Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 12:17

« Poprzedni Następny »


Ewolucyjne korzyści udawania ofiary


Cory Clark 2021-03-11

Odlew ofiary wybuchu Wesuwiusza. 
Odlew ofiary wybuchu Wesuwiusza. 

Pojęcie ofiary ma ładunek negatywny: “postawa kogoś skrzywdzonego, zniszczonego, kogoś komu zadano cierpienie”. Równocześnie u ludzi ewolucja wykształciła empatię w reakcji na cierpienie innych i skłonność do udzielania pomocy, tak aby cierpienie złagodzić lub jakoś wynagrodzić. W efekcie sygnalizowanie cierpienia może być skuteczną strategią zdobywania zasobów. Ofiary zyskują uwagę, sympatię, pozycję społeczną, jak również finansowe wsparcie i inne dobra. Bycie ofiarą może również dawać pewien rodzaj władzy. Może usprawiedliwiać żądanie kary, dawać upoważnienie lub psychologiczną podstawę do zabierania głosu w pewnych sprawach, a nawet zyskiwać moralną bezkarność niecnych postępków ofiary.

Zapewne większość ofiar chętnie zrezygnowałaby z takich korzyści, gdyby tylko mogły uniknąć swojej niedoli. Kiedy jednak status ofiary przynosi korzyści, może być bodźcem do sygnalizowania cierpienia, do przesady, a nawet do symulowania cierpienia. Tak jest szczególnie w kontekście, kiedy mamy do czynienia z rzekomymi psychologicznymi krzywdami i kiedy skargi kierowane są do osób trzecich, kiedy owe krzywdy są niewidoczne, trudne do zweryfikowania i opierają się wyłącznie na zeznaniach osoby pokrzywdzonej. Takie okoliczności pozwalają ludziom pozbawionym skrupułów na wykorzystywanie życzliwości i sympatii innych przez uzurpowanie statusu ofiary dla osobistych korzyści. I to się oczywiście zdarza.


Niedawno opublikowane badania
pokazują, że ludzie, którzy częściej niż inni sygnalizują swoje cierpienie (rzeczywiste, przesadzone czy symulowane), mogą częściej kłamać lub oszukiwać dla osobistych korzyści i oczerniać innych, żeby osiągnąć swój cel. Sygnalizowanie cierpienia jest skorelowane z licznymi niespecjalnie pięknymi cechami osobowości, takimi jak narcyzm, makiawelizm (skłonnością do manipulowania i wykorzystywania innych dla własnej korzyści), poczuciem że “mi się należy”, obniżonym poziomem uczciwości i pokory.           


Badacze z Immorality Lab na University of British Columbia utworzyli skalę sygnalizowania cierpienia pozwalającą na mierzenie, jak często ludzie informują innych o swoich krzywdach i nieszczęściach. Ci, którzy uzyskiwali najwyższą pozycję na tej skali, byli bardziej skłonni do demonstrowania własnej cnotliwości, ale równocześnie przywiązywali mniejszą wagę do własnej tożsamości moralnej. Innymi słowy, sygnalizujący swoje pokrzywdzenie byli bardziej zainteresowani tym, żeby wyglądać na moralnie przyzwoitych, ale mniej zainteresowani w byciu moralnym niż ci, którzy rzadziej sygnalizowali swoje cierpienia.    


W jednym z badań uczestnicy plasujący się wyżej na skali sygnalizowania cierpienia i własnej cnotliwości byli (przeciętnie) bardziej skłonni do kłamstwa i oszustwa w celu uzyskania wynagrodzenia. W innym badaniu uczestnicy zostali poproszeni o wyobrażenie sobie scenariusza, w którym kolega (z którym konkurowali) zrobił coś nie tak jak trzeba, mimo, że normalnie był życzliwy. Ci, którzy częściej sygnalizowali swoją cnotliwość i swoje cierpienie, częściej również interpretowali dwuznaczne zachowanie jako dyskryminujące i oskarżali o złe traktowanie, którego scenariusz wcale nie sugerował.


Sprawdzano w tych badaniach poziom internalizacji cech uznawanych za moralne (a dokładniej dających priorytet moralnym wyborom) w relacji do tych zmiennych demograficznych, które mogą być kojarzone z większym narażeniem na zostanie rzeczywistą ofiarą. Analiza statystycznie istotnych korelacji wydaje się wskazywać na możliwość istnienia typów osobowości, które niezależnie od rzeczywistego doświadczenia krzywd lub poziomu internalizacji zasad zachowań moralnych, skłaniają jednostkę do sygnalizowania cierpienia w celu pozyskania korzyści od innych.      


Zarówno to badanie, jak i inne przeprowadzone ostatnio badania wskazują, że silne poczucie bycia ofiarą może być stabilną cechą osobowości. Tego rodzaju cecha osobowości charakteryzuje się potrzebą uznania i empatii dla siebie jako ofiary, poczuciem wyższości moralnej i brakiem empatii dla cierpienia innych. Ta cecha osobowości okazała się być stosunkowo trwała, występowała w kontekstach różnych relacji i była również związana z większą ostrością w ocenie doznanych krzywd, silniejszą urazą i mściwością, nieufnością, neurotycznością i skłonnością do przypisywania negatywnych cech innym.


Łącznie wyniki badań sugerują, że twierdzenia o własnym cierpieniu mogą wynikać nie tylko z powodu rzeczywiście doznanych krzywd, ale mogą być efektem pewnych cech osobowości. Aczkolwiek nie mamy wpływu na pojawiania się tego rodzaju cech, warto badać jakie czynniki środowiskowe mogą zachęcać do ekspresji cierpiętnictwa i nieustających żalów.


Ogólnie rzecz biorąc, ludzie nagradzają sygnalizowanie bycia ofiarą. Jedno z tych badań polegało na pytaniu o gotowość przekazania pieniędzy przez GoFundMe dla młodej kobiety zbierającej na opłatę studiów, która w swojej prośbie wspomniała o trudnym dzieciństwie oraz podobnego apelu o wsparcie, gdzie nie było żadnych dodatkowych szczegółów. Wzmianka o trudnym dzieciństwie znacznie częściej skłaniała do wyrażenia gotowości pomocy. W wielu przypadkach taki wynik jest moralnie pożądany. Chcemy, aby ludzie pomagali tym, którzy cierpieli i którzy są w większej potrzebie. Jednak, gdy wiadomo, że można osiągnąć korzyści poprzez eksponowanie niektórych informacji biograficznych, skłania to oportunistów do wyolbrzymiania lub konfabulowania opowieści o cierpieniu. Podobnie jak ludzie mogą przekazywać fałszywe informacje o swoich kompetencjach dla podniesienia swojego statusu w oczach innych lub dla pozyskania osobistych korzyści (np. przez doping w sporcie lub chwaląc się w  mediach społecznościowych, czy podczas spotkań towarzyskich) i podobnie jest z  przekłamaną prezentacją swojej moralności, dla pozyskania dobrej reputacji (np. zachowując się lepiej w kontekście publicznym niż w sytuacjach prywatnych). Tak samo jest z uzurpowaniem statusu ofiary w celu uzyskania niezasłużonej sympatii i odszkodowania.


Warto zwrócić uwagę na fakt, że współcześnie sygnalizowanie cierpienia kierowane jest często do obcych ludzi za pośrednictwem mediów społecznościowych i stron specjalizujących się w pozyskiwaniu funduszy. Może to prowadzić do zwiększenia zasięgu i skuteczności nieuczciwych próśb o pomoc, ponieważ odbiorcy nie mają możliwości zbadania ich prawdziwości, a bezpodstawne podejrzenia uzurpacji cierpienia ukazują nas jako ludzi bezdusznych.            


Kiedy ktoś świadomie krzywdzi członka swojej rodziny, przyjaciela, kogoś z najbliższego otoczenia zawodowego, może chcieć to wynagrodzić, ofiara może odwołać się bezpośrednio do sprawcy i oczekiwać jakiejś rekompensaty. Nawet jeśli sprawca ma niewielkie wyrzuty sumienia, otoczenie (przyjaciele, rodzina), widząc krzywdę, są skłonni do współczucia i udzielenia pomocy. Tymczasem apele do zupełnie nieznanych osób dają szczególną okazję do kłamstwa, ponieważ można stworzyć poruszający obraz dla osób nie znających sytuacji ani charakteru prezentującego taki apel. Oczywiście nie oznacza to, że wszystkie (czy nawet większość) tego rodzaju apeli do naszej wrażliwości są oszustwem. Jest to tylko informacja, że taka strategia może być preferowana przez tych, których skargi zostały zignorowane (lub byłyby prawdopodobnie zignorowane) przez osoby, które mają najwięcej informacji.


Niemal wszyscy ludzie w jakimś momencie swojego życia doświadczyli krzywdzącej sytuacji i złego traktowania przez innych. Wielu stawia czoła tym wyzwaniom po cichu, albo samotnie, albo z pomocą bliskich. Mniejszość wykorzystuje sytuację dla zdobycia sympatii, podniesienia swojego statusu, uzyskania rekompensaty od ludzi obcych. Kiedy nadużycie wypływa na wierzch, powoduje to często dramatyczne skutki dla ich reputacji, a nawet może się skończyć karą więzienia. Jednak na krótką metę ta strategia może przy mniejszym wysiłku przynosić większe korzyści, aniżeli samodzielne rozwiązywanie problemów.          


To wszystko nie oznacza, oczywiście, że nie ma prawdziwych ofiar lub że nie powinniśmy w  miarę naszych możliwości opiekować się ofiarami. Jednak, jednym z powodów, dla których warto zastanowić się nad systemem zachęt, które tworzymy, jest właśnie to, że istnieją prawdziwe ofiary, tymczasem uzurpujący sobie status ofiar wyczerpują dostępne zasoby dla prawdziwych ofiar. Nadmierna ufność może prowadzić do niewłaściwego rozdziału zasobów i inicjowania dysfunkcjonalnego cyklu wspierania pseudoofiar w społeczeństwie jako całości. Na przykład badania pokazały, że ludzie niekiedy podbijają swój status występując w roli ofiar dyskryminacji, kiedy są oskarżani o dyskryminowanie innych lub kiedy można o nich powiedzieć, że faktycznie są względnie uprzywilejowani.


To zjawisko może również pomóc wyjaśnić dlaczego ludzie tak często mają wrażenie, że w wielu trudnych sytuacjach są pomijani. Na przykład w reprezentatywnym sondażu przeprowadzonym wśród dorosłych Amerykanów, około 65 procent respondentów zgadzało się ze zdaniem, że system działa przynajmniej w pewnym stopniu przeciwko nim. Około 55 procent odpowiadających uważa, że rzadko otrzymują to, na co zasługują w życiu. Większość ludzi wydaje się myśleć, że system jest ogólnie niesprawiedliwy wobec nich. Zaś nawyk postrzegania siebie jako ofiary i sygnalizowanie cierpienia są na ogół niezależne od ideologii politycznej. Podobnie, kiedy badamy wiele źródeł konfliktu między grupami, okazuje się, że nie jest to problem „onych” ale ogólnie ludzi.


Nasi przodkowie mogli łatwiej wykryć nałogowych czy fałszywych nabieraczy na cierpienia i odróżnić od tych, którzy faktycznie potrzebowali pomocy. Żyli w mniejszych grupach, gdzie wszyscy wszystkich znali i wszystko wiedzieli, nabieracze ponosili większe ryzyko wykrycia oszustwa.     


Dla odmiany w nowoczesnym, zamożnym społeczeństwie ludzie mogą sygnalizować trudne do zweryfikowania dramaty cierpienia drogą elektroniczną do dziesiątków tysięcy zupełnie nieznanych osób. Aczkolwiek prawdziwe ofiary mogą również skorzystać w takim środowisku (ponieważ mogą dotrzeć do szerszej publiczności i otrzymać większą pomoc), jednak jest rzeczą nieuniknioną, że mniej uczciwe jednostki będą wykorzystywały te same narzędzia docierania do masowego odbiorcy, żeby zdobyć zasoby i stworzyć system korzystny dla pseudoofiar, który w efekcie uderzy we wszystkich. Ci, którzy najbardziej krzykliwie rozgłaszają swoje cierpienie mogą być oszustami.


The Evolutionary Advantages of Playing Victim

Quillette, 27.02.2021

Tłumaczeie: Andrzej Koraszewski


Cory Clark

Jest psycholożką, prowadzi badania na University of Pennsylvania.  Twitter @ImHardcory.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Uprawy GM są dobre dla środowiska     2014-07-08
Bliskie spotkania z baronem MünchausenemPaulina Łopatniuk     2017-07-22
Indyjscy farmerzy wysiali ziarna GMO w proteście obywatelskiego nieposłuszeństwa     2019-06-13
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Maniok o wysokiej zawartości żelaza i cynku może poprawić odżywianie i zdrowie w Afryce Zachodniej     2019-02-05
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy     2014-04-23
Wojna domowa w ludzkim genomie     2014-10-13
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Film dokumentalny “Know GMO”, nakręcany w Afryce, stawia wyzwanie panikarskiej kampanii straszenia ludzi     2015-11-07
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Maleńkim lisom na Wyspach Santa Barbara brakuje różnorodności genetycznej i strachu przed ludźmi     2016-05-15
Ekomodernizm i zrównoważona intensyfikacja     2015-06-17
Chemicznie zakamuflowana żaba     2015-12-12
Nie jesteśmy wszyscy neandertalczykami: tak postępuje nauka     2016-02-02
Strepsiptera – najdziwaczniejsze owady?     2015-12-22
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Ogniska odry w Brooklynie w 2013 r.: Badanie kosztów antyszczepionkowej pseudonauki     2018-08-14
Atak “doktorostwa Wolfson” na rodziców chłopca, który zmarł na koklusz     2018-09-20
Naiwna promocja “integrowania” znachorstwa do medycyny     2018-01-29
Triumf Mao: Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnie akceptuje szarlatanerię tradycyjnej chińskiej medycyny     2019-06-04
Rolnictwo biodynamiczne: podobne do antropozoficznej medycyny, ale dla farm     2018-04-06
Fabrizio Benedetti pyta: “Czy badania placebo wzmacniają pseudonaukę?”     2019-11-01
Naturopaci: potrafią uczynić nawet sól z Epsom potencjalnym zabójcą     2017-10-23
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Szarlatan handlujący fałszywą nadzieją     2017-05-12
Czego może nas nauczyć była zwolenniczka antyszczepionkowców, Kelley Watson-Snyder     2019-08-30
Nanocząstki: nowy, jedyny, prawdziwy powód wszystkich chorób?     2017-03-24
Finansowanie społecznościowe terapii komórkami macierzystymi o nieudowodnionej skuteczności: wykorzystywanie hojności obcych, by płacić za szarlatanerię     2018-05-18
Antyszczepionkowcy - pielęgniarka lub lekarz nie powinni opiekować się dziećmi     2018-09-10
Wybuchy epidemii odry w Europie: zapowiedź tego, co przyjdzie do USA?     2017-07-24
Szczepionka HPV działa. Koniec kropka     2019-07-13
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Śmiertelność z powodu raka nadal spada wbrew twierdzeniom szarlatanów     2020-02-11
Efekt Krugera-Dunninga, antyszczepionkowcy i arogancja ignorancji     2018-08-09
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Tydzień Świadomości Homeopatii. Pomaga przypomnieć ludziom, że jest to szarlataneria!     2018-05-02
Plastry uśmierzające ból z Luminas: gdzie słowa „kwantum” i „energia” w rzeczywistości znaczą „magia”     2018-09-07
Zabobonne pojęcia u sedna przekonań antyszczepionkowych     2017-08-21
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Jak to jest, że Stanisław Burzyński nadal żeruje na zrozpaczonych pacjentach z rakiem?     2018-05-12
Helen Lawson i czarna maść: wycinanie, wypalanie i zatruwanie w sposób „naturalny”     2018-06-09
Homeopatia, wibracje i oszustwo     2018-06-12
Kolejne przypomnienie, nie ma epidemii autyzmu     2017-03-13
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Naturopatyczna propaganda głosi normalne porady dotyczące stylu życia jako własne i dodaje szamaństwo     2018-02-14
Rzekł antyszczepionkowiec: Szczepionki powodują autyzm u psów!     2017-04-28
Dychotomiczne myślenie, niepewność i zaprzeczanie nauce     2020-01-01
Dlaczego szarlatani nie powinni nadzorować sami siebie     2019-05-08
Zły tydzień dla homeopatii jest dobrym tygodniem dla nauki     2018-03-23
Inicjatywa „Globalna Spójność”: nonsens na globalną skalę     2018-04-11
Dziennik z Mozambiku: Sybilla     2014-03-01
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Musi się potępić akademicki mobbing uczonego     2018-12-14
Przekonania antyoświeceniowe są „zaskakująco trwałe”     2018-05-11
Na zdrowie: izraelscy naukowcy warzą piwo na ”wskrzeszonych” drożdżach sprzed 5000 lat     2019-05-31
Ostateczna klęska teorii ewolucji     2016-02-15
Co mówi nam ruch płaskiej Ziemi     2018-05-17
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności   Cobb   2014-01-28
Uderzające podobieństwo: rewolucyjne wyniki badań nad bliźniętami   Dynesen   2018-08-27
Opera mydlana z życia łysek amerykańskich, część III   Lyon   2017-07-28
Edytowanie genów kluczem do ulepszenia podstawowych upraw w Afryce   Abugu   2021-10-01
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Ugandyjscy studenci nalegają na powszechne stosowanie biotechnologii i uchwalenie prawa o biobezpieczeństwie   Agaba   2021-11-17
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
Czy wykształceni ludzie są bardziej antysemiccy?   Albert Cheng i Ian Kingsbury   2021-04-05
Fałszywe nadzieje i niewidzialni wrogowie   Anomaly   2018-02-09
Skuteczny kontra patologiczny altruizm   Anomaly   2018-10-10
Dziwaczny rodzaj rasistowskiego patriarchatu   Arora   2020-12-31
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Wszystkie antyizraelskie wiadomości zasługują na publikację   Bard   2021-09-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
Opowieść o dwóch krzywych dzwonowych   Ben Winegard   2017-04-12
Przeddarwinowscy “darwiniści”   Berry   2020-10-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Niebezpieczne życie antropologa   Blackwell   2019-10-12
Nowe zastosowania zużytych filtrów do dializy   Blum   2018-08-07
Odwołajcie antyszczepionkową konferencję w Tel Awiwie   Blum   2019-11-15
Fałszywa pokora nie uratuje planety   Boudry   2020-01-09
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
Ryzyko niewarte podejmowania: list otwarty do moich kolegów w świecie akademickim   Boutwell   2017-06-14
Stagnacja socjologii i jej przyczyny   Boutwell   2017-03-21
Ewolucyjne wyjaśnienie nienaukowych przekonań   Bretl   2020-01-31
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi?   Bruce Lyon   2014-02-02
Zaprzeczanie neuronauce o różnicach płci   Cahill   2019-04-05
Propaganda w wykonaniu nauczycieli akademickich   Chesler   2021-06-02
Nagonka na Izrael grasuje w stowarzyszeniach nauk ścisłych, medycyny i edukacji   Chesler   2021-06-24
Ugandyjski dziennikarz: jak informować o biotechnologii, kiedy jej krytycy rozsiewają dezinformację?   Christopher Bendana   2017-11-03
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
Zrozumienie nowoczesnych horrorów afrykańskich zakorzenionych w handlu niewolnikami przez Ocean Indyjski   Clarfield   2019-02-28
Ewolucyjne korzyści udawania ofiary   Clark   2021-03-11
Co byłoby, gdyby Wilkins i Franklin umieli ze sobą współpracować?   Cobb   2016-09-03
Ewolucja człowieka: zarośnięty brzeg   Cobb   2016-02-24
Google świętuje Antoniego van Leeuwenhoeka   Cobb   2016-10-31
Ogony CAT osłabiają centralny dogmat – dlaczego ma to znaczenie i dlaczego nie ma   Cobb   2015-01-08
Z okazji urodzin Maxa Delbrücka   Cobb   2016-09-22
Wesołych Świąt od Oswalda Avery’ego – ale co byłoby, gdyby zmarł wcześniej?   Cobb   2016-12-30
Kacze dzioby, Umwelt i a priori Kanta   Cobb   2019-03-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk