Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 09:41

« Poprzedni Następny »


Cuchnąca pułapka i przytulna kryjówka


Athayde Tonhasca Júnior 2022-10-21

Obrazek plamisty © Sannse, Wikimedia Commons.
Obrazek plamisty © Sannse, Wikimedia Commons.

W zacienionym miejscu w lesie gdzieś w Wielkiej Brytanii kwitnie obrazek plamisty (Arum maculatum)Roślina ta jest jedynym powszechnym brytyjskim gatunkiem z w zasadzie tropikalnej rodziny Araceae, więc jej kwitnienie nie przypomina tego, czego oczekiwalibyśmy od typowego mieszkańca lasu. Od kwietnia do maja obrazki plamiste wytwarzają spiczasty pęd, który rozwija się w strukturę w kształcie pogrzebacza zwaną kolbą (spadix), otoczoną błoniastym wypustem przypominającym kaptur, znanym jako pochwa kwiatostanowa (spatka). Małe kwiaty są skupione u podstawy kolby, ukryte przed wzrokiem. Są ułożone jako pierścień z kwiatów żeńskich na dole i pierścień z kwiatów męskich powyżej.

Od lewej do prawej: owocostan, kolba i liść przykwiatowy, kolba otoczona męskimi i żeńskimi kwiatami, oraz  bulwa © M. Burnett, c. 1853, Wellcome Collection.



Kolby i liście przykwiatowe są typowe dla Araceae, kalii lub obrazkowatych. Ten układ morfologiczny skłaniał do porównań z niektórymi częściami anatomii ssaków, więc Arum maculatum ochrzczono barwnymi i sugestywnymi nazwami, takimi jak lordowie i damy, krowy i byki, ogiery i klacze, diabły i anioły, Adam i Ewa, żołnierskie pałeczki, ptaszkowa lilja, kukułczy pint i kapłański pintle (znaczenia staroangielskich pint i pintle można znaleźć w szybkim badaniu etymologicznym). Ale roślina ta zainspirowała również pobożnych, którzy woleli takie nazwy, jak kapusta zakonnika, Jack-in-the-pulpit lub pastor-i-wikary. Peter Law i Lynden Swift napisali ciekawe artykuły na temat historycznych aspektów obrazka plamistego, w tym jego wielu nazw, zastosowań w medycynie ludowej oraz jako źródła skrobi do usztywniania średniowiecznych kryz i bród.


Gdy żeńskie kwiaty są dojrzałe i chłonne, zaczynają wytwarzać zapach, którego rozpraszanie jest wspomagane ciepłem wytwarzanym przez kolbę. Ten biochemiczny proces, znany jako termogeneza, może ogrzać kwiatostan do 15 °C powyżej temperatury otoczenia. Sharon Robinson z University of Wollongong (Australia) wyjaśnia termogenezę w filmie „Upał nocy” .


Poniżej: Kwiatostan Philodendron melinonii sfotografowany około godziny 19:00 dla widma widzialnego i podczerwonego © Seymour & Gibernau, 2008. Journal of Experimental Botany 59: 1353-1362 .



Zapach i ciepło są nieodpartą przynętą dla jednego konkretnego klienta: samicy „muchy ściekowej”, Psychoda phalaenoidesJest to jeden z około 3000 opisanych gatunków muszek w rodzinie Psychodidae. Są to małe muchy (rozpiętość skrzydeł 2-4 mm) pokryte „włoskami” (właściwie włoskowatymi łuskami). Zwykle można je znaleźć w wilgotnych lasach lub w pobliżu stojącej wody, w tym drenów i kanałów ściekowych, które są idealnym miejscem do składania jaj i żerowania ich larw. Ich wygląd i zwyczaje wyjaśniają ich potoczne nazwy: muszki sowie, muchy ćmy, muchy drenujące lub muchy kanalizacyjne. W ciepłych krajach niektóre z około 1000 członków podrodziny Phlebotominae, much piaskowych, żywią się krwią i mogą być nosicielami chorób, takich jak leiszmanioza. Ale muchy ściekowe nie gryzą – niektóre z nich nawet nie żerują w fazie dorosłej. Czasami są uważane za uciążliwe ze względu na ich liczbę.


Psychoda phalaenoides
 © Joseph Berger, Forestry Images:



Można by się spodziewać, że istota o nazwie „mucha ściekowa” lub „mucha kanalizacyjna” nie będzie zainteresowana przeciętnymi, kwiatowymi zapachami. Rzeczywiście, botanik Cecil T. Prime, który napisał całą książkę o tej roślinie (Lords and Ladies, 1960), opisał zapach jej kwiatów jako „cuchnący i śmierdzący”. To zrozumiałe; zapach zawiera substancje chemiczne, takie jak 2-heptanon i p-krezol, które znajdują się również w jednym z ulubionych miejsc lęgowych much – krowim łajnie. Tak więc kwiaty typu obrazki plamiste są po prostu nie do odparcia dla żeńskich P. phalaenoides (nie jest jasne, dlaczego interesują się tylko samice)Uwalnianie zapachów naśladujących gnijącą materię organiczną w celu zwabienia much i chrząszczy poszukujących miejsc składania jaj lub pożywienia jest znane jako sapromyiophily. Oprócz Araceae, ten typ oszukańczego przyciągania występuje w rodzinach: kokornakowatych (Aristolochiaceae), trojeściowatych (Asclepiadaceae) i storczykowatych (Orchidaceae). Nawiasem mówiąc, to tylko nasze ludzkie uprzedzenia skłaniają nas do przekonania, że zapachy kwiatów muszą być „ładne”: roślina wytwarza taki zapach, jaki jest potrzebny, aby ściągnąć właściwego zapylacza.


Wenus i Kupidyn cieszą się aromatem ogrodu, a w zasięgu wzroku nie ma ani jednej muchy ściekowej. Alegoria zapachu Jana Bruegla Starszego (1568–1625) i Petera Paula Rubensa (1577–1640) © Museo del Prado:



Samica muszki siada na kolbie, pełznie w dół przez pierścień „włosków” (zmodyfikowane sterylne kwiaty męskie) i dociera do komory kwiatowej o gładkich ścianach u podstawy struktury. Lepiej żeby jej się tam podobało, bo zostanie na trochę: jest w pułapce.


Szczegóły kwiatostanu obrazka plamistego © Fabelfroh , Wikimedia Commons.



Z powodu plątaniny włosków i śliskich ścian muszka nie może wyczołgać się z komory kwiatowej. Ale to nie jest takie złe: gdy jest zamknięta, może żywić się pożywnymi wydzielinami wytwarzanymi przez żeńskie kwiaty u podstawy kolby. Z punktu widzenia rośliny uwięzienie jest niezbędne. Muszka może mieć pyłek przyczepiony do jej ciała we wcześniej odwiedzonych obrazkach plamistych; kiedy wędruje po komorze przez 18 do 24 godzin, istnieje duża szansa, że pozostawi część tych ziaren pyłku na podatnych znamionach.


Mijają godziny i wszystko zaczyna się zmieniać. Kwiaty męskie, położone wyżej na kolbie, zaczynają uwalniać pyłek, który spada na uwięzioną muszkę. Następnego dnia żeńskie kwiaty nie wydzielają już zapachu ani pokarmu, kolba przestaje wytwarzać ciepło, a włoski więdną. Teraz obciążona pyłkiem muszka może odejść. Niestety, wolność jest efemeryczna: uciekającą muchę szybko wabi kolejny kwiatostan i proces powtarza się. Następuje zapylenie krzyżowe.


Ten rodzaj relacji roślina-owad, polegający na przymusowym przetrzymywaniu, jest znany jako zapylanie pułapkowe i jest jednym z najstarszych systemów zapylania. Nymphaeales (rząd składający się z lilii wodnych i innych roślin) i chrząszcze grają w tę grę od około 90 milionów lat i działa ona dobrze zarówno dla strażników więziennych, jak i dla więzionych.


Psychoda phalaenoides
 jest jedynym znanym zapylaczem obrazków plamistych w Wielkiej Brytanii, ale inne muszki ściekowe, ziemiórkowate (Sciaridae), ochotkowate (Chironomidae) i małe muchówki gnojowe (Sphaeroceridae) zapylają tę roślinę i inne Arum spp. w innych miejscach świata. A do odkrycia jest o wiele więcej: Gfrerer et al .  Frontiers in Plant Science 12: 719092, 2021) zarejestrowali 289 lotnych związków chemicznych kwiatów obrazków plamistych z różnych populacji roślin w Europie kontynentalnej, co jest najwyższą wartością kiedykolwiek znalezioną w pojedynczym gatunku rośliny. Ta różnorodność zapachów prawdopodobnie odzwierciedla wymagania równie zróżnicowanej fauny, której normalnie nie kojarzy się z zapylaniem: muchówki niebzygowate, czyli muchy inne niż bzygi – „zapomniane muchy” (Orford).i in., 2015. Postępowanie Royal Society B 282: 20142934 ).


Kiedy dowiemy się więcej o tych i innych pozornie bezbarwnych owadach i ich zawiłych relacjach z roślinami, możemy zacząć okazywać im większe uznanie. Nawet pokornej muszce ściekowej.


Poniżej: lilia Salomona (Arum palaestinum) używana od tysiącleci jako pożywienie i lekarstwo przez Arabów i Żydów z Bliskiego Wschodu © Seán A. O'Hara. Jej kwiatowy zapach przypomina zapach fermentujących owoców lub wina i przyciąga muszki owocowe (Drosophila spp.) © Aka, Wikimedia Commons.



Readers’ wildlife photos

Why Evolution Is True, 10 października 2022

TłumaczenieMałgorzata Koraszewska

* Athayde Tonhasca Júnior jest brytyjskim entomologiem.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
“Daily Beast” wypacza epigenetykę oszukańczymi twierdzeniami, że dzieci mogą “odziedziczyć wspomnienia Holocaustu”   Coyne   2017-10-05
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
“Odwrócenie specjacji” (fuzja gatunków) u kruków   Coyne   2018-03-16
“Partenogenetyczny” rak rozmnaża się bez seksu: czy to jest nowy gatunek?   Coyne   2018-02-17
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
“Współczesny” Homo sapiens mógł być w Eurazji aż 210 tysięcy lat temu   Coyne   2019-07-17
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
100 milionów lat ozdabiania się śmieciami   Yong   2016-07-05
12 podstawowych punktów biologii ewolucyjnej   Cobb   2016-03-02
Pseudonauka Masaru Emoto   Novella   2017-12-18
Czy „toksyczna kobiecość” jest główną przyczyną bojów o społeczną sprawiedliwość?   Coyne   2021-02-08
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
“New Scientist”: Darwin jednak miał rację    Coyne   2020-10-01
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 2. Rzekome nieistnienie gatunków   Coyne   2020-10-05
Klasyczna historia skorygowana: porosty to grzyby + glony + drożdże (inne grzyby)   Coyne   2016-08-05
Homo floresiensis, hominin “hobbit”, w Internecie   Coyne   2016-11-25
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
„ Całujące się” koralowce złapane in flagranti   Yong   2016-07-28
”Sygnalizowanie cnoty” może nas irytować. Cywilizacja byłaby jednak bez niego niemożliwa    Miller   2019-09-13
A jednak chorują na raka    Łopatniuk   2016-02-13
Czyste okrucieństwo cięć w pomocy żywnościowej   Lomborg   2017-08-07
Dalszy spadek zgonów z powodu raka   Novella   2019-02-04
Dlaczego mamy alergie?   Zimmer   2016-01-28
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Dlaczego zwierzęta są urocze?   Coyne   2014-12-30
Dziennik z Mozambiku: Demony w kurzu   Naskręcki   2018-03-30
Dziwaczne, wysysające krew czerwie jurajskie   Cobb   2014-06-28
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Gigantyczne “paleonory” wykopane przez wymarłe ssaki   Coyne   2017-06-29
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
Kilka lekcji z rosyjskiej rewolucji. Jak kuszący radykalny nihilizm prowadzi do ekstremizmu   Geifman   2021-03-22
Komisja Europejska ukrywa naukę o pszczołach   Ridley   2017-05-03
Malaria pachnąca cytryną    Zimmer   2015-04-07
Małpo ty moja   Koraszewski   2015-04-17
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Minęło 40 lat od wydania „Samolubnego genu” – śmiała książka Richarda Dawkinsa ostała się próbie czasu   Ridley   2016-02-17
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Nowe badanie wskazuje na jednego oszusta   Coyne   2016-08-18
Nowy i dziwaczny rodzaj mimikry: nasiona rośliny naśladują kształt i zapach odchodów zwierzęcych, by ułatwić roznoszenie ich przez żuki gnojowe   Coyne   2015-10-20
O porażkach wolności i lęku przed nauką   Dennett   2016-05-20
O rzeczywistości rasy i odrazie do rasizmu    i Brian Boutwell   2017-09-04
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Osobisty mikrobiom w cyfrach   Zimmer   2014-08-14
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami”    Coyne   2015-07-29
Palestyńska intersekcjonalność z nazistami   Frantzman   2017-07-08
Pochwała ignorancji, czyli wiem, że nie wiem   Cullen   2017-01-11
Przykre niespodzianki, czyli czerniak i siwizna   Łopatniuk   2015-08-01
Przypuszczalnie złamana kość    Coyne   2015-06-04
Rozum i Wiara IICzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-22
Ryba z biodrami   Mayer   2016-03-30
Siedem narzędzi myślenia   Dennett   2014-11-19
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Wierzący nagradzani za życia   Coyne   2014-12-21
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Świetna ewolucyjna innowacjaktóra okazała się zgubna   Yong   2015-12-10
Dlaczego odmawiamy dostrzegania jaśniejszej strony, choć powinniśmy   Pinker   2018-04-17
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Mądrość w pułapce autorytetu   Witkowski   2020-04-18
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Pochwała jednoznaczności   Witkowski   2019-10-29
Z perspektywy naszego kurnika   Witkowski   2020-01-16
A co to takie włochate?   Łopatniuk   2016-04-02
A genomy ciągle kurczą się…   Zimmer   2016-11-22
A teraz dobre wiadomości: Sprawy naprawdę idą w dobrym kierunku   Pinker   2015-11-24
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
A.N. Wilson znowu kopie Darwina, tym razem w “Times”   Coyne   2017-09-07
Adam i Ewa: dwoje, czy więcej niż dwoje przodków?   Coyne   2017-01-07
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
AI – asystent lekarza   Novella   2020-12-09
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Akademicki skandal: troje badaczy umyślnie publikowało fałszywe artykuły o „badaniach żałości”, by pokazać fatalne standardy akademickie w naukach społecznych   Coyne   2018-10-12
Akcja afirmatywna w wieloetnicznym narodzie   Hyams   2020-07-17
Aktywacja telomerazy mogłaby prowadzić do leczenia samej starości   Ridley   2015-10-27
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności   Novella   2018-12-15
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Akupunktura kwantowa   Novella   2019-04-23

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk