Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 10:52

« Poprzedni Następny »


Barwny erudyta J.B.S. Haldane


Jerry A. Coyne 2020-08-28

Inna recenzja z tej książki jest w NYT:  The Groundbreaking Scientist Who Risked All in Pursuit of His Beliefs “A Dominant Character,” by Samanth Subramanian, recounts the turbulent life of J.B.S. Haldane, the great British biologist and political activist.
Inna recenzja z tej książki jest w NYT:  The Groundbreaking Scientist Who Risked All in Pursuit of His Beliefs “A Dominant Character,” by Samanth Subramanian, recounts the turbulent life of J.B.S. Haldane, the great British biologist and political activist.

J. B. S. Haldane (1892-1964) był prawdopodobnie najbarwniejszą postacią w historii nowoczesnej biologii ewolucyjnej. Ten syn słynnego fizjologa był “cudownym dzieckiem”  i otrzymał najwyższą ocenę na dyplomie ze studiów klasycznych i z matematyki. Był jednym z trzech ludzi (obok R. A. Fishera i Sewalla Wrighta), którzy dostarczyli matematycznej podstawy dla Nowoczesnej Syntezy Ewolucyjnej, szczególnie rozpracowując to, jak zachowywałyby się geny pod wpływem doboru naturalnego.  


Dał jednak inny, znaczący wkład do nauki: zaproponował możliwe teorie o powstaniu życia, był pierwszym człowiekiem, który wysunął tezę, że gen na anemię sierpowatą jest (w jednej kopii) adaptacyjny na obszarach, na których panuje malaria (miał rację) i pierwszy także oszacował tempo mutacji ludzkiego genu.  


Pierwszy zauważył zjawisko, nad którym pracowałem przez większość mojej pracy zawodowej: “regułę Haldane’a”. Ta generalizacja, którą inni nazwali jego imieniem, była obserwacją, że przy krzyżówkach między różnymi gatunkami, jeśli potomstwo tylko jednej płci było bezpłodne lub niezdolne do życia (z drugą płcią płodną lub zdolną do życia) była to niemal zawsze heterogametyczna płeć: ta która miała niepodobne chromosomy płci. Tak więc, u much i ludzi, na przykład, gdzie samce są XY, a samice XX, jeśli istnieje asymetryczność w sterylności lub zdolności do życia hybryd, w ponad 95% wypadków cierpią samce. W odróżnieniu od tego u ptaków i motyli, u których samice mają niepodobne chromosomy płci, a samce podobne, wśród hybryd cierpią samice. Wyjaśnienie Haldane’a dla tego zjawiska było błędne, ale podjąłem ten problem znowu po tym, jak leżał odłogiem od 1922 roku, kiedy Haldane opublikował o tym krótką pracę. Głównie jednak moi studenci i współpracownicy wypracowali pełne wyjaśnienie, które ma ważne znaczenie dla specjacji.  


Haldane był także słynny jako barwna postać. Bardzo chciał służyć w okopach w I wojnie światowej i jeździł na rowerze wzdłuż linii frontu, próbując sprowokować ogień wroga. (Podobno przez całe życie nie znał strachu.) Dużo pił i jego student,  John Maynard Smith, opowiadał mi historie o pijackich wyczynach Haldane’a. Jednym z nich było, jak po wieczorze spędzonym w pubie zapalił się silnik samochodu Haldane’a. Natychmiast wezwał wszystkich, by ugasili ogień siusiając na silnik.  


Haldane jest także znany ze swojej (być może apokryficznej) odpowiedzi komuś, kto zapytał go, co można wywnioskować o Stwórcy z natury stworzenia. Haldane podobno odpowiedział: “Nadmierne umiłowanie chrząszczy”. (Chrząszcze są najliczniejszym rzędem owadów -  Coleoptera – z ponad 350 tysiącami gatunków.) Promotor mojej pracy doktorskiej, Dick Lewontin, powiedział mi, że kiedyś zaprosił Haldane’a do Rochester (gdzie Dick miał drugą pracę akademicką) i Haldane uparł się, żeby pójść kupować bieliznę dla swojej żony, Helen Spurway. W charakterystycznym indyjskim ubiorze (Haldane mieszkał już wtedy w Indiach w proteście wobec brytyjskiej polityki po egipskiej nacjonalizacji Kanału Sueskiego) Haldane spowodował zażenowanie wszystkich, kiedy tubalnym głosem dopytywał się o czarne, koronkowe majtki i staniki.


Haldane był także niezwykle utalentowanym pisarzem i popularyzatorem nauki, był erudytą – proszę pamiętać jego dyplom ze studiów klasycznych – o lekkim piórze. Przy swoim lapidarnym stylu był uważany za Hemingwaya popularnej nauki. Dla posmakowania jego stylu pisania polecam przeczytanie jednego z jego słynnych esejów, On Being the Right Size.


Nawiasem mówiąc, kiedy ukończyłem Harvard, Dick dał mi jako prezent list, jaki otrzymał od Haldane’a w odpowiedzi na zaproszenie na wykłady. Możecie przeczytać sami i zobaczyć rozmaitość zainteresowań  J. B. S.:



Dick powiedział mi także, że właśnie kiedy Haldane był w Rochester, zauważył krew w swoim stolcu, pierwsza oznaka raka okrężnicy, który go w końcu zabił. Nawet jednak rychła śmierć nie wydawała się niepokoić zanadto Haldane’a i napisał naprawdę śmieszny wiersz o swoim raku i kolostomii, zatytułowany Rak jest śmieszną rzeczą. (Można przeczytać go tutaj.)


Haldane był także niezwykle politycznym zwierzęciem. Był komunistą, wstąpił do brytyjskiej partii komunistycznej (często wygłaszał przemówienia przeciwko rządowi), a nawet popierał szarlatana Trofima Łysenkę i jego lamarkowskie teorię o hodowli roślin uprawnych, po prostu dlatego, że Łysenkę popierał Stalin. To był poważny błąd naukowca – szczególnie biologa ewolucyjnego – ale Haldane, rozczarowany, w końcu opuścił partię. W 1956 roku przeniósł się do Indii i  pracował w Indyjskim Instytucie Statystycznym w Kolkacie, a zmarł w Bhubeneswar. Po przeniesieniu się do Indii Haldane zawsze nosił hinduską odzież, także kiedy podróżował na Zachód (powiedział: sześćdziesiąt lat w skarpetkach wystarczy!”). Tutaj jest jego zdjęcie (po lewej) razem ze słynnym statystykiem, P. C. Mahalanobisem:



Wikipedia podaje kilka panegiryków napisanych przez tych, którzy znali jego lub jego prace:

Arthur C. Clarke uznał go za “prawdopodobnie najwybitniejszego popularyzatora nauki swojego pokolenia”. Laureat Nagrody Nobla, Peter Medawar, nazwał Haldane’a “najmądrzejszym człowiekiem, jakiego kiedykolwiek znałem”. Według Theodosiusa Dobzhansky’ego, “Haldane był zawsze uznawany z wyjątkowy wypadek”; a według Michaela J. D. White’a, był “największym erudytą wśród biologów swojego pokolenia, a może stulecia”.

Już napisałem za dużo, a zamierzałem tylko opowiedzieć o nowej biografii Haldane’a, którą pozytywnie zrecenzował Matt Ridley w “London Times”. Czytelnik Pyers przysłał mi ją, dodając: “Może zainteresuje cię nowa książka, która jest biografią JBS Haldane’a. Tytuł recenzji w ‘London Times’ doskonale go podsumowuje: ‘Głupota wspaniałego umysłu’.”  


Była wcześniejsza biografia J. B. S. (tak nazywali go koledzy i studenci) Ronalda Clarka, która jest w porządku, ale niewiele tam jest o nauce Haldane’a.


A tutaj jest jego nowa biografia, która ukazała się 28 lipca. Tytuł jest dwuznacznikiem, ponieważ w genetyce “dominująca cecha” jest cechą tworzoną przez gen, który daje pełną ekspresję cechy wtedy, kiedy nosiciel ma tylko jedną kopię genu (polidaktylia i przyrośnięcie płatków uszu są dwiema takimi cechami u ludzi).  



Tutaj jest fragment recenzji Ridleya:

Subramanian dokonuje mistrzowskiej roboty w podsumowaniu bogatego i burzliwego życia. Ręczne pismo Haldane’a było jak “mrówki fikające na śniegu”. Jego artykuły w “Daily Worker” były jak “żyletki w druku”. Pisze, że około trzydziestki „rozmaite nurty jego doświadczenia zlały się w basen jego charakteru”. Haldane zaaprobowałby to określenie. Szukaj znajomej analogii, pisał w Jak napisać popularno-naukowy artykuł. Ale, zarówno ilustrując, jak zaprzeczając temu, napisał kiedyś “szczypta algebry jest warta tony słownych argumentów”.   


. . . Subramanian streszcza wkład Haldane’a jako “olśniewającą postać: człowiek, który uniósł  arras ukrywający działanie natury; człowiek, który zstąpił z wieży z kości słoniowej do codziennego świata; człowiek, który odrzucił konwencje i przeciwstawił się władzy". Haldane zasługuje na biografa, który jest elokwentny, inteligentny, sprawiedliwy, ale nieoszczędzający i równie dobry w wyjaśnianiu nauki, jak i polityki. Nie jest to łatwa kombinacja, ale ją otrzymał.  

Przeczytam tę książkę, bo nigdy za dużo Haldane’a. Żałuję, że nie spotkałem go, ale zmarł zanim ukończyłem liceum i zacząłem studiować biologię.


The colorful and erudite J.B.S. Haldane: my take and a new biography

Why Evolution Is True, 15 sierpnia 2020

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska



Jerry A. Coyne

Emerytowany profesor na wydziale ekologii i ewolucji University of Chicago, jego książka "Why Evolution is True" (Polskie wydanie: "Ewolucja jest faktem", Prószyński i Ska, 2009r.) została przełożona na kilkanaście języków, a przez Richarda Dawkinsa jest oceniana jako najlepsza książka o ewolucji.  Jerry Coyne jest jednym z najlepszych na świecie specjalistów od specjacji, rozdzielania się gatunków. Jest również jednym ze znanych "nowych ateistów" i autorem książki "Faith vs Fakt". Jest wielkim miłośnikiem kotów i osobistym przyjacielem redaktor naczelnej.

Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Uprawy GM są dobre dla środowiska     2014-07-08
Bliskie spotkania z baronem MünchausenemPaulina Łopatniuk     2017-07-22
Indyjscy farmerzy wysiali ziarna GMO w proteście obywatelskiego nieposłuszeństwa     2019-06-13
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Maniok o wysokiej zawartości żelaza i cynku może poprawić odżywianie i zdrowie w Afryce Zachodniej     2019-02-05
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy     2014-04-23
Wojna domowa w ludzkim genomie     2014-10-13
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Film dokumentalny “Know GMO”, nakręcany w Afryce, stawia wyzwanie panikarskiej kampanii straszenia ludzi     2015-11-07
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Maleńkim lisom na Wyspach Santa Barbara brakuje różnorodności genetycznej i strachu przed ludźmi     2016-05-15
Ekomodernizm i zrównoważona intensyfikacja     2015-06-17
Chemicznie zakamuflowana żaba     2015-12-12
Nie jesteśmy wszyscy neandertalczykami: tak postępuje nauka     2016-02-02
Strepsiptera – najdziwaczniejsze owady?     2015-12-22
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Ogniska odry w Brooklynie w 2013 r.: Badanie kosztów antyszczepionkowej pseudonauki     2018-08-14
Atak “doktorostwa Wolfson” na rodziców chłopca, który zmarł na koklusz     2018-09-20
Naiwna promocja “integrowania” znachorstwa do medycyny     2018-01-29
Triumf Mao: Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnie akceptuje szarlatanerię tradycyjnej chińskiej medycyny     2019-06-04
Rolnictwo biodynamiczne: podobne do antropozoficznej medycyny, ale dla farm     2018-04-06
Fabrizio Benedetti pyta: “Czy badania placebo wzmacniają pseudonaukę?”     2019-11-01
Naturopaci: potrafią uczynić nawet sól z Epsom potencjalnym zabójcą     2017-10-23
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Szarlatan handlujący fałszywą nadzieją     2017-05-12
Czego może nas nauczyć była zwolenniczka antyszczepionkowców, Kelley Watson-Snyder     2019-08-30
Nanocząstki: nowy, jedyny, prawdziwy powód wszystkich chorób?     2017-03-24
Finansowanie społecznościowe terapii komórkami macierzystymi o nieudowodnionej skuteczności: wykorzystywanie hojności obcych, by płacić za szarlatanerię     2018-05-18
Antyszczepionkowcy - pielęgniarka lub lekarz nie powinni opiekować się dziećmi     2018-09-10
Wybuchy epidemii odry w Europie: zapowiedź tego, co przyjdzie do USA?     2017-07-24
Szczepionka HPV działa. Koniec kropka     2019-07-13
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Śmiertelność z powodu raka nadal spada wbrew twierdzeniom szarlatanów     2020-02-11
Efekt Krugera-Dunninga, antyszczepionkowcy i arogancja ignorancji     2018-08-09
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Tydzień Świadomości Homeopatii. Pomaga przypomnieć ludziom, że jest to szarlataneria!     2018-05-02
Plastry uśmierzające ból z Luminas: gdzie słowa „kwantum” i „energia” w rzeczywistości znaczą „magia”     2018-09-07
Zabobonne pojęcia u sedna przekonań antyszczepionkowych     2017-08-21
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Jak to jest, że Stanisław Burzyński nadal żeruje na zrozpaczonych pacjentach z rakiem?     2018-05-12
Helen Lawson i czarna maść: wycinanie, wypalanie i zatruwanie w sposób „naturalny”     2018-06-09
Homeopatia, wibracje i oszustwo     2018-06-12
Kolejne przypomnienie, nie ma epidemii autyzmu     2017-03-13
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Naturopatyczna propaganda głosi normalne porady dotyczące stylu życia jako własne i dodaje szamaństwo     2018-02-14
Rzekł antyszczepionkowiec: Szczepionki powodują autyzm u psów!     2017-04-28
Dychotomiczne myślenie, niepewność i zaprzeczanie nauce     2020-01-01
Dlaczego szarlatani nie powinni nadzorować sami siebie     2019-05-08
Zły tydzień dla homeopatii jest dobrym tygodniem dla nauki     2018-03-23
Inicjatywa „Globalna Spójność”: nonsens na globalną skalę     2018-04-11
Dziennik z Mozambiku: Sybilla     2014-03-01
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Musi się potępić akademicki mobbing uczonego     2018-12-14
Przekonania antyoświeceniowe są „zaskakująco trwałe”     2018-05-11
Na zdrowie: izraelscy naukowcy warzą piwo na ”wskrzeszonych” drożdżach sprzed 5000 lat     2019-05-31
Ostateczna klęska teorii ewolucji     2016-02-15
Co mówi nam ruch płaskiej Ziemi     2018-05-17
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności   Cobb   2014-01-28
Uderzające podobieństwo: rewolucyjne wyniki badań nad bliźniętami   Dynesen   2018-08-27
Opera mydlana z życia łysek amerykańskich, część III   Lyon   2017-07-28
Edytowanie genów kluczem do ulepszenia podstawowych upraw w Afryce   Abugu   2021-10-01
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Ugandyjscy studenci nalegają na powszechne stosowanie biotechnologii i uchwalenie prawa o biobezpieczeństwie   Agaba   2021-11-17
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
Czy wykształceni ludzie są bardziej antysemiccy?   Albert Cheng i Ian Kingsbury   2021-04-05
Fałszywe nadzieje i niewidzialni wrogowie   Anomaly   2018-02-09
Skuteczny kontra patologiczny altruizm   Anomaly   2018-10-10
Dziwaczny rodzaj rasistowskiego patriarchatu   Arora   2020-12-31
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Wszystkie antyizraelskie wiadomości zasługują na publikację   Bard   2021-09-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
Opowieść o dwóch krzywych dzwonowych   Ben Winegard   2017-04-12
Przeddarwinowscy “darwiniści”   Berry   2020-10-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Niebezpieczne życie antropologa   Blackwell   2019-10-12
Nowe zastosowania zużytych filtrów do dializy   Blum   2018-08-07
Odwołajcie antyszczepionkową konferencję w Tel Awiwie   Blum   2019-11-15
Fałszywa pokora nie uratuje planety   Boudry   2020-01-09
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
Ryzyko niewarte podejmowania: list otwarty do moich kolegów w świecie akademickim   Boutwell   2017-06-14
Stagnacja socjologii i jej przyczyny   Boutwell   2017-03-21
Ewolucyjne wyjaśnienie nienaukowych przekonań   Bretl   2020-01-31
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi?   Bruce Lyon   2014-02-02
Zaprzeczanie neuronauce o różnicach płci   Cahill   2019-04-05
Propaganda w wykonaniu nauczycieli akademickich   Chesler   2021-06-02
Nagonka na Izrael grasuje w stowarzyszeniach nauk ścisłych, medycyny i edukacji   Chesler   2021-06-24
Ugandyjski dziennikarz: jak informować o biotechnologii, kiedy jej krytycy rozsiewają dezinformację?   Christopher Bendana   2017-11-03
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
Zrozumienie nowoczesnych horrorów afrykańskich zakorzenionych w handlu niewolnikami przez Ocean Indyjski   Clarfield   2019-02-28
Ewolucyjne korzyści udawania ofiary   Clark   2021-03-11
Co byłoby, gdyby Wilkins i Franklin umieli ze sobą współpracować?   Cobb   2016-09-03
Ewolucja człowieka: zarośnięty brzeg   Cobb   2016-02-24
Google świętuje Antoniego van Leeuwenhoeka   Cobb   2016-10-31
Ogony CAT osłabiają centralny dogmat – dlaczego ma to znaczenie i dlaczego nie ma   Cobb   2015-01-08
Z okazji urodzin Maxa Delbrücka   Cobb   2016-09-22
Wesołych Świąt od Oswalda Avery’ego – ale co byłoby, gdyby zmarł wcześniej?   Cobb   2016-12-30
Kacze dzioby, Umwelt i a priori Kanta   Cobb   2019-03-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk