Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 12:07

« Poprzedni Następny »


Czy koniki morskie coś nam mówią o LGBT? Błąd naturalistyczny popełniony przez Sussex Wildlife Trust


Jerry A. Coyne 2022-01-25


Codziennie dostaję sześć lub siedem linków o zainfekowaniu społeczeństwa przez “przebudzonych”. Linki są często niepokojące i przygnębiające. Nie mogę pisać o wszystkim. Czuję się jednak zmuszony do pisania, kiedy ludzie próbują naginać biologię, by pasowała do ich ideologicznej narracji. Najpoważniejszym przykładem tego jest twierdzenie, że nie ma niczego takiego jak binarność płci u ludzi i innych zwierząt, co po prostu jest błędne. Samce mają małe, ruchliwe gamety (to jest definicja), a samice duże i nieruchome. Zgodnie z tą definicją około 99,99% ludzi jest albo płci żeńskiej, albo męskiej. Hermafrodytyzm lub inne formy pośrednie nie są “innymi płciami”; są anomaliami rozwojowymi. (To nie jest uwłaczanie ludzkim formom pośrednim; to jest stwierdzenie faktu, że otrzymujesz te bardzo rzadkie formy pośrednie tylko wtedy, kiedy rozwój wypada z toru, który wyewoluował dla zapewnienia binarności płci.)

Próby powoływania się na przyrodę jako sposób uzasadniania ludzkiego zachowania, moralności lub ideologii, jest przykładem “błędu naturalistycznego”, zazwyczaj opisywanego jako błąd powiedzenia „co widzimy w naturze, jest dobre w ludziach”. I jest to głupi błąd, ponieważ wiele zwierząt zachowuje się w naturze w sposób, który uznalibyśmy za niemoralny w naszym gatunku (Na przykład, szympansy atakują inne stada szympansów i rozrywają schwytane osobniki, kiedy te jeszcze są żywe. Samice niektórych pająków po kopulacji zjadają samce.) Nie możemy szukać moralności w przyrodzie, ponieważ u swoich podstaw przyroda jest amoralna, bowiem zwierzęta nie mają zdolności rozumowania i dochodzenia do wyważonych sądów na temat tego, jak się zachowywać.


Kiedy więc Sussex Wildlife Trust próbuje użyć ciąży samców koników morskich jako uzasadnienia dla LGBT [“queerness”], jak to robi poniżej, popełniają błąd naturalistyczny. Powodem, dla którego nie powinniśmy dyskryminować nie-cispłciowych ludzi, jest to, że dyskryminacja jest zła i krzywdząca, a nie dlatego, że samce koników morskich (i, nawiasem mówiąc, samce ryb igliczni, wbrew temu, co mówi tweet poniżej) zachodzą w ciążę. Samce kaczki krzyżówki zabijają czasami samice podczas wymuszonej kopulacji, która u ludzi byłaby odpowiednikiem gwałtu. Czy to znaczy, że można gwałcić? Sami rozumiecie, o co mi chodzi.  


Tutaj jest tweet.


[Część tematu włączenia w tym tygodniu i & #QueerEcology – niewiarygodny gatunek, konik morski, z jedyną prawdziwie odwróconą ciążą. Samce zachodzą w ciążę & rodzą. To jest pławikonik znaleziony w Sussex]
[Część tematu włączenia w tym tygodniu i & #QueerEcology – niewiarygodny gatunek, konik morski, z jedyną prawdziwie odwróconą ciążą. Samce zachodzą w ciążę & rodzą. To jest pławikonik znaleziony w Sussex]

Teraz trochę biologii zanim przejdziemy do omówienia załączonego artykułu. Koniki morskie mają fascynujący system zalotów i rozmnażania. Wyewoluowały w ten sposób, że samce zazwyczaj opiekują się jajami. (U wielu gatunków samce wykonują przynajmniej połowę opieki i wychowania). U koników morskich, igliczni i pławikonika australijskiego dzieje się to w ten sposób, że samce zamykają jaja w torbach, jak kangury, gdzie samce zapładniają je i przetrzymują do wyklucia się. (To może być sposób podniesienia liczby potomstwa przez ochronę zapłodnionych jaj.) Ważne jest to, że u koników morskich i igliczni samice produkują jaja szybciej niż samce mogą je wkładać do toreb, więc samice zawsze rozglądają się za “pustym” samcem. W odróżnieniu od sytuacji wśród większości innych zwierząt samice konkurują więc o uwagę samców i dobór płciowy jest odwrócony. Jest to odwrotność tego, co dzieje się u większości innych gatunków, w których samce konkurują o zapłodnienie samic. Dlatego też, jeśli jest płciowy dymorfizm u koników morskich,  samice mają bardziej wyszukane ozdoby i więcej drugorzędowych cech płciowych. (Patrz także tutaj.)


Proszę zauważyć, że samce, choć opiekują się zapłodnionymi jajami i w tym sensie są w ciąży, nadal są samcami, ponieważ produkują plemniki, nie zaś jaja. Można więc powiedzieć, że “samce zachodzą w ciążę” ale nie jest to tym samym, co transpłciowi mężczyźni, którzy mogą czasami zajść w ciążę, ani też ciąża koników morskich nie pokazuje w jakiś sposób, że ciąża transpłciowego mężczyzny jest „w porządku” lub „moralna”. Jest całkowicie w porządku, ale nie dlatego, że znajdujesz ją w jakimś morskim gatunku.


Lubię pokazywać studentom wideo (poniżej) samca konika morskiego podczas porodu, który wygląda na niemal równie uciążliwy i bolesny jak poród u kobiet. Ten rodzaj rozmnażania się przy szybkiej produkcji jajeczek przez samice mógł wyewoluować, by chronić jajeczka i embriony przed drapieżnikami. Po prostu - nie wiemy. Wiemy, że samce doświadczają swego rodzaju ciąży, ale to nie mówi niczego o transpłciowej ciąży u ludzi. Ciężarny konik morski ani nie jest homo- ani transeksualny i wśród ryb nie ma moralności (tak koniki morskie, pławikoniki australijskie i iglicznie są “rybami”).


Nie napisałbym tego wszystkiego, gdyby nieźle rozzłoszczony czytelnik Al, nie przysłał mi linku do wiadomości z Sussex Wildlife Trust (kliknij na link pod zrzutem z ekranu, żeby przeczytać).  Nie zjadę tego tekstu zbyt ostro, bo chcę tylko pokazać w nim błąd naturalistyczny i jak został użyty do uzasadnienia lub oceny ludzkiego zachowania. Tak, ciężarne koniki morskie pokazują, że zachowania zwierząt są zróżnicowane i niespodziewane. Jednak ciężarne koniki morskie nadal są samcami i nie są też “queer” (homoseksualne), jak autorka zdaje się sugerować w swoim artykule. W rzeczywistości, używa koników morskich jako wsparcia niepewnej siebie kobiety, która próbuje ujawnić się jako queer (lesbijka).


Kilka cytatów:

Jako zapalona studentka biologii, która uwielbiała, niemal czciła teorię ewolucji Darwina, nie całkiem mogłam pogodzić się z jego teorią doboru płciowego. Nie zgadzało mi się to w czasie, kiedy ostrożnie “wychodziłam z szafy queer” w 1996 roku. Żyłam i oddychałam teorią ewolucji, a gdzie ja pasowałam? Dewiacja? Anomalia? Skręt na genetycznej spirali życia? Oczywiście więc, zaczęłam studiować ewolucję płci i wkrótce odkryłam, do jakiego stopnia niesłychanie zróżnicowane i fascynujące roślinne i zwierzęce królestwa (bardziej przypominające domeny królowych lub nawet queer) w rzeczywistości są w sprawach gender i seksualności.


. . . .Także w świecie roślin jest cała masa nie-heteroseksualności. W rzeczywistości, dwupłciowe kwiaty są opisane jako “doskonałe”, mając zarówno męskie, jak żeńskie struktury rozrodcze. Przykłady obejmują róże i lilie, ale także ksztanowiec pospolity, opisany w cudownym projekcie przez Queer Botany Society w Walthamstow Marshes SSSI.

 

Teraz, kiedy pracuję w Sussex Kelp Restoration Project, wiele z moich ulubionych morskich gatunków “queer” jest bezpośrednio związanych z naszą pracą ochrony przyrody wybrzeża Sussex. Na przykład, delfiny butlonosy znane są z tego, że angażują się w homoseksualne zachowanie i seks dla przyjemności, o którym sądzi się także, że wzmacnia więzi społeczne i współpracę. Ryby kantary, które rodzą się jako samice i zmieniają w samców po dojrzewaniu (znane jako protogyniczne hermafrodyty). I wreszcie, niesłychany gatunek koników morskich, które moim zdaniem mogą rościć sobie tron w zwierzęcym trans-królestwie, bo jako jedyne mają prawdziwie odwrotną ciążę. 


Jestem pewna, że Darwin zgodziłby się, zamiast mówić o naturze versus wychowanie, powinniśmy bardziej skupić się na pielęgnowaniu naszej prawdziwej natury, tej części nas, która jest dzika i wolna i dalece nie binarna. Czy nie byłoby nudno, gdyby wszystko było bardzo czarne i białe… życie i miłość w rzeczywistości jest we wspaniałym technikolorze dzięki tęczy ewolucji.  

No cóż, ludzie mogą znajdować pociechę, gdzie chcą, ale sądzę, że błędem jest szukanie w naturze zasadności zachowania ludzi. Dla każdego gatunku ssaków, który pokazuje homoseksualne zachowanie, są dziesiątki, które tego nie robią. (Czy te gatunki pokazują, że homoseksualizm jest “nienaturalny, a więc zły”? Oczywiście, że nie!) Ponadto, homoseksualizm u ludzi, który często jest pociągiem wyłącznie do przedstawicieli własnej płci, zupełnie nie jest tym samym, co homoseksualne zachowanie delfinów – kiedy samce chcą potomstwa, wiedzą, dokąd się udać. Czy gwałciciel powinien znaleźć uzasadnienie dla siebie przez studiowanie kaczek?


Ostatnie zdanie z artykułu powyżej, mówiące o “tęczy ewolucji”, jest prawdopodobnie nawiązaniem do Evolution’s Rainbow Joan Roughgardenpróbie uzasadnienia ludzkich zachowań nie-heteroseksualnych przez patrzenie na zwierzęta (Roughgarden jest transpłciową kobietą). Napisałem recenzję z tej książki dla “Times Literary Supplement” w 2004 roku. Tutaj jest końcowa część mojej recenzji (której nie ma już online, a była mieszana, bo jest tam bardzo dobry opis zachowań, ale wyciągnięte przez Roughgarden moralne „lekcje” są nie do obrony). Jednak ostrzeżenie przed błędem naturalistycznym jest dzisiaj równie istotne, jak było, kiedy pisałem to 18 lat temu:

Niezależnie jednak od prawdy teorii Darwina, czy powinniśmy konsultować naturę, by ustalić, czy nasze zachowanie ma być uważane za normalne lub moralne? Homoseksualizm może istotnie zdarzać się u innych gatunków niż nasz, ale to dotyczy również dzieciobójstwa, rabunku i kopulacji z kimś innym niż stałym partnerem. Jeśli sprawę gejów w jakiś sposób wspierają paralele w naturze, to robią to również w sprawach dzieciobójców, złodziei i cudzołożników. A biorąc pod uwagę kulturowe środowisko, w jakim wyrażana jest ludzka seksualność i gender, jak ściśle możemy porównywać siebie z innymi gatunkami? W jakim sensie ryba, która zmienia płeć, przypomina osobę transpłciową? Ryba przypuszczalnie nie doświadcza niepokojących uczuć o zamieszkiwaniu niewłaściwego ciała, ani nie bojkotują jej inne ryby. U niektórych pawianów jedyne samce, które okazują homoseksualne zachowanie, to te, którym bardziej dominujące samce odmawiają dostępu do samic. Jak można to zrównywać z ludzkim homoseksualizmem?


Krok od “naturalne” do “etyczne” jest jeszcze bardziej ryzykowny. Jak argumentował filozof  G. E. Moore, identyfikowanie tego, co dobre lub słuszne przez posługiwanie się jakąkolwiek naturalną właściwością oznacza popełnianie “błędu naturalistycznego”: nie ma żadnego zasadnego sposobu wyciągnięcia „powinno” z „jest”. Gdyby żadne zwierzę nie wykazywało zachowania homoseksualnego, czy dyskryminacja gejów byłaby bardziej uzasadniona? Z pewnością nie. Filozoficzna strategia Roughgarden jest równie problematyczna, jak jej biologiczna strategia.


Roughgarden wierzy, że ewolucyjni biolodzy z ich entuzjazmem dla “klasycznych” ról płci w neodarwinowskiej teorii doboru płciowego są częściowo odpowiedzialni za  niepokój związany z gejami i ludźmi transpłciowymi. Myli się. Ta teoria jest mocna i w zasadzie poprawna. Tak, są niuanse zachowania, które wymagają specjalnego wyjaśnienia lub których jeszcze nie rozumiemy. Nikt jednak, a już najmniej Darwin, nigdy nie twierdził, że ewolucyjną biologię charakteryzują niewzruszone prawa. Nasza dziedzina nie jest fizyką, Niemniej, pewne uogólnienia, takie jak wszechobecna konkurencja samców o samice, mogą być mocne i użyteczne.   


W ostatecznym rachunku jednak wszystko to jest nieistotne dla autentycznych trosk społeczności gejów i osób transpłciowych o represyjne postawy społeczne. Zamiast załamywać ręce nad teoriami akceptowanymi przez jej kolegów z dziedziny biologii, Joan Roughgarden mogłaby rozważyć wizytę w zarządzie szkół gdzieś głęboko w Pasie Biblijnym Ameryki. Tam, jak na ironię, odkryłaby, gdzie naprawdę kwitnie sprzeciw wobec seksualnie zróżnicowanego społeczeństwa, jak również sprzeciw wobec tej właśnie teorii, którą częściowo obwinia – wobec darwinizmu. To nie intelektualiści są problemem; są nim antyintelektualiści.

Natury, jakkolwiek jest zróżnicowana, nie można używać do “uzasadniania”, dlatego nie może ona uzasadniać niczego poza teoriami o tym, w jaki sposób zwierzęta doszły do tych a nie innych zachowań.  


Do seahorses validate “queerness”? The naturalistic fallacy committed by the Sussex Wildlife Trust

Why Evolution Is True, 21 stycznia 2022

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Emerytowany profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest również jednym ze znanych "nowych ateistów" i autorem książki "Faith vs Fakt" (wydanej również po polsku przez wydawnictwo "Stapis)". Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.
 

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
“Daily Beast” wypacza epigenetykę oszukańczymi twierdzeniami, że dzieci mogą “odziedziczyć wspomnienia Holocaustu”   Coyne   2017-10-05
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
“Odwrócenie specjacji” (fuzja gatunków) u kruków   Coyne   2018-03-16
“Partenogenetyczny” rak rozmnaża się bez seksu: czy to jest nowy gatunek?   Coyne   2018-02-17
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
“Współczesny” Homo sapiens mógł być w Eurazji aż 210 tysięcy lat temu   Coyne   2019-07-17
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
100 milionów lat ozdabiania się śmieciami   Yong   2016-07-05
12 podstawowych punktów biologii ewolucyjnej   Cobb   2016-03-02
Pseudonauka Masaru Emoto   Novella   2017-12-18
Czy „toksyczna kobiecość” jest główną przyczyną bojów o społeczną sprawiedliwość?   Coyne   2021-02-08
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
“New Scientist”: Darwin jednak miał rację    Coyne   2020-10-01
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 2. Rzekome nieistnienie gatunków   Coyne   2020-10-05
Klasyczna historia skorygowana: porosty to grzyby + glony + drożdże (inne grzyby)   Coyne   2016-08-05
Homo floresiensis, hominin “hobbit”, w Internecie   Coyne   2016-11-25
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
„ Całujące się” koralowce złapane in flagranti   Yong   2016-07-28
”Sygnalizowanie cnoty” może nas irytować. Cywilizacja byłaby jednak bez niego niemożliwa    Miller   2019-09-13
A jednak chorują na raka    Łopatniuk   2016-02-13
Czyste okrucieństwo cięć w pomocy żywnościowej   Lomborg   2017-08-07
Dalszy spadek zgonów z powodu raka   Novella   2019-02-04
Dlaczego mamy alergie?   Zimmer   2016-01-28
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Dlaczego zwierzęta są urocze?   Coyne   2014-12-30
Dziennik z Mozambiku: Demony w kurzu   Naskręcki   2018-03-30
Dziwaczne, wysysające krew czerwie jurajskie   Cobb   2014-06-28
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Gigantyczne “paleonory” wykopane przez wymarłe ssaki   Coyne   2017-06-29
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
Kilka lekcji z rosyjskiej rewolucji. Jak kuszący radykalny nihilizm prowadzi do ekstremizmu   Geifman   2021-03-22
Komisja Europejska ukrywa naukę o pszczołach   Ridley   2017-05-03
Malaria pachnąca cytryną    Zimmer   2015-04-07
Małpo ty moja   Koraszewski   2015-04-17
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Minęło 40 lat od wydania „Samolubnego genu” – śmiała książka Richarda Dawkinsa ostała się próbie czasu   Ridley   2016-02-17
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Nowe badanie wskazuje na jednego oszusta   Coyne   2016-08-18
Nowy i dziwaczny rodzaj mimikry: nasiona rośliny naśladują kształt i zapach odchodów zwierzęcych, by ułatwić roznoszenie ich przez żuki gnojowe   Coyne   2015-10-20
O porażkach wolności i lęku przed nauką   Dennett   2016-05-20
O rzeczywistości rasy i odrazie do rasizmu    i Brian Boutwell   2017-09-04
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Osobisty mikrobiom w cyfrach   Zimmer   2014-08-14
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami”    Coyne   2015-07-29
Palestyńska intersekcjonalność z nazistami   Frantzman   2017-07-08
Pochwała ignorancji, czyli wiem, że nie wiem   Cullen   2017-01-11
Przykre niespodzianki, czyli czerniak i siwizna   Łopatniuk   2015-08-01
Przypuszczalnie złamana kość    Coyne   2015-06-04
Rozum i Wiara IICzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-22
Ryba z biodrami   Mayer   2016-03-30
Siedem narzędzi myślenia   Dennett   2014-11-19
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Wierzący nagradzani za życia   Coyne   2014-12-21
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Świetna ewolucyjna innowacjaktóra okazała się zgubna   Yong   2015-12-10
Dlaczego odmawiamy dostrzegania jaśniejszej strony, choć powinniśmy   Pinker   2018-04-17
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Mądrość w pułapce autorytetu   Witkowski   2020-04-18
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Pochwała jednoznaczności   Witkowski   2019-10-29
Z perspektywy naszego kurnika   Witkowski   2020-01-16
A co to takie włochate?   Łopatniuk   2016-04-02
A genomy ciągle kurczą się…   Zimmer   2016-11-22
A teraz dobre wiadomości: Sprawy naprawdę idą w dobrym kierunku   Pinker   2015-11-24
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
A.N. Wilson znowu kopie Darwina, tym razem w “Times”   Coyne   2017-09-07
Adam i Ewa: dwoje, czy więcej niż dwoje przodków?   Coyne   2017-01-07
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
AI – asystent lekarza   Novella   2020-12-09
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Akademicki skandal: troje badaczy umyślnie publikowało fałszywe artykuły o „badaniach żałości”, by pokazać fatalne standardy akademickie w naukach społecznych   Coyne   2018-10-12
Akcja afirmatywna w wieloetnicznym narodzie   Hyams   2020-07-17
Aktywacja telomerazy mogłaby prowadzić do leczenia samej starości   Ridley   2015-10-27
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności   Novella   2018-12-15
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Akupunktura kwantowa   Novella   2019-04-23

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk