Prawda

Piątek, 29 marca 2024 - 09:59

« Poprzedni Następny »


Barwny erudyta J.B.S. Haldane


Jerry A. Coyne 2020-08-28

Inna recenzja z tej książki jest w NYT:  The Groundbreaking Scientist Who Risked All in Pursuit of His Beliefs “A Dominant Character,” by Samanth Subramanian, recounts the turbulent life of J.B.S. Haldane, the great British biologist and political activist.
Inna recenzja z tej książki jest w NYT:  The Groundbreaking Scientist Who Risked All in Pursuit of His Beliefs “A Dominant Character,” by Samanth Subramanian, recounts the turbulent life of J.B.S. Haldane, the great British biologist and political activist.

J. B. S. Haldane (1892-1964) był prawdopodobnie najbarwniejszą postacią w historii nowoczesnej biologii ewolucyjnej. Ten syn słynnego fizjologa był “cudownym dzieckiem”  i otrzymał najwyższą ocenę na dyplomie ze studiów klasycznych i z matematyki. Był jednym z trzech ludzi (obok R. A. Fishera i Sewalla Wrighta), którzy dostarczyli matematycznej podstawy dla Nowoczesnej Syntezy Ewolucyjnej, szczególnie rozpracowując to, jak zachowywałyby się geny pod wpływem doboru naturalnego.  


Dał jednak inny, znaczący wkład do nauki: zaproponował możliwe teorie o powstaniu życia, był pierwszym człowiekiem, który wysunął tezę, że gen na anemię sierpowatą jest (w jednej kopii) adaptacyjny na obszarach, na których panuje malaria (miał rację) i pierwszy także oszacował tempo mutacji ludzkiego genu.  


Pierwszy zauważył zjawisko, nad którym pracowałem przez większość mojej pracy zawodowej: “regułę Haldane’a”. Ta generalizacja, którą inni nazwali jego imieniem, była obserwacją, że przy krzyżówkach między różnymi gatunkami, jeśli potomstwo tylko jednej płci było bezpłodne lub niezdolne do życia (z drugą płcią płodną lub zdolną do życia) była to niemal zawsze heterogametyczna płeć: ta która miała niepodobne chromosomy płci. Tak więc, u much i ludzi, na przykład, gdzie samce są XY, a samice XX, jeśli istnieje asymetryczność w sterylności lub zdolności do życia hybryd, w ponad 95% wypadków cierpią samce. W odróżnieniu od tego u ptaków i motyli, u których samice mają niepodobne chromosomy płci, a samce podobne, wśród hybryd cierpią samice. Wyjaśnienie Haldane’a dla tego zjawiska było błędne, ale podjąłem ten problem znowu po tym, jak leżał odłogiem od 1922 roku, kiedy Haldane opublikował o tym krótką pracę. Głównie jednak moi studenci i współpracownicy wypracowali pełne wyjaśnienie, które ma ważne znaczenie dla specjacji.  


Haldane był także słynny jako barwna postać. Bardzo chciał służyć w okopach w I wojnie światowej i jeździł na rowerze wzdłuż linii frontu, próbując sprowokować ogień wroga. (Podobno przez całe życie nie znał strachu.) Dużo pił i jego student,  John Maynard Smith, opowiadał mi historie o pijackich wyczynach Haldane’a. Jednym z nich było, jak po wieczorze spędzonym w pubie zapalił się silnik samochodu Haldane’a. Natychmiast wezwał wszystkich, by ugasili ogień siusiając na silnik.  


Haldane jest także znany ze swojej (być może apokryficznej) odpowiedzi komuś, kto zapytał go, co można wywnioskować o Stwórcy z natury stworzenia. Haldane podobno odpowiedział: “Nadmierne umiłowanie chrząszczy”. (Chrząszcze są najliczniejszym rzędem owadów -  Coleoptera – z ponad 350 tysiącami gatunków.) Promotor mojej pracy doktorskiej, Dick Lewontin, powiedział mi, że kiedyś zaprosił Haldane’a do Rochester (gdzie Dick miał drugą pracę akademicką) i Haldane uparł się, żeby pójść kupować bieliznę dla swojej żony, Helen Spurway. W charakterystycznym indyjskim ubiorze (Haldane mieszkał już wtedy w Indiach w proteście wobec brytyjskiej polityki po egipskiej nacjonalizacji Kanału Sueskiego) Haldane spowodował zażenowanie wszystkich, kiedy tubalnym głosem dopytywał się o czarne, koronkowe majtki i staniki.


Haldane był także niezwykle utalentowanym pisarzem i popularyzatorem nauki, był erudytą – proszę pamiętać jego dyplom ze studiów klasycznych – o lekkim piórze. Przy swoim lapidarnym stylu był uważany za Hemingwaya popularnej nauki. Dla posmakowania jego stylu pisania polecam przeczytanie jednego z jego słynnych esejów, On Being the Right Size.


Nawiasem mówiąc, kiedy ukończyłem Harvard, Dick dał mi jako prezent list, jaki otrzymał od Haldane’a w odpowiedzi na zaproszenie na wykłady. Możecie przeczytać sami i zobaczyć rozmaitość zainteresowań  J. B. S.:



Dick powiedział mi także, że właśnie kiedy Haldane był w Rochester, zauważył krew w swoim stolcu, pierwsza oznaka raka okrężnicy, który go w końcu zabił. Nawet jednak rychła śmierć nie wydawała się niepokoić zanadto Haldane’a i napisał naprawdę śmieszny wiersz o swoim raku i kolostomii, zatytułowany Rak jest śmieszną rzeczą. (Można przeczytać go tutaj.)


Haldane był także niezwykle politycznym zwierzęciem. Był komunistą, wstąpił do brytyjskiej partii komunistycznej (często wygłaszał przemówienia przeciwko rządowi), a nawet popierał szarlatana Trofima Łysenkę i jego lamarkowskie teorię o hodowli roślin uprawnych, po prostu dlatego, że Łysenkę popierał Stalin. To był poważny błąd naukowca – szczególnie biologa ewolucyjnego – ale Haldane, rozczarowany, w końcu opuścił partię. W 1956 roku przeniósł się do Indii i  pracował w Indyjskim Instytucie Statystycznym w Kolkacie, a zmarł w Bhubeneswar. Po przeniesieniu się do Indii Haldane zawsze nosił hinduską odzież, także kiedy podróżował na Zachód (powiedział: sześćdziesiąt lat w skarpetkach wystarczy!”). Tutaj jest jego zdjęcie (po lewej) razem ze słynnym statystykiem, P. C. Mahalanobisem:



Wikipedia podaje kilka panegiryków napisanych przez tych, którzy znali jego lub jego prace:

Arthur C. Clarke uznał go za “prawdopodobnie najwybitniejszego popularyzatora nauki swojego pokolenia”. Laureat Nagrody Nobla, Peter Medawar, nazwał Haldane’a “najmądrzejszym człowiekiem, jakiego kiedykolwiek znałem”. Według Theodosiusa Dobzhansky’ego, “Haldane był zawsze uznawany z wyjątkowy wypadek”; a według Michaela J. D. White’a, był “największym erudytą wśród biologów swojego pokolenia, a może stulecia”.

Już napisałem za dużo, a zamierzałem tylko opowiedzieć o nowej biografii Haldane’a, którą pozytywnie zrecenzował Matt Ridley w “London Times”. Czytelnik Pyers przysłał mi ją, dodając: “Może zainteresuje cię nowa książka, która jest biografią JBS Haldane’a. Tytuł recenzji w ‘London Times’ doskonale go podsumowuje: ‘Głupota wspaniałego umysłu’.”  


Była wcześniejsza biografia J. B. S. (tak nazywali go koledzy i studenci) Ronalda Clarka, która jest w porządku, ale niewiele tam jest o nauce Haldane’a.


A tutaj jest jego nowa biografia, która ukazała się 28 lipca. Tytuł jest dwuznacznikiem, ponieważ w genetyce “dominująca cecha” jest cechą tworzoną przez gen, który daje pełną ekspresję cechy wtedy, kiedy nosiciel ma tylko jedną kopię genu (polidaktylia i przyrośnięcie płatków uszu są dwiema takimi cechami u ludzi).  



Tutaj jest fragment recenzji Ridleya:

Subramanian dokonuje mistrzowskiej roboty w podsumowaniu bogatego i burzliwego życia. Ręczne pismo Haldane’a było jak “mrówki fikające na śniegu”. Jego artykuły w “Daily Worker” były jak “żyletki w druku”. Pisze, że około trzydziestki „rozmaite nurty jego doświadczenia zlały się w basen jego charakteru”. Haldane zaaprobowałby to określenie. Szukaj znajomej analogii, pisał w Jak napisać popularno-naukowy artykuł. Ale, zarówno ilustrując, jak zaprzeczając temu, napisał kiedyś “szczypta algebry jest warta tony słownych argumentów”.   


. . . Subramanian streszcza wkład Haldane’a jako “olśniewającą postać: człowiek, który uniósł  arras ukrywający działanie natury; człowiek, który zstąpił z wieży z kości słoniowej do codziennego świata; człowiek, który odrzucił konwencje i przeciwstawił się władzy". Haldane zasługuje na biografa, który jest elokwentny, inteligentny, sprawiedliwy, ale nieoszczędzający i równie dobry w wyjaśnianiu nauki, jak i polityki. Nie jest to łatwa kombinacja, ale ją otrzymał.  

Przeczytam tę książkę, bo nigdy za dużo Haldane’a. Żałuję, że nie spotkałem go, ale zmarł zanim ukończyłem liceum i zacząłem studiować biologię.


The colorful and erudite J.B.S. Haldane: my take and a new biography

Why Evolution Is True, 15 sierpnia 2020

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Emerytowany profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest również jednym ze znanych "nowych ateistów" i autorem książki "Faith vs Fakt". Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1470 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”   Júnior   2022-05-31
„Gryzoń skunksowy”, który żuje trujące rośliny i wypluwa truciznę na swoje futro   Coyne   2020-12-02
„Kryzys klimatyczny” to mistyfikacja   Williams   2023-09-25
„Najbardziej znany zabójca ludzi”: jakie są prawdziwe początki XIV-wiecznej Czarnej Śmierci?   Lewis   2023-09-15
„New Yorker” pisze o hoacynie, sugeruje, że koncepcja Darwina drzew ewolucyjnych może być urojeniem   Coyne   2022-07-25
„San Francisco Chronicle” bardzo myli się w sprawie biologicznej płci   Coyne   2023-06-09
„Zapylisz mnie!”: nachalni bohaterowie świata roślin   Júnior   2022-06-11
“Czarne tygrysy” w małym indyjskim rezerwacie sugerują losowy dryf genetyczny   Coyne   2021-10-26
“Daily Beast” wypacza epigenetykę oszukańczymi twierdzeniami, że dzieci mogą “odziedziczyć wspomnienia Holocaustu”   Coyne   2017-10-05
“Konwergentna” ewolucja mrówek grzybiarek Starego i Nowego świata   Coyne   2023-03-23
“Odwrócenie specjacji” (fuzja gatunków) u kruków   Coyne   2018-03-16
“Partenogenetyczny” rak rozmnaża się bez seksu: czy to jest nowy gatunek?   Coyne   2018-02-17
“Rogi” trylobitów mogły być używane jako broń w walkach między samcami   Coyne   2023-02-15
“Scientific American” poświęca się polityce, a nie nauce; odmawia publikowania krytycznych analiz swoich fałszywych lub wprowadzających w błąd twierdzeń   Coyne   2022-09-01
“Współczesny” Homo sapiens mógł być w Eurazji aż 210 tysięcy lat temu   Coyne   2019-07-17
‘Raniąca’ idea merytorycznych podstaw nauki    i Jerry Coyne   2023-05-29
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
10 twierdzeń działaczy walczących w Afryce z GMO o tym, dlaczego postępy w biotechnologii upraw powinny zostać odrzucone – i dlaczego są one błędne   Maina   2022-11-17
100 milionów lat ozdabiania się śmieciami   Yong   2016-07-05
12 podstawowych punktów biologii ewolucyjnej   Cobb   2016-03-02
Pseudonauka Masaru Emoto   Novella   2017-12-18
Czy „toksyczna kobiecość” jest główną przyczyną bojów o społeczną sprawiedliwość?   Coyne   2021-02-08
Paradoksalne cechy genetyki inteligencji   Ridley   2013-12-18
“New Scientist”: Darwin jednak miał rację    Coyne   2020-10-01
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 1. Genetyczna plastyczność    Coyne   2020-10-03
Intelektualna pustka numeru “New Scientist” o ewolucji: 2. Rzekome nieistnienie gatunków   Coyne   2020-10-05
Klasyczna historia skorygowana: porosty to grzyby + glony + drożdże (inne grzyby)   Coyne   2016-08-05
Homo floresiensis, hominin “hobbit”, w Internecie   Coyne   2016-11-25
No pasarán    Tonhasca Júnior   2023-03-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
„ Całujące się” koralowce złapane in flagranti   Yong   2016-07-28
”Sygnalizowanie cnoty” może nas irytować. Cywilizacja byłaby jednak bez niego niemożliwa    Miller   2019-09-13
A jednak chorują na raka    Łopatniuk   2016-02-13
Czyste okrucieństwo cięć w pomocy żywnościowej   Lomborg   2017-08-07
Dalszy spadek zgonów z powodu raka   Novella   2019-02-04
Dlaczego mamy alergie?   Zimmer   2016-01-28
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Dlaczego większość zasobównie wyczerpuje się   Ridley   2014-05-04
Dlaczego zwierzęta są urocze?   Coyne   2014-12-30
Dziennik z Mozambiku: Demony w kurzu   Naskręcki   2018-03-30
Dziwaczne, wysysające krew czerwie jurajskie   Cobb   2014-06-28
Ewolucja, ptaki i kwiaty   Coyne   2014-06-02
Gigantyczne “paleonory” wykopane przez wymarłe ssaki   Coyne   2017-06-29
Grupy anty-GMO przegrywają sprawę sądową w Nigerii    i Nkechi Isaak   2022-07-30
Jak karakara wygrywa z osami   Cobb   2013-12-29
Kiedy zapada noc i ziemia jest ciemna   Tonhasca Júnior   2023-02-10
Kilka lekcji z rosyjskiej rewolucji. Jak kuszący radykalny nihilizm prowadzi do ekstremizmu   Geifman   2021-03-22
Komisja Europejska ukrywa naukę o pszczołach   Ridley   2017-05-03
Malaria pachnąca cytryną    Zimmer   2015-04-07
Małpo ty moja   Koraszewski   2015-04-17
Metamorfozy    Júnior   2022-04-09
Minęło 40 lat od wydania „Samolubnego genu” – śmiała książka Richarda Dawkinsa ostała się próbie czasu   Ridley   2016-02-17
Niezwykły pasikonik szklany   Naskręcki   2014-05-27
Nowe badanie wskazuje na jednego oszusta   Coyne   2016-08-18
Nowy i dziwaczny rodzaj mimikry: nasiona rośliny naśladują kształt i zapach odchodów zwierzęcych, by ułatwić roznoszenie ich przez żuki gnojowe   Coyne   2015-10-20
O porażkach wolności i lęku przed nauką   Dennett   2016-05-20
O rzeczywistości rasy i odrazie do rasizmu    i Brian Boutwell   2017-09-04
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Olbrzymie armie o niezliczonych umiejętnościach    Tonhasca Júnior   2024-02-08
Osobisty mikrobiom w cyfrach   Zimmer   2014-08-14
Ostrogony nie są naprawdę “żywymi skamieniałościami”    Coyne   2015-07-29
Palestyńska intersekcjonalność z nazistami   Frantzman   2017-07-08
Pochwała ignorancji, czyli wiem, że nie wiem   Cullen   2017-01-11
Przykre niespodzianki, czyli czerniak i siwizna   Łopatniuk   2015-08-01
Przypuszczalnie złamana kość    Coyne   2015-06-04
Rozum i Wiara IICzyli takie sobie rozmowy o religijnych „prawdach” i problemach z nimi związanych.   Ferus   2015-11-22
Ryba z biodrami   Mayer   2016-03-30
Siedem narzędzi myślenia   Dennett   2014-11-19
Skrzydlaci oszuści i straż obywatelska   Young   2014-01-02
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Twardy kwiat do zgryzienia    Tonhasca Júnior   2023-02-22
Wielkoskrzydłe   Naskręcki   2014-04-02
Wierzący nagradzani za życia   Coyne   2014-12-21
Wpaść w amok. Empiryczna analiza szaleńczych zabójstw pokazuje, że wyłaniają się dwa różne wzorce.   King   2023-06-03
Wątpliwi pomocnicy    Tonhasca Júnior   2023-04-08
Świetna ewolucyjna innowacjaktóra okazała się zgubna   Yong   2015-12-10
Dlaczego odmawiamy dostrzegania jaśniejszej strony, choć powinniśmy   Pinker   2018-04-17
Krew, znój, łzy i pot   Tonhasca Júnior   2023-01-19
Mądrość w pułapce autorytetu   Witkowski   2020-04-18
Po prostu nie mogę się doczekać, aby znów wyruszyć w trasę   Tonhasca Júnior   2022-10-27
Pochwała jednoznaczności   Witkowski   2019-10-29
Z perspektywy naszego kurnika   Witkowski   2020-01-16
A co to takie włochate?   Łopatniuk   2016-04-02
A genomy ciągle kurczą się…   Zimmer   2016-11-22
A teraz dobre wiadomości: Sprawy naprawdę idą w dobrym kierunku   Pinker   2015-11-24
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
A.N. Wilson znowu kopie Darwina, tym razem w “Times”   Coyne   2017-09-07
Adam i Ewa: dwoje, czy więcej niż dwoje przodków?   Coyne   2017-01-07
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
Agroekologia zmienia biednych farmerów w biedniejszych   Muhumuza   2022-06-09
AI – asystent lekarza   Novella   2020-12-09
AI: gorąca randka z “Sydneyem ”   Gotefridi   2023-03-15
Akademicki skandal: troje badaczy umyślnie publikowało fałszywe artykuły o „badaniach żałości”, by pokazać fatalne standardy akademickie w naukach społecznych   Coyne   2018-10-12
Akcja afirmatywna w wieloetnicznym narodzie   Hyams   2020-07-17
Aktywacja telomerazy mogłaby prowadzić do leczenia samej starości   Ridley   2015-10-27
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Aktywność umysłowa nie zapobiega osłabieniu umysłowej sprawności   Novella   2018-12-15
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Akupunktura kwantowa   Novella   2019-04-23

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk