Prawda

Czwartek, 28 marca 2024 - 18:13

« Poprzedni Następny »


„Grubogłowi przedsiębiorcy pogrzebowi w noc żywych trupów”


Athayde Tonhasca Júnior 2022-05-31

Osa Darwina © Charles J. Sharp, Wikipedia.
Osa Darwina © Charles J. Sharp, Wikipedia.

Jeśli oglądałeś Obcego, być może przeraziłeś się, gdy mały potwór wyskoczył z klatki piersiowej astronauty. Ale entomolog mógł skinąć głową ze zrozumieniem: „Ach, ludzki parazytoid!”. Rzeczywiście, scenarzyści czerpali z entomologicznych inspiracji przy wymyślaniu cyklu życia kosmity.


Tutaj na Ziemi parazytoid to owad, którego larwa rozwija się w ciele żywiciela (zwykle innego owada), ostatecznie go zabijając. Ten rodzaj historii życia mieści się pomiędzy drapieżnikiem a pasożytem: drapieżnik, taki jak ważka, bierze kilka ofiar i natychmiast je zabija, podczas gdy pasożyty, takie jak wszy, pchły i kleszcze, żywią się swoimi żywicielami, nie zabijając ich.


Osy stanowią większość gatunków parazytoidów, ale wiele z nich to muchy. Należy do nich około 800 gatunków much o grubych głowach (rodzina Conopidae). Spojrzenie na jedną z nich wyjaśnia ich wspólną nazwę, chociaż niektóre gatunki bardziej przypominają osy lub pszczoły niż muchy. Znane są także jako wyślepkowate.


Ryc. 1. Mucha grubogłowa © Fir0002, Wikipedia.



Muchy grubogłowe kręcą się wokół kwiatów w poszukiwaniu łyków nektaru. Samice mają jednak inne pomysły: mogą czekać na okazję złożenia jaj, co jest złą wiadomością dla pszczół, trzmieli lub os.


Wygląda to tak: niczego niepodejrzewający trzmiel podlatuje do kwiatka. Samica muchy zbliża się i chwyta trzmiela w powietrzu. Nadal unosząc się w powietrzu, podważa segmenty brzucha trzmiela za pomocą osłonki, która jest utwardzoną strukturą przypominającą podkładkę na końcu jej brzucha. Czasami napastnik i ofiara padają na ziemię, ale wynik jest taki sam; samica muchy składa jedno jajo w ciele trzmiela i puszcza go.


Ryc. 2. Samica muchy grubogłowej z wyraźnie widoczną groźną osłonką © Hectonichus, Wikipedia.



Dramat kończy się w ciągu kilku sekund, a oba owady odlatują. Mucha będzie czaić się na kolejną ofiarę. Ale trzmiel jest skończony.


Wewnątrz trzmiela z jaja wylęga się larwa, która pożera jego wnętrzności. Ale larwa nie penetruje tułowia żywiciela, pozostawiając w ten sposób nienaruszone mięśnie lotne. Trzmiel żyje dalej, żywiąc się i zbierając nektar z powrotem do swojego gniazda, choć w miarę wzrostu parazytoida coraz mniej wydajnie. W ciągu 10 do 12 dni jego odwłok jest całkowicie zajęty przez larwę, która nie ma już nic do jedzenia. Trzmiel ginie i upada na ziemię (jeśli znajdziesz martwego trzmiela z obrzękiem odwłoka, pasożytnictwo może być causa mortis). Larwa przepoczwarza się i zimuje w ciele trzmiela, a w następnym roku pojawia się dorosły osobnik.


Ryc. 3. Poczwarka muchy grubogłowej w odwłoku trzmiela Centris analis © Moure-Oliveira i in ., 2019. The Science of Nature 106. 10.1007/s00114-019-1634-9 .



Niektóre wyślepkowate zwiększają szanse swoich poczwarek na przetrwanie zimy dzięki sztuczce, która może wydawać się makabryczna dla ludzkich oczu: nakłaniają żywiące je  trzmiele do kopania własnych grobów. W Ameryce Północnej trzmiele zarażone pasożytem Physocephala tibialis zakopują się w ziemi tuż zanim wyzioną ducha. To kopanie grobów nie ma znaczenia dla trzmiela, ale poczwarka parazytoida jest chroniona przed zimnem i odwodnieniem w miesiącach zimowych i jest mniej narażona na patogeny i własne pasożyty. Hibernacja w glebie sprzyja również powstawaniu większych i zdrowszych dorosłych much.


Ryc. 4. Skłaniająca do kopania grobów Physocephala tibialis © Beatriz Moisset, Wikipedia.    



Ale trzmiele nie poddają się zbyt łatwo. Kiedy presja pasożytnicza staje się zbyt wysoka, niektóre gatunki rozmnażają się później w ciągu roku, aby uniknąć szczytu populacji wyślepkowatych. A niektóre trzmiele – podobnie jak wiele innych owadów – wydzielają melaninę, która otacza i dusi pasożyty wewnętrzne. Szacuje się, że melanizacja zabija do 30% larw wyślepkowatych.


Ryc. 5. Larwa z zakapsułkowanymi jajami os © Nathan T. Mortimer, Illinois State University.



Po tym, jak zarażony pasożytem trzmiel wykopał sobie grób gdzieś w Ameryce, nad lądem zapada zimna, dżdżysta noc. Panuje pełen spokój. Dopóki w pobliskiej pasiece jedna z mieszkających tam pszczół miodnych (Apis mellifera) nie zrobi czegoś dziwnego: wyłania się z ula i leci w kierunku słabo świecącej w oddali latarni ulicznej. Kilka jej sióstr idzie w ich ślady, chociaż niektóre z nich upadają na ziemię i zaczynają krążyć w kółko, najwyraźniej zdezorientowane. Żaden z tych nocnych wędrowców nigdy nie wróci do ula; wkrótce wszystkie umrą. Są ofiarami parazytoida o złowieszczej nazwie mucha zombie (Apocephalus borealis).


Ryc. 6. Samica muchy zombie © Core et al., 2012. PLoS One 7(1): e29639.



Ta mucha należy do jednej z największych grup owadów, rodziny Phoridae (zadrowate). Obejmują one około 4000 opisanych gatunków, ale specjaliści uważają, że liczba ta stanowi ułamek całości. Zadrowate wyglądają jak muszki owocowe z wygiętymi grzbietami, a wystraszone odbiegają zanim wzbiją się w powietrze. Takie zachowania wyjaśniają ich potoczne nazwy: muchy garbate lub muchy wędrujące. Są wszędzie i mają różne nawyki żywieniowe, takie jak saprofagia (jedzą rozkładającą się materię organiczną), drapieżnictwo i roślinożerność. Jeden gatunek jest poważnym szkodnikiem grzybów uprawnych.


Dwie grupy much zadrowatych z rodzaju Pseudacteon i Apocephalus występują głównie w Ameryce Południowej i są znane jako muchy dekapitujące mrówki. Typowy gatunek podchodzi do mrówki od tyłu i używa swojego potężnego, haczykowatego pokładełka do wstrzyknięcia jaja w głowę lub tułów ofiary.


Ryc. 7.  Haczykowate pokładełko muchy dekapitującej Pseudacteon curvatus © Sanford Porter, Wikipedia.



Powstała larwa przemieszcza się do głowy mrówki, gdzie żywi się hemolimfą („krew”) i tkankami. W końcu larwa konsumuje całą zawartość głowy, powodując chaotyczne wędrowanie mrówki. W ciągu dwóch do czterech tygodni larwa jest gotowa do przepoczwarzenia. Uwalnia enzymy, które rozpuszczają tkanki łączące głowę mrówki z jej ciałem. Głowa odpada, a mucha przepoczwarza się w niej, zanim wyjdzie jako dorosły osobnik. Muchy te są skutecznymi zabójcami mrówek, a zatem są obiecującymi środkami kontroli biologicznej przeciwko gatunkom inwazyjnym, takim jak mrówki ogniste ( Solenopsis  spp.).


Ryc. 8. A) Mucha dekapitująca mrówki (Pseudacteon  sp.) przygotowująca się do wstrzyknięcia jaja w tułów mrówki ognistej. B) Pozbawiona głowy mrówka z larwą muchy trawiącą zawartość głowy © Porter & Gilbert, 2005. International Symposium on Biological Control of Arthropods.



Mucha zombie nie ścina głowy pszczołom miodnym, ale większość jej historii życia jest podobna do historii jej tropikalnych krewnych. Składa jaja w odwłoku pszczoły. Larwy żywią się hemolimfą i mięśniami, a kiedy są gotowe, przepoczwarzają się na zewnątrz żywiciela. Zaobserwowano do 13 larw wychodzących z martwej pszczoły miodnej.


Ryc. 9. Mucha zombie składająca jaja do odwłoku pszczoły miodnej © Core  i wsp ., 2012.  PLoS One 7(1): e29639 .



Ryc. 10. Dwie larwy much opuszczają żywiciela na styku głowy i tułowia © Core  i wsp ., 2012.  PLoS One 7(1): e29639 .



Nie wiemy, dlaczego zaatakowana pasożytami pszczoła miodna porzuca gniazdo, zwłaszcza w nocy, by wędrować na samobójczą wyprawę. Jej okablowanie neurologiczne mogło zostać przejęte przez muchę, co skłoniło pszczołę do szukania bezpieczniejszego miejsca dla rozwoju jaj i larw parazytoida. Pszczoła mogła zostać wyparta przez jej zdrowe siostry; albo sama opuściła kolonię, kierując się altruistycznym instynktem, aby uniknąć epidemii.


Ryc. 11. Cztery poczwarki much zombie otaczające martwą pszczołę miodną, z której wyszły © John Hafernik, University of Florida Entomology and Nematology Department.



Mucha zombie pochodzi z Ameryki Północnej, gdzie od dawna wiadomo, że pasożytuje na trzmielach i osach. W 2009 roku doszło do niepokojącego odkrycia: mucha atakowała również pszczoły miodne w niektórych częściach kraju. A nadchodziły kolejne złe wieści. Mucha zombie jest siedliskiem grzyba Nosema ceranae i wirusa zdeformowanych skrzydeł, które stanowią poważne zagrożenie dla pszczół miodnych. Naukowcy nie wiedzą jeszcze, czy mucha zombie odgrywa rolę w przenoszeniu tych patogenów na pszczoły, ale możliwość jest niepokojąca.


Muchy grubogłowe i zombie to tylko niektóre z wielu pasożytów i parazytoidów zdolnych do zmiany zachowania gospodarzy dla własnej korzyści. Niektóre osy zamieniają biedronki w sparaliżowane żywe tarcze nad ich jajami, a niektóre grzyby zmuszają mrówki do wspinania się po roślinach, aby mogły wypuścić zarodniki w powietrze. Być może najbardziej znanym przypadkiem jest wpływ komórek toksoplazmozy na szczury i myszy. Zainfekowane gryzonie pociąga mocz kota i rzadziej się ukrywają. To zmienione zachowanie jest samobójcze: stają się łatwym łupem dla kotów, u których komórki toksoplazmozy kończą swój rozwój. Carl Zimmer omówił wiele innych przykładów w swojej znakomitej książce Parasite Rex; o niektórych z nich możesz przeczytać tutaj.


Pasożytnictwo wydaje się makabryczne i okrutne. Nawet Darwin był tym przerażony, jak wyraził to w jednym ze swoich listów: „Nie mogę przekonać samego siebie, że dobroczynny i wszechmocny Bóg celowo stworzyłby Ichneumonidae [grupę pasożytniczych os] z wyraźnym zamiarem ich żerowania na ciałach żywych gąsienic”.* Ale taki antropomorfizm jest błędny i stronniczy. Parazytoidy, drapieżniki i pasożyty są regulatorami świata przyrody: około 10% wszystkich znanych gatunków owadów to parazytoidy, choć specjaliści uważają, że liczba ta jest ogromnym niedoszacowaniem. Zapobiegają nadmiernemu wzrostowi populacji, w tym szkodników rolniczych i owadów przenoszących choroby. Pasożytnictwo pomaga kształtować bioróżnorodność i ekosystemy, więc nie jest z natury ani dobre, ani złe. To cecha życia na naszej planecie.

—————————

* Ten słynny cytat zainspirował zespół specjalistów od gąsieniczkowatych do zaproponowania w 2019 roku „osy Darwina” jako nazwy potocznej dla tej grupy owadów, aby stały się one szerzej znane i cenione.


Readers' wildlife tales

Why Evolution Is True, 25 maja 2022

Tłumaczenie: Małgorzata Koraszewska


Athayde Tonhasca Júnior 
jest brytyjskim entomologiem.


Skomentuj Tipsa en vn Wydrukuj






Nauka

Znalezionych 1469 artykuły.

Tytuł   Autor   Opublikowany

Uprawy GM są dobre dla środowiska     2014-07-08
Bliskie spotkania z baronem MünchausenemPaulina Łopatniuk     2017-07-22
Indyjscy farmerzy wysiali ziarna GMO w proteście obywatelskiego nieposłuszeństwa     2019-06-13
Coraz mniejsza część głównych plonów roślin jadalnych na świecie idzie na wyżywienie głodnych, a coraz więcej wykorzystuje się do celów niespożywczych     2022-05-28
Maniok o wysokiej zawartości żelaza i cynku może poprawić odżywianie i zdrowie w Afryce Zachodniej     2019-02-05
Pierwsze spojrzenie na mikroby współczesnych łowców zbieraczy     2014-04-23
Wojna domowa w ludzkim genomie     2014-10-13
Badania dowodzą, że fakty nie mają znaczenia: jak propaganda wykorzystuje i normalizuje antysemityzm     2022-08-03
Nazistowscy lekarze i dzisiejsi antysemici: redefinicja etyki, żeby usprawiedliwić prześladowania Żydów     2022-07-18
Film dokumentalny “Know GMO”, nakręcany w Afryce, stawia wyzwanie panikarskiej kampanii straszenia ludzi     2015-11-07
Carl Zimmer o gatunkach i ochronie     2024-02-29
Maleńkim lisom na Wyspach Santa Barbara brakuje różnorodności genetycznej i strachu przed ludźmi     2016-05-15
Ekomodernizm i zrównoważona intensyfikacja     2015-06-17
Chemicznie zakamuflowana żaba     2015-12-12
Nie jesteśmy wszyscy neandertalczykami: tak postępuje nauka     2016-02-02
Strepsiptera – najdziwaczniejsze owady?     2015-12-22
Nigeria gotowa na spełnienie oczekiwań rolników     2022-07-08
Ogniska odry w Brooklynie w 2013 r.: Badanie kosztów antyszczepionkowej pseudonauki     2018-08-14
Atak “doktorostwa Wolfson” na rodziców chłopca, który zmarł na koklusz     2018-09-20
Naiwna promocja “integrowania” znachorstwa do medycyny     2018-01-29
Triumf Mao: Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnie akceptuje szarlatanerię tradycyjnej chińskiej medycyny     2019-06-04
Rolnictwo biodynamiczne: podobne do antropozoficznej medycyny, ale dla farm     2018-04-06
Fabrizio Benedetti pyta: “Czy badania placebo wzmacniają pseudonaukę?”     2019-11-01
Naturopaci: potrafią uczynić nawet sól z Epsom potencjalnym zabójcą     2017-10-23
Obniżenie poprzeczki dla tradycyjnej medycyny chińskiej dla ideologii i zysku     2017-12-29
Szarlatan handlujący fałszywą nadzieją     2017-05-12
Czego może nas nauczyć była zwolenniczka antyszczepionkowców, Kelley Watson-Snyder     2019-08-30
Nanocząstki: nowy, jedyny, prawdziwy powód wszystkich chorób?     2017-03-24
Finansowanie społecznościowe terapii komórkami macierzystymi o nieudowodnionej skuteczności: wykorzystywanie hojności obcych, by płacić za szarlatanerię     2018-05-18
Antyszczepionkowcy - pielęgniarka lub lekarz nie powinni opiekować się dziećmi     2018-09-10
Wybuchy epidemii odry w Europie: zapowiedź tego, co przyjdzie do USA?     2017-07-24
Szczepionka HPV działa. Koniec kropka     2019-07-13
Akupunktura kontra nauka, wersja lingwistyczna     2017-06-01
Śmiertelność z powodu raka nadal spada wbrew twierdzeniom szarlatanów     2020-02-11
Efekt Krugera-Dunninga, antyszczepionkowcy i arogancja ignorancji     2018-08-09
Dlaczego sądy nie powinny rozstrzygać o nauce     2018-12-13
Tydzień Świadomości Homeopatii. Pomaga przypomnieć ludziom, że jest to szarlataneria!     2018-05-02
Plastry uśmierzające ból z Luminas: gdzie słowa „kwantum” i „energia” w rzeczywistości znaczą „magia”     2018-09-07
Zabobonne pojęcia u sedna przekonań antyszczepionkowych     2017-08-21
Tako rzecze antyszczepionkowa “wojowniczka mama”, Brittney Kara: jeśli szczepionki są tak wspaniałe, to dlaczego nie wspomina ich Biblia?     2018-04-26
Jak to jest, że Stanisław Burzyński nadal żeruje na zrozpaczonych pacjentach z rakiem?     2018-05-12
Helen Lawson i czarna maść: wycinanie, wypalanie i zatruwanie w sposób „naturalny”     2018-06-09
Homeopatia, wibracje i oszustwo     2018-06-12
Kolejne przypomnienie, nie ma epidemii autyzmu     2017-03-13
Akupunktura jadu pszczelego: śmiercionośne znachorstwo, które może zabić     2018-04-23
Naturopatyczna propaganda głosi normalne porady dotyczące stylu życia jako własne i dodaje szamaństwo     2018-02-14
Rzekł antyszczepionkowiec: Szczepionki powodują autyzm u psów!     2017-04-28
Dychotomiczne myślenie, niepewność i zaprzeczanie nauce     2020-01-01
Dlaczego szarlatani nie powinni nadzorować sami siebie     2019-05-08
Zły tydzień dla homeopatii jest dobrym tygodniem dla nauki     2018-03-23
Inicjatywa „Globalna Spójność”: nonsens na globalną skalę     2018-04-11
Dziennik z Mozambiku: Sybilla     2014-03-01
Dwudziestu dziewięciunaukowców publikuje artykuł w obronie merytorycznych podstaw w nauce     2023-05-01
Musi się potępić akademicki mobbing uczonego     2018-12-14
Przekonania antyoświeceniowe są „zaskakująco trwałe”     2018-05-11
Na zdrowie: izraelscy naukowcy warzą piwo na ”wskrzeszonych” drożdżach sprzed 5000 lat     2019-05-31
Ostateczna klęska teorii ewolucji     2016-02-15
Co mówi nam ruch płaskiej Ziemi     2018-05-17
Organiczne środki owadobójcze są szkodliwe dla pożytecznych owadów     2022-04-30
Wspólne pochodzenie sygnałów płodności   Cobb   2014-01-28
Uderzające podobieństwo: rewolucyjne wyniki badań nad bliźniętami   Dynesen   2018-08-27
Opera mydlana z życia łysek amerykańskich, część III   Lyon   2017-07-28
Edytowanie genów kluczem do ulepszenia podstawowych upraw w Afryce   Abugu   2021-10-01
Aktywiści anty-GMO w Afryce szerzą mity i strach, ale nie przedstawiają żadnych naukowych dowodów   Abutu   2023-08-14
Ugandyjscy studenci nalegają na powszechne stosowanie biotechnologii i uchwalenie prawa o biobezpieczeństwie   Agaba   2021-11-17
Afrykańscy naukowcy wzywają do polityki poparcia biologii syntetycznej i innych innowacji   Agaba   2021-12-02
 Syntetyczna biologia oferuje obietnicę rozwiązania globalnego problemu z plastikiem   Agaba   2021-12-13
Czy wykształceni ludzie są bardziej antysemiccy?   Albert Cheng i Ian Kingsbury   2021-04-05
Fałszywe nadzieje i niewidzialni wrogowie   Anomaly   2018-02-09
Skuteczny kontra patologiczny altruizm   Anomaly   2018-10-10
Dziwaczny rodzaj rasistowskiego patriarchatu   Arora   2020-12-31
Pierwsza spożywcza roślina GMO w Ghanie   Baffour-Awuah   2022-04-16
Wszystkie antyizraelskie wiadomości zasługują na publikację   Bard   2021-09-04
Strzelby, zarazki, maszyny to zdecydowanie antyrasistowska książka. Dlaczego lewica jej nie kocha?   Barnett   2021-10-13
Opowieść o dwóch krzywych dzwonowych   Ben Winegard   2017-04-12
Przeddarwinowscy “darwiniści”   Berry   2020-10-16
Nie karm mózgu śmieciowym jedzeniem   Bhogal   2022-08-10
Niebezpieczne życie antropologa   Blackwell   2019-10-12
Nowe zastosowania zużytych filtrów do dializy   Blum   2018-08-07
Odwołajcie antyszczepionkową konferencję w Tel Awiwie   Blum   2019-11-15
Fałszywa pokora nie uratuje planety   Boudry   2020-01-09
Dlaczego środowiskowcy stanowią większą przeszkodę dla skutecznej polityki klimatycznej niż negacjoniści?   Boudry   2022-02-21
Ryzyko niewarte podejmowania: list otwarty do moich kolegów w świecie akademickim   Boutwell   2017-06-14
Stagnacja socjologii i jej przyczyny   Boutwell   2017-03-21
Ewolucyjne wyjaśnienie nienaukowych przekonań   Bretl   2020-01-31
Dlaczego leniwce wypróżniają się na ziemi?   Bruce Lyon   2014-02-02
Zaprzeczanie neuronauce o różnicach płci   Cahill   2019-04-05
Propaganda w wykonaniu nauczycieli akademickich   Chesler   2021-06-02
Nagonka na Izrael grasuje w stowarzyszeniach nauk ścisłych, medycyny i edukacji   Chesler   2021-06-24
Ugandyjski dziennikarz: jak informować o biotechnologii, kiedy jej krytycy rozsiewają dezinformację?   Christopher Bendana   2017-11-03
A polać wielką wodą…   Cipiur   2019-05-18
Zrozumienie nowoczesnych horrorów afrykańskich zakorzenionych w handlu niewolnikami przez Ocean Indyjski   Clarfield   2019-02-28
Ewolucyjne korzyści udawania ofiary   Clark   2021-03-11
Co byłoby, gdyby Wilkins i Franklin umieli ze sobą współpracować?   Cobb   2016-09-03
Ewolucja człowieka: zarośnięty brzeg   Cobb   2016-02-24
Google świętuje Antoniego van Leeuwenhoeka   Cobb   2016-10-31
Ogony CAT osłabiają centralny dogmat – dlaczego ma to znaczenie i dlaczego nie ma   Cobb   2015-01-08
Z okazji urodzin Maxa Delbrücka   Cobb   2016-09-22
Wesołych Świąt od Oswalda Avery’ego – ale co byłoby, gdyby zmarł wcześniej?   Cobb   2016-12-30
Kacze dzioby, Umwelt i a priori Kanta   Cobb   2019-03-04

« Poprzednia strona  Następna strona »
Polecane
artykuły

Lekarze bez Granic


Wojna w Ukrainie


Krytycy Izraela


Walka z malarią


Przedwyborcza kampania


Nowy ateizm


Rzeczywiste łamanie


Jest lepiej


Aburd


Rasy - konstrukt


Zielone energie


Zmiana klimatu


Pogrzebać złudzenia Oslo


Kilka poważnych...


Przeciwko autentyczności


Nowy ateizm


Lomborg


„Choroba” przywrócona przez Putina


„Przebudzeni”


Pod sztandarem


Wielki przekret


Łamanie praw człowieka


Jason Hill


Dlaczego BIden


Korzenie kryzysu energetycznego



Obietnica



Pytanie bez odpowiedzi



Bohaterzy chińskiego narodu



Naukowcy Unii Europejskiej



Teoria Rasy



Przekupieni



Heretycki impuls



Nie klanial



Cervantes



Wojaki Chrystusa


Listy z naszego sadu
Redaktor naczelny:   Hili
Webmaster:   Andrzej Koraszewski
Współpracownicy:   Jacek, , Małgorzata, Andrzej, Henryk