Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 10:36

« Poprzedni Następny »


Błędna historia antykolonializmu


Marian L. Tupy 2021-04-21


Panujące teorie akademickie o stosunkach rasowych utrzymują, że różnice bogactwa i siły między różnymi grupami wyrosły ze społecznych, ekonomicznych i prawnych systemów, stworzonych tak, by przynosiły korzyści jednej grupie ludzi ponad innymi. Mówi się nam, że jednym z tych systemów był kolonializm. Stąd więc ponowne zainteresowanie europejskim imperializmem i wezwania do “dekolonizacji” wszystkiego, od edukacji i piękna do muzyki i zdrowia. “Ponowne”, ponieważ, oczywiście, nie po raz pierwszy obwinia się kolonializm za olbrzymie różnice zamożności i siły, jakie z łatwością można zobaczyć w dzisiejszym świecie.

Opowieść zaczyna się od Karola Marksa. Marks podziwiał kapitalizm, któremu przypisywał zasługę zniszczenia feudalizmu i „idiotyzmu” wiejskiego życia. Łyżką dziegciu w kapitalistycznym miodzie, jak widział to Marks, była konkurencja, która jego zdaniem będzie obniżała zyski. Aby zachować zyski, zapewniał, kapitaliści będą musieli obniżać płace robotników, w ten sposób „doprowadzając do nędzy” klasę robotniczą. Bardziej racjonalny system ekonomiczny, jaki wyobrażał sobie Marks, pozbędzie się konkurencji i zastąpi ją centralnym planowaniem. To był jego wielki błąd, ale nie jedyny.


W okresie między urodzeniem się Marksa (1818) a jego śmiercią (1883) brytyjskie płace wzrosły o 83 procent. Istnieje spór o wielkość wzrostu płac dla klasy robotniczej, ale poprawa była wystarczająco widoczna, by stanowić dylemat dla następców Marksa – jak pogodzić teorię z tym, co rzeczywiście działo się w świecie. W 1917 roku Lenin uaktualnił teorię Marksa w pamflecie Imperializm jako najwyższe stadium kapitalizmu, w którym twierdził, że kolonialny wyzysk stworzył nadzwyczajne zyski, które pozwoliły zachodnim kapitalistom na „przekupienie” zachodnich rządów, biurokratów, a także robotników. Lepszy standard życia na Zachodzie był, innymi słowy, bezpośrednim wynikiem imperialnych przedsięwzięć Europy.


Lenin czerpał obszernie z tekstów Johna Atkinsona Hobsona, brytyjskiego ekonomisty stacjonującego w Południowej Afryce podczas wojny burskiej, który pisał dla gazety “Manchester Guardian” i obwiniał żydowskich kapitalistów za wywołanie wojny między Imperium Brytyjskim a republikami burskimi (Transwal i Wolne Państwo Orania). Lenin, by “wyjaśnić” ekonomiczny rozwój Zachodu, przekształcił antysemickie majaczenia Hobsona w ekonomiczną teorię, która, sto lat później, nadal jest w użyciu.


Teoria Lenina okazała się użytecznym narzędziem w ideologicznej walce między Zachodem a blokiem komunistycznym, ponieważ rzekomo pokazywała, że wyższy standard życia zwykłych ludzi na Zachodzie był wynikiem wyzysku Trzeciego Świata, nie zaś wynikiem wypróbowanych komercyjnie ulepszeń w technologii. Dziedzictwo europejskiego imperializmu dostarczało także wygodnego kozła ofiarnego dla całej politycznej niestabilności i ekonomicznego fatalnego zarządzania, jakie dręczyły już niepodległe kraje w Afryce i Azji po odejściu Europejczyków.


Pomysły Lenina nie otrzymały poparcia ekonomistów i historyków, a upadek sowieckiego imperium wygnał je na intelektualną pustynię na niemal 30 lat. Rozkwit Zachodu badały tysiące uczonych i był przedmiotem setek książek. Wielu ekonomistów zgadza się z ekonomistą, laureatem Nagrody Nobla, Douglassem Northem, który w książce The Rise of the Western World twierdził, że zmieniające się instytucje, włącznie z rozwojem konstytucji, prawa i praw własności, były fundamentalnym czynnikiem w rozwoju ekonomicznym.  


W 2011 roku specjalistka historii ekonomii, Deirdre McCloskey, twierdziła w książce Bourgeois Dignity, że początki “wielkiego wzbogacenia”, które w uprzemysłowionych społeczeństwach podniosło dochody na głowę z 3 dolarów dziennie do ponad 100 dolarów można przypisać zmianom wartości i postaw. W eseju dla magazynu “Discourse” w zeszłym roku, zatytułowanym The Great Enrichment [Wielkie wzbogacenie], napisała:

Ostrożnie i powoli w XVIII wieku, najpierw wyłącznie w północnozachodniej Europie i jej odgałęzieniach, nowa filozofia liberalizmu zaczęła na poważnie mówić o politycznym egalitaryzmie i jednostkowej emancypacji.Było to osobliwym rezultatem długiej serii wcześniejszych wyzwalających wypadków, włącznie z 95 tezami Lutra w 1517 roku, wojną o niepodległość Niderlandów w 1568 roku, angielską wojną domową z 1642 roku i rewolucjami angielską, amerykańską i francuską z lat 1688, 1776 i 1789.

Dzisiaj olbrzymia większość badaczy zgadza się, że powodem rozkwitu Zachodu były przede wszystkim idee i innowacje na kontynencie, a nie zewnętrzne czynniki, takie jak europejski udział w handlu niewolnikami lub wyzysk kolonii. Teoria Lenina nadal jest użyteczna, ponieważ odwzorowuje, choć powierzchownie, postrzeganie historii ucisku i wyzysku jako głównych determinant bogactwa i biedy, jak również znaczenia siły i martyrologii dzisiaj.


Jednak, ponieważ to odwzorowanie jest tylko powierzchowne, ważne kwestie o niewolnictwie i kolonialnym wyzysku są zbyt mało omawiane, albo nie omawiane wcale. Na przykład, niewolnictwo czyniło bogaczy z wielu indywidualnych właścicieli niewolników. Jednak społeczeństwa, które utrzymywały niewolnictwo, pozostawały biedne i zacofane – pomyśl tylko o starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie, Bizancjum, Chinach, Senegambii, imperiach Azteków i Inków, imperiach Osmańskim i Rosyjskim i tak dalej. I odwrotnie, jak mamy wyjaśnić dobrobyt w krajach takich jak Kanada, Norwegia i Japonia, które nie praktykują niewolnictwa?


Kolonialny wyzysk nasuwa podobne pytania. Maszyny parowe rewolucji przemysłowej były napędzane angielskim węglem, a nie kongijską gumą ani południowoafrykańskim złotem. To prawda, Europejczycy wyzyskiwali siłę roboczą i zasoby Afryki, ale to przyszło później. Jeszcze w połowie lat osiemdziesiątych XIX wieku, kiedy na Konferencji Berlińskiej europejskie mocarstwa dzieliły cały kontynent między siebie, zaledwie 10 procent subsaharyjskiej Afryki było pod jakąś formą europejskiej kontroli. W tym czasie Europa już przeżywała bezprecedensowy dobrobyt. Afrykańskie kolonie nie uczyniły Europy bogatą – to europejskie bogactwo i siła umożliwiły Europejczykom skolonizowanie reszty Afryki.  


Co więcej, kolonialna przeszłość nie równa się wiecznemu zubożeniu. Kiedy Wielka Brytania  przekazywała Hong Kongu Chinom, przeciętny PKB na głowę w tej kolonii był o 12 procent wyższy niż w Zjednoczonym Królestwie. Chińska populacja na tym terytorium rozkwitła ponad wszystko, co mogli sobie wyobrazić mieszkańcy stałego lądu pod chińskimi rządami. Podobnie, jak pogodzić zdumiewający wzrost gospodarczy w Botswanie z traumatycznymi skutkami kolonializmu? Między 1966 rokiem, kiedy Botswana zdobyła niepodległość, a 2019 rokiem gospodarka tego kraju rosła pięć razy szybciej niż globalna przeciętna.


Teza Lenina ignoruje historię i niszczy wszystkie niuanse i sprzeczne dowody. Współczesny dyskurs o rasie często ma podobne wady, pomniejsza indywidualny talent i ciężką pracę, tym samym ignorując sukcesy milionów kolorowych mężczyzn i kobiet, od Oprah Winfrey do Thomasa Sowella. Nie potrafi wyjaśnić rozkwitu żyjących w USA Hindusów, Tajwańczyków, Filipińczyków, Indonezyjczyków, Pakistańczyków, Irańczyków, Libańczyków, Chińczyków, Japończyków, Turków, Koreańczyków, Syryjczyków, Hmongów, Wietnamczyków, Kambodżan, Ghańczyków, Nigeryjczyków, Bengalczyków, Egipcjan, Tajów i Laotańczyków. W 2019 roku wszystkie te mniejszości miały wyższe przeciętne dochody w gospodarstwie domowym niż biali Amerykanie.


Ten rodzaj myślenia podważa zachodnie społeczeństwo na dwóch poziomach. Na poziomie makro, dotychczas dominująca narracja zachodniego sukcesu – stopniowy rozwój liberalnych instytucji politycznych i ekonomicznych oraz zmieniające się postawy wobec rozumu, nauki, handlu i innowacji – jest podminowywana przez coraz popularniejszy pogląd, że Zachód wzbogacił się przez zubożenie reszty świata. Na poziomie mikro, obraz, jaki człowiek Zachodu ma o sobie jako o ciężko pracującej istocie, która jest panem własnego losu, jest kwestionowany przez obraz człowieka Zachodu jako pasożyta i nieuleczalnego łajdakaw olbrzymim systemie ucisku i wyzysku.  


Oczywiście, oskarżenia o policyjną brutalność muszą być starannie badane, ale wiele tego, co działo się w Stanach Zjednoczonych i innych częściach świata anglojęzycznego po śmierci George’a Floyda – publiczne zawstydzanie, korzące się przeproszenia za pomniejsze lub nieistniejące naruszenia nowego kodeksu etycznego, anulowania i przemoc wobec ludzi i własności – równają się jakiejś panice moralnej. Ta publiczna histeria grozi pogłębieniem podziałów między grupami ludzi i podważeniem kapitalizmu oraz liberalnej demokracji – ekonomicznych i politycznych fundamentów, na których spoczywa sukces zachodnich społeczeństw.


Znalezienie drogi wyjścia z tej paniki będzie wymagało otwartej debaty o kolonialnej historii (nie tylko o zbrodniach, ale i o osiągnięciach) i ponownego zaakceptowania podstawowych zasad klasycznego liberalizmu. Zbrodnie, niezależnie od tego, jak ohydne, nie mogą przechodzić na potomstwo jak jakaś nowoczesna wersja grzechu pierworodnego, skazując kolejne generacje na niekończący się czyściec. Dlatego tak żywotna i ważna jest wolność słowa i dlatego „antykolonialiści” są tak zdecydowani ją zdławić.

 

Anti-Colonialism’s Bad History

Quillette, 13 kwietnia 2021

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska

 

Marian L. Tupy

Redaktor naczelny magazynu HumanProgress i analityk Center for Global Liberty and Prosperity.

 


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Po co badać przestrzeń kosmiczną?   Jacoby   2023-01-04
Rdzenni Amerykanie żądają doczesnych resztek pumy z Griffith Park   Coyne   2023-01-03
Świetny artykuł o epigenetyce   Coyne   2022-12-30
Śmiało podążaj tam, gdzie nie dotarł jeszcze żaden owad   Tonhasca Júnior   2022-12-28
Rzecz o splątaniu nauki i wiary   Koraszewski   2022-12-26
Pradawny ekosystem zrekonstruowany przy użyciu skamieniałego DNA   Coyne   2022-12-19
Rozważania heretyckiego mediewisty o historii, wartościach i zdumiewającej głupocie   Landes   2022-12-16
Ewolucyjne ślepe zaułki i lepkie urządzenia: botanik Darwin   Tonhasca Júnior   2022-12-14
Ewolucja nie idzie prostą drogą   Novella   2022-12-08
Geny i języki   Novella   2022-11-26
Uporczywa obecność religijnego mitu   Winegard   2022-11-24
Znaleziono skrytkę posągów z brązu   Novella   2022-11-23
W oparach zrównoważonej ignorancji   Koraszewski   2022-11-21
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
List otwarty do wszystkich oszołomów   Novella   2022-11-03
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Czy mizoandria może być zakaźna?   Tonhasca Júnior   2022-10-24
Niezwykła fizjologia hibernujących niedźwiedzi   Coyne   2022-10-22
Cuchnąca pułapka i przytulna kryjówka   Tonhasca Júnior   2022-10-21
Obraz Izraela na amerykańskich uniwersytetach   Mansour   2022-10-19
Kenia aprobuje GMO po 10 latach zakazu   Maina   2022-10-18
Pangenom jedwabnika morwowego   Novella   2022-10-14
Czy Samolubny gen zaszkodził publicznemu rozumieniu biologii?   Coyne   2022-10-13
Nieokrzesani goście   Tonhasca Júnior   2022-10-11
Niezrozumienie równości   Winegard   2022-10-07
Zyski klimatyczne to „niewygodna prawda” — nie wszystkie wiadomości o środowisku są złymi wieściami   Lomborg   2022-10-06
Gorzko-słodki, uzależniający lek   Tonhasca Júnior   2022-09-30
Przeciwko autentyczności   Winegard   2022-09-27
Biomedyczne znaczenie płci (i jej binarnej natury)   Coyne   2022-09-22
Mózgi neandertalczyków   Novella   2022-09-20
Oszuści i oszukani w grze w zapylanie   Tonhasca Júnior   2022-09-15
Po raz kolejny “Scientific American” wypacza biologię, a teraz także historię, by podeprzeć swoją ideologię   Coyne   2022-09-14
Upadek czasopisma “Nature”   Winegard   2022-09-08
Instynkt macierzyński i “New York Times”   Coyne   2022-09-07
Ćmy ze złym public relations   Tonhasca Júnior   2022-09-05
Studenci Uniwersytetu Ghany debatują nad wykorzystaniem upraw GMO w ich kraju   Gakpo   2022-09-02
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
Dysonansy poznawcze: czekolada a muszki, wino a osy   Júnior   2022-08-29
Patrick Matthew: prawdziwy autor idei doboru naturalnego?   Coyne   2022-08-26
Odporny na choroby, genetycznie modyfikowany maniok zapowiada przełom w Kenii   Maina   2022-08-25
Niekochane, ale czasem pożyteczne   Tonhasca Júnior   2022-08-23
Trwałość laktazy w populacjach pijących mleko: ponowna ocena klasycznej historii z ewolucji człowieka   Coyne   2022-08-19
Pierwszy znany drapieżnik: nowo opisana skamieniałość   Coyne   2022-08-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Kot Mehitabel pisze w “Science”   Coyne   2022-08-09
Nauka o wolności: rozmowa z Anną Kryłow   i Anna Kryłow   2022-08-06
Pierwsze dowody kopalne na opiekę nad lęgiem i niezwykły przypadek asymetrii kierunkowej   Coyne   2022-08-05
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Horyzontalny transfer genów u owadów: jest rozpowszechniony, ale co to znaczy?   Coyne   2022-08-02
Dokonane w Afryce badanie genomu fasolnika egipskiego oznacza krok naprzód w dywersyfikacji światowego zaopatrzenia w żywność   Karavolias   2022-08-01
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Raz jeszcze: czy rasy są tylko społecznym konstruktem bez naukowego lub biologicznego znaczenia?   Coyne   2022-07-28
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Carl Sagan i wolność wątpienia   Jacoby   2022-07-18
Jak Darwin spowodował globalne ocieplenie swoją teorią doboru płciowego   Coyne   2022-07-16
Dieta mieszana misiów i innych   Júnior   2022-07-14
Londyńskie Natural History Museum popełnia błąd naturalistyczny - wielokrotnie   Coyne   2022-07-11
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Szczepionki przeciwko grypie związane ze zmniejszonym ryzykiem choroby Alzheimera   Novella   2022-07-07
Nowoczesność Darwina: w O powstawaniu jest antycypacja neutralnej teorii i przerywanej równowagi   Coyne   2022-07-06
Pinker: “Wojna o ewolucję jest także wojną kulturową”   Coyne   2022-07-05
Raz jeszcze: błędny artykuł o tym, dlaczego teoria ewolucji jest przestarzała   Coyne   2022-07-04
Niech Moc będzie z pszczołą   Júnior   2022-06-28
Dramatyczny wzrost cen paliw kopalnych jest bolesny, ale daje niewielkie korzyści w walce z globalnym ociepleniem   Lomborg   2022-06-25
Efekt grupy – paskudny błąd poznawczy   Novella   2022-06-22
Nasiona z edytowanymi genomami będą miały przystępną cenę   Maina   2022-06-15
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
Kartofel z Matką Boską w jednej klapie i Karolem Marksem w drugiej   Koraszewski   2022-06-06
Jak nasze wspomnienia są powiązane   Novella   2022-06-04
Wielka Brytania dąży do zezwolenia na edytowanie genów   Novella   2022-06-02
„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Naukowiec z Ghany: “Afryka potrzebuje GMO bardziej niż reszta świata”   Gakpo   2022-05-26
GMO i edytowanie genów: jaka jest różnica?   Karavolias   2022-05-23
Toksyczny nektar, czyli ostrożnie z tureckim miodem   Júnior   2022-05-20
Kolejna nieudana i podyktowana ideologią próba wykazania, że płeć u ludzi nie jest binarna   Coyne   2022-05-18
Brian Charlesworth o błędach nowego artykułu rzekomo pokazującego, że fundamentalne założenie ewolucji neodarwinowskiej jest błędne   Coyne   2022-05-16
Trutnie i inni fruwający panowie   Junior   2022-05-13
Wygnanie z uniwersyteckiego świata – dwa lata później   Winegard   2022-05-10
Życie kwitnące po śmierci   Junior   2022-05-05
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Oxitec rozszerza próby z komarami GMO, by zredukować szerzenie się malarii   Conrow   2022-04-28
Słowa w wosku zapisane   Tonhasca Junior   2022-04-26
Rodzice, szkoła, państwo: kultura niskich oczekiwań   Koraszewski   2022-04-25
Nowoczesne ulepszanie roślin uprawnych przyjmuje historyczne podejście   Karavolias   2022-04-20
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Indie zwalniają edytowanie genów z wymaganej dla GMO oceny bezpieczeństwa   Paranjape   2022-04-11
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Rolnicy nie mogą uprawiać tego, na co ich nie stać   Ongu   2022-04-07
Rośliny zmodyfikowane: odkłamać opinię o GMO   Conrow   2022-04-07
Odmowa szczelinowania jest szaleństwem   Ridley   2022-04-02
Jak wirusy chorób układu oddechowego ewoluują, by stać się łagodniejsze   Ridley   2022-03-22
Czy globalne ocieplenie może być dla nas dobre?   Ridley   2022-03-03
Południowa Afryka powinna przemyśleć regulacje dotyczące genetycznie modyfikowanych roślin   i Priyen Pillay   2022-03-01
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
O figach i osach   Júnior   2022-02-18
Pień liczący 40 tysięcy lat przekazany Maorysom zamiast nauce   Coyne   2022-02-14
Propaganda anty-GMO obraża drobnych farmerów w Afryce i w Azji   Gakpo   2022-02-08

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk