Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 22:10

« Poprzedni Następny »


Głębia ludzkiej historii


Steven Novella 2021-01-19

Narzędzia z środkowego okresu epoki kamienia łupanego
Narzędzia z środkowego okresu epoki kamienia łupanego

Mogliście już słyszeć, że Kleopatra urodziła się bliżej w czasie do wahadłowca kosmicznego (albo lądowania na Księżycu, albo wprowadzenia iPhone – czyli właściwie, wczoraj) niż do budowania piramid. Pierwszy raz, kiedy się to słyszy, wydaje się to dziwne. Mamy tendencję do kondensowania starożytnej historii, jak gdyby był to jeden okres. Trudno też współczesnym ludziom wyobrazić sobie niewiarygodną głębię historii ludzkości. Cywilizacja zmieniła się tak bardzo przez ostatnich 100 lat i przez ostatnie 2000 lat, że trudno wyobrazić sobie tysiące, a nawet dziesiątki tysięcy lat mijających ze stosunkowo niewielkimi zmianami.

Przypomniała mi o tym niedawno ogłoszona wiadomość – dowody przemawiają obecnie za tym, że środkowa epoka kamienia łupanego trwała 20 tysięcy lat dłużej niż sądzono uprzednio. Umieśćmy to w kontekście: wczesna epoka kamienia łupanego z najbardziej prymitywnymi narzędziami kamiennymi zaczęła się około 2,6 miliona lat temu i trwała do około 300 tysięcy lat temu. Nie próbuj nawet wyobrazić sobie 2,3 miliona lat. To obejmuje tylko rodzaj ludzki, ale narzędzia kamienne wyprzedzają ludzi. Od 300 tysięcy do 30 tysięcy lat temu uznawano za środkową epokę kamienia łupanego, gdzie używano bardziej dopracowanych narzędzi i metod ich wytwarzania. Zestaw narzędzi był bardziej zróżnicowany i prawdopodobnie przedstawiał większy wachlarz działań związanych z polowaniem i przetwarzaniem żywności.


Potem, około 50 tysięcy lat temu, zaczęły pojawiać się narzędzia późnej epoki kamiennej. Był to jeszcze wyższej klasy zestaw narzędzi, mniejszych i łatwiejszych do przenoszenia, co prawdopodobnie odzwierciedlało zmianę stylu życia. Środkową epokę kamienną zastąpiła późna epoka kamienna mniej więcej 30 tysięcy lat temu – a przynajmniej tak sądziliśmy.  Nowe dowody wskazują, że kultura średniej epoki kamiennej przetrwała do około 11 tysięcy lat temu wśród izolowanych populacji w Afryce.


Ta uporczywość trwania odzwierciedla fakt, że prehistoryczne populacje były znacznie bardziej izolowane niż nowoczesne populacje. Może także po prostu odzwierciedlać trwałość kultury. Jeśli te populacje nie zmieniały swojej podstawowej strategii przetrwania, nie miały powodu do unowocześniania swojego zestawu narzędzi. Badacze stawiają hipotezę, że zmiany w środowisku pozwoliły na łatwiejsze do pokonania korytarze migracji, powodując mieszanie się kultur i ostateczne zastąpienie ostatnich resztek kultury środkowej epoki kamiennej.  


7000 lat temu (5000 p.n.e.) pojawiają się pierwsze dowody wytapiania miedzi, co było okresem przejściowym (Chalkolitem) do epoki brązu, która rozpoczęła się 3300 lat p.n.e. i trwała do 1200 lat p.n.e.  Metalurgia była wyraźnie olbrzymią innowacją dla ludzkości. W tej technologii chodziło głównie o temperaturę – o to jak potrafili budować piece. Miedź ma stosunkowo niski punkt topnienia, 1084 C, który dawało się osiągnąć w piecach garncarskich owego czasu. Z czasem wykoncypowali, jak łączyć miedź z innymi metalami, takimi jak cyna (która ma punkt topnienia zaledwie 232 C), produkując nowy metal, brąz, który jest twardszy niż każdy ze składników osobno.  


Aby otrzymać żelazo, trzeba podnieść temperaturę do około 1500 stopni (zależnie od rodzaju), więc wymagało to lepszych pieców. Epoka żelaza zaczęła się w różnych regionach w innym czasie, zaczynając od około 1200 lat p.n.e. i dochodząc niemal wszędzie do 500 roku p.n.e.


Historycy zauważyli tutaj ogólny wzór przy patrzeniu na czas do przejścia na następny etap technologii: 2,3 miliony lat, 270 tysięcy lat, 23 tysiące lat, 2 tysiące lat. Wokół dokładnego datowania jest trochę luzu, ponieważ przejście trwało w czasie i starsze technologie utrzymywały się w regionach lub izolowanych populacjach przez stosunkowo długi czas.  Ogólny wzór jest jednak dość wyraźny – każde wielkie przejście zdarzało się o około jeden rząd wielkości szybciej niż poprzednie. Jeśli rozważymy rozwój technologiczny przez ostatnie 2000 lat, to przyspieszenie wydaje się potwierdzać. Trudniej ustalać wyraźne technologiczne “epoki”, ponieważ tak wiele rodzajów technologii zmienia się przez cały czas. Nie ma dłużej jednego, dominującego zestawu narzędzi, który może określić ogólny poziom technologii. Niemniej, w przybliżeniu, wzór wydaje się utrzymywać.   


To jest podstawowa przesłanka w koncepcjach takich jak technologiczna osobliwość. Kurzweil i inni twierdzą, że ten wzór będzie kontynuowany aż olbrzymi postęp technologiczny będzie dział się tak szybko, że linia czasowa do przewidywania lub ekstrapolowania przyszłej technologii skurczy się w zasadzie do zera, do osobliwości, poza którą nie możemy spojrzeć. Nie całkiem kupuję tę przesłankę, bo sądzę, że inne wzory zaczną zakłócać ten ogólny wzór przyspieszającego procesu. Problem polega na tym, że próbujemy przewidzieć przyszłe wzory zmian przez ekstrapolowanie wzorów z przeszłości, ale to zakłada, że wszystkie ważne siły pozostaną te same.


Jest możliwe jednak, że natkniemy się na praktyczne ograniczenia. Choć jest prawdą, że nasza wiedza i technologiczna sprawność nadal może przyspieszać, trudność zadań, które próbujemy rozwiązać, także zwiększa się. Postęp technologiczny jest więc inny w różnych dziedzinach. Na przykład, podróże samolotami pasażerskimi nie są dziś szybsze niż pół wieku temu. Są praktyczne ograniczenia tego, jak szybko może lecieć odrzutowiec, będzie więc potrzeba wielkiej zmiany technologicznej, by to przezwyciężyć. Będzie postęp, ale nie jest on liniowy, a więc trudno ekstrapolować.


Bardzo chciałbym mieć dostęp do “Encyclopedia Galactica” i móc poczytać historię technologicznego rozwoju wielu różnych gatunków, żeby zobaczyć, jakie wzory istnieją, żeby spojrzeć na naszą technologiczną przyszłość z perspektywy przeszłości innych. To się jednak najprawdopodobniej nie zdarzy, więc musimy zadowolić się próbą ekstrapolacji wzorów z przeszłości, do czego jednak istnieją poważne zastrzeżenia.  


Obecnie znajdujemy się pośrodku technologicznej historii (chociaż może to być artefakt naszej perspektywy). Mamy tendencję do wielkiego niedoceniania głębi historii, bo po prostu jest to poza naszym doświadczeniem. Potrzeba milionów lat na zauważalną zmianę w technologii wykracza zwyczajnie poza naszą perspektywę. To samo prawdopodobnie dotyczy naszej przyszłości – bardzo trudno byłoby nam wyobrazić sobie tempo przyszłego postępu technologicznego. Możemy być na jakimś zakręcie historii. Równocześnie może być tak, że przyszła technologia może natknąć się na znaczne okresy stabilizacji z powodu praw fizyki i kwestii praktyczności. Chyba musimy poczekać i zobaczyć.  

 

Deep History

NeuroLogica Blog, 11 stycznia 2021

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Steven Novella 

Neurolog, wykładowca na Yale University School of Medicine. Przewodniczący i współzałożyciel New England Skeptical Society. Twórca popularnych (cotygodniowych) podkastów o nauce The Skeptics’ Guide to the Universe. Jest również dyrektorem Science-Based Medicine będącej częścią James Randi Educational Foundation (JREF), członek Committee for Skeptical Inquiry (CSI) oraz członek założyciel Institute for Science in Medicine. Prowadzi blog Neurologica.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj




Komentarze
2. Odp. Jerzy Majzer 2021-01-21
1. Produkcja miedzi. Jerzy Majzer 2021-01-19


Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Kameleon przekazuje różne informacje różnymi częściami ciała   Yong   2013-12-14
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
Wielki skandal z biopaliwami   Lomborg   2013-12-19
Przedwczesna wiadomość o śmierci samolubnego genu   Coyne   2013-12-22
Czy jest życie na Europie?   Ridley   2013-12-22
Nowa data udomowienia kotów: około 5300 lat temu – i to w Chinach   Coyne   2013-12-26
Na Zeusa, natura jest przeżarta rują i korupcją   Koraszewski   2013-12-26
Proces cywilizacji   Ridley   2013-12-28
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Żebropławy, czyli dziwactwa ewolucji   Coyne   2013-12-30
Czy może istnieć sztuka bez artysty?    Wadhawan   2013-12-30
Zderzenie mentalności   Koraszewski   2014-01-01
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Delfiny umyślnie narkotyzują się truciznami rozdymków   Coyne   2014-01-04
Długi cień anglosfery   Ridley   2014-01-05
Ciemna materia genetyki psychiatrycznej   Zimmer   2014-01-06
Co czyni nas ludźmi?   Dawkins   2014-01-07
Twoja choroba na szalce   Yong   2014-01-08
Czy mamut włochaty potrzebuje adwokata?   Zimmer   2014-01-09
Pradawne rośliny kwitnące znalezione w bursztynie   Coyne   2014-01-10
Ratując gatunek możesz go niechcący skazać   Yong   2014-01-11
Ewolucja ukryta w pełnym świetle   Zimmer   2014-01-13
Koniec humanistyki?   Coyne   2014-01-15
Jak poruszasz nogą, która kiedyś była płetwą?   Yong   2014-01-16
Jak wyszliśmy na ląd, kość za kością   Zimmer   2014-01-19
Twoja wewnętrzna mucha   Cobb   2014-01-22
Ukwiał żyje w antarktycznym lodzie!   Coyne   2014-01-25
Dlaczego poligamia zanika?   Ridley   2014-01-26
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności   Cobb   2014-01-28
Ewolucja i Bóg   Coyne   2014-01-29
O delfinach, dużych mózgach i skokach logiki   Yong   2014-01-30
Dziennikarski „statek upiorów” Greg Mayer   Mayer   2014-01-31
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi?   Bruce Lyon   2014-02-02
Moda na kopanie nauki   Coyne   2014-02-03
Neandertalczycy: bliscy obcy   Zimmer   2014-02-05
O pochodzeniu dobra i zła   Coyne   2014-02-05
Sposób znajdowania genów choroby   Yong   2014-02-07
Czy humaniści boją się nauki?   Coyne   2014-02-07
Kiedy zróżnicowały się współczesne ssaki łożyskowe?   Mayer   2014-02-10
O przyjaznej samolubności   Koraszewski   2014-02-12
Skąd wiesz, że znalazłeś je wszystkie?   Zimmer   2014-02-15
Nauka odkrywa nową niewiedzę o przeszłości   Ridley   2014-02-18
Żyjące gniazdo?   Zimmer   2014-02-19
Planeta tykwy pospolitej   Zimmer   2014-02-21
Nowe niezwykłe skamieniałości typu “Łupki z Burgess”   Coyne   2014-02-22
Dziennik z Mozambiku: Pardalota   Naskręcki   2014-02-23
Wskrzeszona odpowiedź z kredy na “chorobę królów”   Yong   2014-02-26
Dziennik z Mozambiku: Sybilla     2014-03-01
Spojrzeć ślepym okiem   Yong   2014-03-02
Intelektualne danie dnia  The Big Think   Coyne   2014-03-04
Przeczołgać się przez mózg i nie zgubić się   Zimmer   2014-03-05
Gdzie podziewają się żółwiki podczas zgubionych lat?   Yong   2014-03-10
Supergen, który maluje kłamcę   Yong   2014-03-14
Idea, którą pora oddać na złom   Koraszewski   2014-03-15
Zwycięstwa bez chwały   Ridley   2014-03-17
Twarde jak skała   Naskręcki   2014-03-18
Pasożyty informacyjne   Zimmer   2014-03-19
Seymour Benzer: humor, historia i genetyka   Cobb   2014-03-21
Kto to był Per Brinck?   Naskręcki   2014-03-23
Potrafimy rozróżnić między przynajmniej bilionem zapachów   Yong   2014-03-25
Godzina Ziemi czyli o celebrowaniu ciemności   Lomborg   2014-03-27
Słonie słyszą więcej niż ludzie   Yong   2014-03-30
Niebo gwiaździste nade mną, małpa włochata we mnie   Koraszewski   2014-03-31
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Najstarsze żyjące organizmy   Coyne   2014-04-03
Jak zmienić bakterie jelitowe w dziennikarzy   Yong   2014-04-06
Eureka! Sprytne wrony to odkryły   Coyne   2014-04-07
Sukces upraw GM w Indiach   Lomborg   2014-04-09
Wirus, który sterylizuje owady, ale je pobudza   Yong   2014-04-12
Przystosować się do zmiany klimatu   Ridley   2014-04-14
Jeden oddech, który zmienił planetę   Naskręcki   2014-04-16
Najgorsze w karmieniu komarów jest czekanie   Yong   2014-04-17
Kłopotliwa podróż w przyszłość   Ridley   2014-04-19
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy     2014-04-23
Seksizm w nauce o jaskiniowych owadach   Coyne   2014-04-26
Musza bakteria zaprasza inne muszki na uczty owocowe   Yong   2014-04-27
Zachwycający rabuś, który liczy sto milionów lat   Cobb   2014-04-28
Mądrość (małych) tłumów   Zimmer   2014-04-29
Tak bada się ewolucję inteligencji u zwierząt   Yong   2014-05-02
Fantastyczna mimikra tropikalnego pnącza   Coyne   2014-05-03
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Pomidory tworzą pestycydy z zapachu swoich sąsiadów   Yong   2014-05-07
Potrawy z pasożytów   Zimmer   2014-05-08
Technologia jest często matką nauki, a nie odwrotnie   Ridley   2014-05-09
Montezuma i jego flirty   Coyne   2014-05-11
Insekt dziedziczy mikroby z plemnika taty   Yong   2014-05-12
Polowanie na nietoperze   Naskręcki   2014-05-14
Zmień swoje geny przez zmianę swojego życia   Coyne   2014-05-15
Obrona śmieciowego DNA   Zimmer   2014-05-17
Gdzie są badania zwierzęcych wagin?   Yong   2014-05-20
Niemal ssaki   Naskręcki   2014-05-21
Zobaczyć jak splątane są gałęzie drzewa   Zimmer   2014-05-23
Dlaczego ramiona ośmiornicy nie plączą się   Yong   2014-05-24
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Wąż zgubiony i ponownie odnaleziony   Mayer   2014-05-28
Niespodziewani krewni mamutaków   Yong   2014-05-30
Trochę lepszy  świat   Ridley   2014-05-31
Tam, gdzie są ptaki   Mayer   2014-06-01
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Jestem spełniony   Naskręcki   2014-06-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk