynnego z publikowania “spekulatywnych” artykułów o tym, jak szczepionki powodują autyzm i wielu innych naukowo podejrzanych tematów. Miałem coraz silniejsze wrażenie, że Scientific Reports jest najnowszym pismem pseudonauki. Zauważyłem także, że ponieważ Scientific Reports jest publikacją Nature Publishing Group (NPG), artykuły tam publikowane są czasami mylnie uważane za opublikowane przez “Nature”. Ponieważ „Nature” jest jednym z najlepszych pism naukowych na świecie, taka pomyłka może prowadzić do uważania artykułów pojawiających się w Scientific Reports za mające znacznie większą wagę niż w istocie mają.

 

Jeśli chcecie zobaczyć, jak nisko spada Scientific Reports, wystarczy popatrzeć na ten artykuł, przy którym zastanawiam się, co do diabła myśleli recenzenci, kiedy go oceniali. Dowiedziałem się o nim z Tweeta:

Long-Term Study of Heart Rate Variability Responses to Changes in the Solar and Geomagnetic Environment [Długofalowe badanie zmienności rytmu zatokowego serca w reakcji na zmiany w słonecznym i geomagnetycznym środowisku] in @SciReports … @Neuro_Skeptic @robustgar @schneiderleonid … RATUNKU! https://t.co/w9oPDHbfE1

— Guillaume Dumas  (@introspection) March 20, 2018

Badanie Long-Term Study of Heart Rate Variability Responses to Changes in the Solar and Geomagnetic Environment jest autorstwa Alabdulgadera i in.  Jest to zdecydowanie coś wielkiego. Nie umiem sobie przypomnieć, bym kiedykolwiek widział coś podobnego. Dzięki Google dowiedziałem się nieco o HeartMath Institute (HMI), instytucie w Kalifornii, który stoi za tymi badaniami. Na przykład, tutaj jest ich tekst apelu o zbiórkę funduszy:

HMI prowadzi innowacyjne badania połączenia między ludzką świadomością a energetycznym systemem Ziemi, jak również między ludźmi a innymi żyjącymi układami. Istnieją dowody, że pole magnetyczne Ziemi pomaga synchronizować, pobudzać i wspierać połączenie wszystkich żyjących układów.


Nauka zaledwie zadrapuje powierzchnię wielu korzyści, jakie przychodzą z następnego poziomu świadomości naszego połączenia z innymi, zwierzętami, drzewami i naturą.

Od razu pomyślałem, że to brzmi niesłychanie podobnie do tego, co mógłby przedstawić Deepak Chopra. A teraz popatrzcie na „badanie” o nazwie Global Coherence Research [Badanie globalnej spójności]:

Naukowcy od dziesięcioleci dyskutują o idei, że ziemia, słońce i inne ciał planetarne wpływają na ludzkie zdrowie i zachowanie i, na większą skalę, społeczne niepokoje i znaczące wydarzenia globalne. Badanie tych wzajemnych powiązań, które nie są jeszcze w pełni zaakceptowane przez społeczność naukową głównego nurtu, są nadal w kolebce.


Badanie globalnej spójności używa multidyscyplinarnego podejścia, które obejmuje geonauki i astrofizykę, jak również obszerne dane z badań nad ludźmi i zwierzętami, które są korelowane z społecznymi i globalnymi wydarzeniami. Global Coherence Initiative (GCI) stosuje Global Coherence Monitoring System, by zbierać rozmaite dane, informacje o polu magnetycznym Ziemi i jak ono wpływa oraz jest pod wpływem ludzkich emocji i zachowań.  

To brzmi niemal jakby Global Coherence Initiative próbowała uzasadnić astrologię. Można zobaczyć problem z tego rodzaju badaniem spojrzawszy na dane, jakie przytacza Global Coherence Institute:

W historii wiele kultur wierzyło, że na ich kolektywne zachowanie mogą wpływać słońce i inne zewnętrzne cykle. Ta wiara okazała się prawdziwa. Na dużą skalę społeczną wzrost przemocy, liczba przestępstw, niepokoje społeczne, rewolucje i częstotliwość zamachów terrorystycznych wiążą się z cyklami słonecznymi i wynikającymi z tego zakłóceniami pola geomagnetycznego. Pierwszy naukowy dowód tego dostarczył Aleksander Czyżewski, rosyjski naukowiec, który zauważył, że ciężkie bitwy podczas I Wojny Światowej zdarzały się w okresie szczytowych plam na słońcu. Czyżewski dokonał następnie starannego badania globalnej historii ludzi idąc wstecz do 1749 r. i porównując kluczowe wydarzenia w cyklami słonecznymi w tym samym okresie do roku 1926.

Widzicie problem? W zasadzie to, jak definiujesz “kluczowe wydarzenia”, ma niezmierne znaczenie w każdym z takich korelacyjnych badań. W każdym razie w oparciu o te idee HMI twierdzi:

  1. Na ludzkie i zwierzęce zdrowie, funkcje poznawcze, emocje i zachowanie wpływają słońce, geomagnetyka i inne związane z ziemią magnetyczne pola.  
  2. Pole magnetyczne ziemi jest nośnikiem biologicznie istotnej informacji, która łączy wszystkie żyjące układy.
  3. Każdy człowiek wpływa na globalne pole informatyczne.
  4. Kolektywna świadomość ludzka wpływa na globalne pole informatyczne. Dlatego duże liczby ludzi tworzących skoncentrowane na sercu stany miłości i współczucia będą tworzyć spójniejsze środowisko pola, które może przynieść korzyści innym i pomóc zrównoważyć obecną planetarną niezgodę i niespójność.  

Tak to zdecydowanie jest poziom nonsensu Deepaka Chopray. Nie wierzycie mi? Popatrzcie na to wideo z 2008 r. z Global Coherence Initiative:

 

A tutaj jest wideo z 2016 r.:

 


“Oparte na nauce”. Powtarzają te słowa. Nie sądzę jednak, by wiedzieli, co one znaczą,  


Spójrzmy więc na sam artykuł
. Pierwszą rzeczą, jaką zauważyłem, jest to, że jeden z autorów jest prawdziwym naukowcem. Jest dyrektorem NASA Ames Genome Research Facility(Mountain View, CA), gdzie zapoczątkował funkcjonalne projekty genomiczne na dużą skalę. Inny, Abdullah Alabdulgader, jest kardiologiem w Prince Sultan Cardiac Center w Arabia Saudyjskiej. Pozostali wydają się być z HMI lub z Uniwersytetu Medycznego w Kownie na Litwie.

 

Co więc zrobili ci badacze? Oceniali działalność autonomicznego układu nerwowego (ANS), według zmienności rytmu zatokowego (HRV) mierzonego przez EKG, w odpowiedzi na zmiany aktywności geomagnetycznej i słonecznej. Dla uzasadnienia tego napisali jeden z najdłuższych wstępów, jaki widziałem do naukowego artykułu. Zasadniczo, jestem podejrzliwy wobec każdego artykułu, który nie jest publikowany w „Cell”, a który ma długi i zawikłany wstęp. Zaangażowali do uczestnictwa w badaniu 18 kobiet, wszystkie zatrudnione w Prince Sultan Cardiac Center w Hufuf w Arabii Saudyjskiej. Było tam 8 pielęgniarek, 6 sprzątaczek i 4 z wydziału badań. Przeciętny wiek wynosił 32 ± 8 lat i żadna nie miała znanych problemów fizycznych bądź zdrowotnych. Żadna nie przyjmowała leków, które wpływają na autonomiczne funkcje. Wszystkie uczestniczki były poddane co tydzień zapisom HRV przez 24–72 godzin przy pomocy urządzeń rejestrujących, Bodyguard HRV. Te urządzenia rejestrujące wykonują EKG przy 1000 Hz i obliczają odstępy między uderzeniami serca (IBI) w milisekundach. Długość jednego rejestrowania na ogół wynosiła 72 godziny i dokonywano jej raz w tygodniu przez 5 miesięcy od kwietnia do sierpnia 2012. W sumie zdobyto 920 dwudziestoczterogodzinnych zapisów.

 

Od razu coś mnie zastanowiło. Dlaczego tylko 72-godzinna rejestracja? Na przykład, kiedyś musiałem przejść takie badanie trwające 30 dni z powodu podejrzanej arytmii. To było jakieś 15 lat temu. Wówczas te urządzenia były nieporęczne i dziś trudno mi uwierzyć, że nosiłem to elektroniczne pudło cały czas (poza braniem prysznica), ale robiłem to – niczego nie wykazało. Jestem gotów założyć się, że dzisiaj te urządzenia są znacznie mniejsze i mniej irytujące przy noszeniu. Inna rzecz, która przychodzi na myśl: dlaczego nie inteligentne zegarki – smartwatch? HMI szczyci się używaniem najnowszej technologii, ale tu użył prymitywnej technologii. Smartwatch nie tylko wykrywa uderzenia serca i, na przykład, migotanie przedsionków przez charakterystycznie nieregularny rytm, ale niektóre mają także funkcje EKG. No dobrze. Fluktuacje rytmu serca dzieli się na trzy główne pasma częstotliwości: wysoka częstotliwość (HF), niska częstotliwość (LF) i bardzo niska częstotliwość (VLF)44. Zakres HF równa się rytmom z załomkami pojawiającym się między 2,5 a 7 sekund i sądzi się, że odzwierciedla przywspółczulną aktywność, głównie związaną z cyklem oddychania. Zakres LF równa się rytmom i modulacjom załomków, które pojawiają się między 7 a 25 sekund i sugerowano, że odzwierciedla współczulną aktywność w dodatku do aktywności baroreceptorów (czujnik ciśnienia krwi) związanej z krótkoterminową regulacją ciśnienia krwi.  


Środowiskowe parametry mierzono następująco:

Pogodę w przestrzeni i pomiary środowiskowe zdobyto z trzech źródeł, porównując trzy pomiary. Szybkość wiatru słonecznego, indeks Kp, indeks Ap, liczba plam słonecznych, indeks F10.7 i indeks geomagnetycznej polarnej czapy lodowej (PCN) zostały pobrane z NASA Goddard Space Flight Center’s Space Physics Data Facility jako część zestawu danych Omni 2. Poziom promieni kosmicznych pobrano z witryny internetowej Finland’s University of Oulu’s Sodankyla Geophysical Observatory. Moc w czasie zmiennego pola magnetycznego w dwóch pasmach częstotliwości, Rezonansu Schumanna (SRP), 3.5 do 36 Hz i ULF mocy, 2 mHz do 3.5 Hz pobrano z miejsca zapisu w Boulder Creek w Kalifornii. Tabela 2 podsumowuje zasięgi pasm częstotliwości dla HRV i pomiary pola magnetycznego używane w tym badaniu. HeartMath Institute utrzymuje sieć bardzo czułych magnetometrów transduktorowych (Zonge ANT-4; czułość 10−12 T) jako część specjalnego projektu o nazwie Global Coherence Initiative87. Każde miejsce ma dwa magnetometry ustawione na osi północ-południe i wschód-zachód, by wykrywać w czasie lokalnym zmienną siłę pola magnetycznego o stosunkowo szerokim zasięgu częstotliwości (0.001–50 Hz) przy zachowaniu jednolitej częstotliwości reakcji. Infrastruktura zdobywania danych zbiera i podaje czas wszystkich danych używając sygnałów czasu GPS przed przesłaniem danych do wspólnego serwera. Każdy magnetometr jest stale badany w tempie 130 Hz. Wykres 1 pokazuje dane domeny czasu dla danych aktywności środowiskowej przez cały badany okres.

Autorzy użyli następnie wieloczynnikowej regresji liniowej, by spojrzeć na korelacje między każdą zmienną HRV a zmiennymi środowiskowymi opisanymi powyżej. Zastosowali poprawkę Bonferonniego do wielorakich porównań po usunięciu efektów rytmu dobowego. Twierdzą, że odkryli, iż na autonomiczny układ nerwowy miał wpływ wiatr słoneczny i inne czynniki. Na przykład, twierdzą, że nasilenie intensywności wiatru słonecznego było skorelowane z przyspieszeniem bicia serca, co badacze zinterpretowali jako biologiczną reakcję na stres. Wzrost promieni kosmicznych, zmiany aktywności słonecznej i moc rezonansu Schumanna były także związane z wzrostem HRV i aktywności przywspółczulnej.  Możecie spojrzeć na wykresy. Dla mnie są one dość zabałaganione i niezbyt przekonujące.


Nie mogę nie zauważyć szeregu problemów z tym badaniem. Po pierwsze, osiemnastu badanych to bardzo mała próba do takiego badania, a dwie z nich zrezygnowały z badania z powodu niewygody z elektrodami. To jest tylko 16 badanych! No, mówmy poważnie. To jest tylko badanie korelacyjne. Nie było żadnych interwencji badanych poza okresowymi EKG. Mam na poważnie przyjąć, że HMI mógł tylko zwerbować 18 kobiet z jednego szpitala w Arabii Saudyjskiej? Następnie, jak niektórzy wskazywali w komentarzach do tego postu, patrzymy na efekty, które, gdyby w ogóle istniały, byłyby bardzo małe. W jaki sposób można oddzielić takie bardzo małe efekty od dużo większych czynników zakłócających, ćwiczeń fizycznych uczestniczek, diety i tym podobne? Nie widzę, by badacze choćby próbowali.

 

Inny problem zauważył na Twitterz Neuroskeptic:

No więc obejrzałem tę pracę. Myślę, że problemem jest autokorelacja szeregów czasowych. Nie można traktować szeregów czasowych jako  wektora niezależnych obserwacji.

— Neuroskeptic (@Neuro_Skeptic) 20 marca 2018

Ktoś inny napisał:

Myślę, że masz rację: Bonferroni zakłada niezależność. To + olbrzymia ilość szumu -> fatalne

— Guillaume Rousselet (@robustgar) 20 marca 2018

I mają rację. Poprawka Bonferonniego zakłada niezależność zmiennych w wieloczynnikowych porównaniach, ale wyraźnie różne pomiary HRV nie są niezależne zarówno dlatego, że są szeregami czasowymi, jak dlatego, że pewne pomiary są wyliczone z innych. I to wszystko na podstawie tylko szesnastu badanych! W zasadzie to badanie nie jest nawet szczególnie użyteczne jako badanie pilotażowe.


Warto także spojrzeć na prawdopodobieństwo przedstawionej hipotezy. Czy jest możliwe, że warunki geomagnetyczne mogą wpływać na ludzką biologię? Jasne. Czy jest prawdopodobne, że wywierają duży wpływ? No, niezbyt, biorąc pod uwagę minimalną ilość energii doświadczanej przez jednostkę z takich pól magnetycznych i elektrycznych. Jeśli istnieją takie efekty, czy jest prawdopodobne, że to badanie je wykryło? Zdecydowanie nie. Liczba badanych jest zbyt mała i zbieranie danych o HRV nie było wystarczająco długie. A także badacze użyli niepoprawnej, moim zdaniem, analizy statystycznej do wykrycia takich korelacji. Bardzo podejrzewam, że gdyby użyto poprawnego modelowania statystycznego, nie odkryto by żadnych efektów.  


Jeszcze nie widziałem naturopatów chełpiących się tym badaniem, ale wiem, że podoba im się ten projekt. Naturopata Robert Kachko napisał artykuł z jednym z autorów badania, Rollinem McCratym, zachwalający rodzaj badań prowadzonych przez HMI.

 

Jeśli zaś chodzi o “Scientific Reports”, to nie jest to “Nature, mimo że jest to pismo publikowane przez Nature Publishing Group. Niestety, wydaje się, że staje się bardzo modnym pismem i nadal ma pewną szacowność mimo publikowania podejrzanych badań. Naprawdę powinni trzymać się własnych zasad.

 

The Global Coherence Initiative: Woo on a global scale

Respectful Insolence, 21 marca 2018

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Orac


Lekarz onkolog i naukowiec, autor blogu Respectful Insolence, (w życiu codziennym David Gorski). Autor stanowczo podkreśla, że cokolwiek czytamy na jego blogu, to opinie Orca i tylko Oraca dodając, że nie reprezentuje niczyich interesów i krytykuje różne poglądy całkowicie niezależnie od sympatii politycznych ich autorów.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Kameleon przekazuje różne informacje różnymi częściami ciała   Yong   2013-12-14
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
Wielki skandal z biopaliwami   Lomborg   2013-12-19
Przedwczesna wiadomość o śmierci samolubnego genu   Coyne   2013-12-22
Czy jest życie na Europie?   Ridley   2013-12-22
Nowa data udomowienia kotów: około 5300 lat temu – i to w Chinach   Coyne   2013-12-26
Na Zeusa, natura jest przeżarta rują i korupcją   Koraszewski   2013-12-26
Proces cywilizacji   Ridley   2013-12-28
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Żebropławy, czyli dziwactwa ewolucji   Coyne   2013-12-30
Czy może istnieć sztuka bez artysty?    Wadhawan   2013-12-30
Zderzenie mentalności   Koraszewski   2014-01-01
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Delfiny umyślnie narkotyzują się truciznami rozdymków   Coyne   2014-01-04
Długi cień anglosfery   Ridley   2014-01-05
Ciemna materia genetyki psychiatrycznej   Zimmer   2014-01-06
Co czyni nas ludźmi?   Dawkins   2014-01-07
Twoja choroba na szalce   Yong   2014-01-08
Czy mamut włochaty potrzebuje adwokata?   Zimmer   2014-01-09
Pradawne rośliny kwitnące znalezione w bursztynie   Coyne   2014-01-10
Ratując gatunek możesz go niechcący skazać   Yong   2014-01-11
Ewolucja ukryta w pełnym świetle   Zimmer   2014-01-13
Koniec humanistyki?   Coyne   2014-01-15
Jak poruszasz nogą, która kiedyś była płetwą?   Yong   2014-01-16
Jak wyszliśmy na ląd, kość za kością   Zimmer   2014-01-19
Twoja wewnętrzna mucha   Cobb   2014-01-22
Ukwiał żyje w antarktycznym lodzie!   Coyne   2014-01-25
Dlaczego poligamia zanika?   Ridley   2014-01-26
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności   Cobb   2014-01-28
Ewolucja i Bóg   Coyne   2014-01-29
O delfinach, dużych mózgach i skokach logiki   Yong   2014-01-30
Dziennikarski „statek upiorów” Greg Mayer   Mayer   2014-01-31
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi?   Bruce Lyon   2014-02-02
Moda na kopanie nauki   Coyne   2014-02-03
Neandertalczycy: bliscy obcy   Zimmer   2014-02-05
O pochodzeniu dobra i zła   Coyne   2014-02-05
Sposób znajdowania genów choroby   Yong   2014-02-07
Czy humaniści boją się nauki?   Coyne   2014-02-07
Kiedy zróżnicowały się współczesne ssaki łożyskowe?   Mayer   2014-02-10
O przyjaznej samolubności   Koraszewski   2014-02-12
Skąd wiesz, że znalazłeś je wszystkie?   Zimmer   2014-02-15
Nauka odkrywa nową niewiedzę o przeszłości   Ridley   2014-02-18
Żyjące gniazdo?   Zimmer   2014-02-19
Planeta tykwy pospolitej   Zimmer   2014-02-21
Nowe niezwykłe skamieniałości typu “Łupki z Burgess”   Coyne   2014-02-22
Dziennik z Mozambiku: Pardalota   Naskręcki   2014-02-23
Wskrzeszona odpowiedź z kredy na “chorobę królów”   Yong   2014-02-26
Dziennik z Mozambiku: Sybilla     2014-03-01
Spojrzeć ślepym okiem   Yong   2014-03-02
Intelektualne danie dnia  The Big Think   Coyne   2014-03-04
Przeczołgać się przez mózg i nie zgubić się   Zimmer   2014-03-05
Gdzie podziewają się żółwiki podczas zgubionych lat?   Yong   2014-03-10
Supergen, który maluje kłamcę   Yong   2014-03-14
Idea, którą pora oddać na złom   Koraszewski   2014-03-15
Zwycięstwa bez chwały   Ridley   2014-03-17
Twarde jak skała   Naskręcki   2014-03-18
Pasożyty informacyjne   Zimmer   2014-03-19
Seymour Benzer: humor, historia i genetyka   Cobb   2014-03-21
Kto to był Per Brinck?   Naskręcki   2014-03-23
Potrafimy rozróżnić między przynajmniej bilionem zapachów   Yong   2014-03-25
Godzina Ziemi czyli o celebrowaniu ciemności   Lomborg   2014-03-27
Słonie słyszą więcej niż ludzie   Yong   2014-03-30
Niebo gwiaździste nade mną, małpa włochata we mnie   Koraszewski   2014-03-31
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Najstarsze żyjące organizmy   Coyne   2014-04-03
Jak zmienić bakterie jelitowe w dziennikarzy   Yong   2014-04-06
Eureka! Sprytne wrony to odkryły   Coyne   2014-04-07
Sukces upraw GM w Indiach   Lomborg   2014-04-09
Wirus, który sterylizuje owady, ale je pobudza   Yong   2014-04-12
Przystosować się do zmiany klimatu   Ridley   2014-04-14
Jeden oddech, który zmienił planetę   Naskręcki   2014-04-16
Najgorsze w karmieniu komarów jest czekanie   Yong   2014-04-17
Kłopotliwa podróż w przyszłość   Ridley   2014-04-19
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy     2014-04-23
Seksizm w nauce o jaskiniowych owadach   Coyne   2014-04-26
Musza bakteria zaprasza inne muszki na uczty owocowe   Yong   2014-04-27
Zachwycający rabuś, który liczy sto milionów lat   Cobb   2014-04-28
Mądrość (małych) tłumów   Zimmer   2014-04-29
Tak bada się ewolucję inteligencji u zwierząt   Yong   2014-05-02
Fantastyczna mimikra tropikalnego pnącza   Coyne   2014-05-03
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Pomidory tworzą pestycydy z zapachu swoich sąsiadów   Yong   2014-05-07
Potrawy z pasożytów   Zimmer   2014-05-08
Technologia jest często matką nauki, a nie odwrotnie   Ridley   2014-05-09
Montezuma i jego flirty   Coyne   2014-05-11
Insekt dziedziczy mikroby z plemnika taty   Yong   2014-05-12
Polowanie na nietoperze   Naskręcki   2014-05-14
Zmień swoje geny przez zmianę swojego życia   Coyne   2014-05-15
Obrona śmieciowego DNA   Zimmer   2014-05-17
Gdzie są badania zwierzęcych wagin?   Yong   2014-05-20
Niemal ssaki   Naskręcki   2014-05-21
Zobaczyć jak splątane są gałęzie drzewa   Zimmer   2014-05-23
Dlaczego ramiona ośmiornicy nie plączą się   Yong   2014-05-24
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Wąż zgubiony i ponownie odnaleziony   Mayer   2014-05-28
Niespodziewani krewni mamutaków   Yong   2014-05-30
Trochę lepszy  świat   Ridley   2014-05-31
Tam, gdzie są ptaki   Mayer   2014-06-01
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Jestem spełniony   Naskręcki   2014-06-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk